Lozan'a dair şehir efsanesi

Şehir efsanesi (İng. urban legend); modern çağın kulaktan kulağa yayılan, doğruluğu şüphe götürür, uydurma folklorik hikâyelerine verilen addır. Esasında gerçekleştiğinin hiçbir zaman ispatlanamadığı fakat insanların koşulsuz olarak inandığı olayların genel adı, aslının olup olmadığı muamma olan, kulaktan kulağa yayılırken değişime uğradığı için çok daha ilginç hallere bürünen sisli hikâyeler bütünü. Dinlemesi, anlatması, inanması eğlenceli, kişiye farklı bir bakış açısı sunan ama asla gerçek olup olmadığı belli olmayan, dilden dile dolaşan rubailer, söylentilerdir. Genelde, halk arasında sürekli olarak anlatılan, gerçekliği hakkında kimsenin somut deliller sunamadığı fakat yaşanılmışçasına, gerçekmiş gibi anlatıldığı olayların genel adıdır.

Son yıllarda neredeyse hararetli bir siyasal konuşma esnasında aklı ersin ermesin, bilgisi olsun olmasın Cumhuriyetle sorunu olan vatandaşımızın ağzında şöyle bir iddia söz konusu, “Lozan Antlaşması 100 yıl süreli yapılmıştır. Antlaşmaya ekli gizli maddelerde, Türkiye’nin bor ve petrol başta olmak üzere madenlerini çıkarması yasaklandığı için biz bunlardan yararlanamıyoruz. Antlaşmanın süresi 2023 yılında dolacak, dolayısıyla 2023’den itibaren madenlerimizi yer üstüne çıkarıp kullanarak ve ihraç ederek hızla gelişmiş ülke statüsüne geçeceğiz.” Hatta beraber çalıştığımız bir mühendisin bile bu efsaneye samimimi ve içten inandığını gördüm.

Bu iddia doğru mu yoksa bir şehir efsanesi mi? 14 Haziran 1935 yılında TBMM’de kabul edilen, 22 Haziran 1935 yılında Resmi Gazetede yayınlanan 2804 Sayılı kanunla kurulan M.T.A.’nın bu efsane ile ilişkisi nedir? Bugüne kadar petrol kuyularımızdan çıkardıklarımız bu yasağa dâhil değil miydi? Eğer doğruysa bugüne kadar çıkaramadığımız madenlerimizi çıkararak 2023’den sonra çok mu zengin olacağız?

Ne yazık ki bu iddia sahiplerinin hiç biri Lozan metnini ne okumuş ne de okuyup anlayacak kapasitededir. Metni defaten baştan sona okumuş biri olarak, Lozan Antlaşmasını incelediğimizde antlaşmanın süreli olmadığını, Türkiye’nin bor ve petrol başta olmak üzere yer altı zenginliklerinin çıkarılmasını engelleyici herhangi bir madde veya düzenleme içermediğini görmek mümkündür. Lozan Antlaşması’na ekli gizli maddeler veya antlaşma ekleri olup olmadığı konusunda bugüne kadar ortaya herhangi bir belgeye rast gelinmemiştir. O nedenle madenlerimizi çıkarmamızı engelleyen gizli düzenlemeler olup olmadığı konusunun gerçek olup olmadığını en kritik konumdaki üç kaynağın (bor, ham petrol ve doğal gaz) çıkarılıp çıkarılmadığına göz atıldığında; Madenlerimizi Çıkaramıyor muyuz? Türkiye’nin madenlerini çıkarıp çıkaramadığı konusunu incelerken üzerinde en çok durulan üç kaynağa ilişkin veriler.  (Bor, ham petrol ve doğal gaz.) göz önünde tutulmalıdır.

Bor madeni, cam ve seramik ürünleri üretiminde, demir çelik sektöründe (kompakt yapıda cüruf elde etmek için), temizlik malzemeleri sektöründe (deterjan vb temizleyiciler üretiminde), tarım sektöründe (gübre üretiminde) ve daha birçok alanda kullanılan önemli bir maden, Bor madeni ile ilgili veriler ve bilgiler için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Eti Maden İşletmeleri Bor Sektör Raporu 2015’e bakılabilir: Türkiye, bor madeni ihtiyacında kendi iç talebini karşıladıktan sonra ihracat da yapmaktadır. Türkiye’de bor madeni üretimini üstlenmiş olan Eti Maden İşletmelerinin 2015 yılı bor madeni satış gelirleri toplamı 809 milyon Dolar olup bunun 787 milyon Doları ihracat geliridir. Petrol, yaşamımızda her alanda kullanılan önemli bir kaynaktır. Ham petrol, arıtılarak enerji hammaddesi olarak kullanılmasının yanı sıra birçok türevi de farklı sektörlerde girdi olarak kullanılmaktadır. Doğal gaz, özellikle üretim ve ısınmada enerji kaynağı olarak kullanılan hayati bir kaynaktır. Ham petrol ve doğal gaz ile ilgili veriler ve bilgiler için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Ham Petrol ve Doğal Gaz Sektör Raporu 2016’ya bakılabilir:

Madenleri arama ve kullanma faaliyetlerimiz engelleniyor mu? Türkiye’de bor, ham petrol ve doğal gazın bulunduğunu ve herhangi bir engelle karşılaşmaksızın çıkarılıp üretildiğini ve satıldığını ilgili Bakanlık raporları gösteriyor. Acaba iddia edildiği gibi Lozan Antlaşmasına bağlı gizli maddeler veya eklerde doğal kaynaklarımızı aramamızı, bunlara ilişkin rezervleri saptamamızı engelleyen düzenlemeler var mıdır? Bu sorunun yanıtını vermek için var olup olmadığını veya var ise nerede olduğunu bilmediğimiz gizli düzenlemelere bakamayacağımıza göre elimizde sadece arama faaliyetlerine bakma seçeneği kalıyor.

Lozan Antlaşması’nın, doğal kaynaklarımızı aramayı engelleyici gizli maddeleri olduğu ve antlaşmanın 100 yıl süreli olması nedeniyle 2023’de yürürlükten kalkacağı, ondan sonra bizim bu kaynakları çıkararak hızla gelişmiş ülke konumuna geçeceğimiz biçimindeki iddiasına karşılık Lozan Antlaşması metninde; antlaşmanın süreli olduğuna ilişkin hiçbir düzenleme olmadığı çok açık. Devletin ilgili Kurumunun belgelerinde, yayınlarında gördük ki doğal kaynaklarımızı yeterince arıyoruz ve bulduklarımızı devreye sokabiliyoruz. Yani bunları aramamıza engel olan hiçbir düzenleme veya başka bir engel söz konusu değildir. Bizzat Atatürk Etibank’ı kurdurmuştur. 1935’te kanunla kurulan Maden Tetkik Arama Enstitüsü (MTA)’nın kuruluş amacı da madenleri bulup, çıkarmaktır.

1923 tarihli Lozan Antlaşması, Türkiye’nin bağımsız olmasını sağlamış, 1950-1960 arasında Menderes’in DP’nin ABD ile imzaladığı sayısız ikili anlaşma ise Türkiye’nin yeniden bağımlı olmasını sağlamıştır. 1954 tarihli petrol anlaşması Türkiye’nin petrol aramasını ve bulduğu petrolü işlemesini ABD onayına bırakmıştır. Bu anlaşma ile petrollerin özelleştirilmesinin de önü açılmıştır. İnönü, bu anlaşmayı “Kapitülasyon anlaşması” diye adlandırmıştır. Üzücü olan, Türkiye Cumhuriyeti düşmanlarının gerçeği adeta tersyüz ederek, yalan yazarak, yalan söyleyerek genç kuşakları kandırmayı başarmış olmalarıdır. Alvin Toffler’ın deyimi ile 21. Yüzyıl cahili olan, okumayan, okuduğunu anlamayan, okuduğundan bir sonuç çıkaramayan her duyduğuna inanan, kısa hap bilgilerle yetinen, sloganist “facebook ve twitter” sosyal medya budalası genç kuşaklar, bu şehir efsanesinin gelişip büyümesinde çok katkısı olmuştur.

Aslı astarı olmayan hayali bir gizli protokolün maddeleri imişçesine gizli maddeler uydurarak bir makale yazan Murat Bardakçı konuyu şöyle özetliyor; “Lozan’ın nasıl kan ve gözyaşı ile dolu senelerin ardından ve hangi şartlar altında imzalandığını düşünmeyi bir türlü akıl edemeyip yıllardan buyana “Lozan'ı zafer falan zannetmeyin, apaçık bir yenilgidir”, “Bağımsızlık belgesi falan değil, Türkiye'yi ele geçirme planıdır”, “İmzalanmasının üzerinden hele bir asır geçsin, bilmem nemizi işte o zaman göreceğiz” diye geveleyenler var ya… Ama uydurduklarım da bir şey mi? Bunlar “Lozan zafer değil, hezimettir” diye geveleyenlerin daldıkları rüyada saçmaladıklarının ve etraflarını sarmış birkaç zavallıyı da ikna ettikleri palavralarının yanında zemzemle yıkanmış gibi kalır!” diyor.

Ulusal Kurtuluş savaşımızın sonuçlandırılmasından sonra tam bağımsızlığımızı kayıt altına alan Lozanı birileri hiçsizleştirmek için elinden geleni yapmaktadır. Bir şehir efsanesini andıran tamamen kuyruklu bu yalana karşın net olarak söyleyebiliriz ki “ Lozan Antlaşması’nın son kullanma tarihi yoktur.” Lozan Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti’nin tapusudur ve Türkiye Cumhuriyeti var oldukça, Lozan Antlaşması da var olacaktır. 

24 Temmuz 1924 Lozan Barış Antlaşmasını imzalayan başta İnönü ve tüm heyete şükran ve minnetlerimi sunuyorum, Bu iradenin gerçekleşmesini sağlayan ulusal önderimiz Atatürk’ü bir kez daha en yüce duygu ve düşüncelerimle anıyorum.

Ruhları şad olsun.

Nizamettin BİBER

Kaynaklar;

1-https://tr.wikipedia.org/wiki/Lozan_Antla%C5%9Fmas%C4%B1

2-Murat Bardakçının İşte Lozanın gizli maddeleri makalesi;http://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/761647-iste-lozanin-gizli-maddeleri

3-Mahfi Eğilmezin Lozan antlaşması 2023 te bitecek bizde madenlerimizi çıkaracağız makalesi;

http://www.mahfiegilmez.com/2016/07/lozan-antlasmas-2023de-bitecek-biz-de.html

4-Sinan Meydanın 100 yıllık saçmalığı makalesi;

http://www.boyabatgazetesi.com/?subaction=showfull&id=1445125837&archive=&start_from=&ucat=17&

5-Cihan Ozan Beydesin Lozan sözde 100 yıllıkmış makalesi;

http://www.boyabatgazetesi.com/?subaction=showfull&id=1445125837&archive=&start_from=&ucat=17&