Macaristan’da Mahkum Olma! Çürürsün.

Macaristan’daki eğitim izlenimlerimize Budapeşte cezaevi ile devam ediyoruz. Buradaki esas amacımız; cezaevi koşullarında meslek ve diğer eğitim şekilleri. Neticede hiç kimse suçlu olup yıllarca hapiste olmak istemese de bu kişilerin başlarına gelebiliyor. Eğer cezaevlerinde kişilere nitelikli bir mesleki eğitim kazandırılabilirse cezaevinden çıktıktan sonra sosyal ve ekonomik hayata daha çabuk adapte olabilir, aynı suçları işlemek zorunda kalmayabilir.

İlk dört kat hafif suçlara mahkûm suçlular tarafından doldururken, diğer beş kat ise daha ağır suçlarla mahkûm olanlara ayrılmış durumda. Kütüphanesinden doktoruna sağlık ünitesine kadar birçok hizmet bina içerisinde verilebiliyor. Yani bizdeki gibi mahkûmların iki jandarma ile hastane hastane dolaşmaları ve hatta bazılarının kaçmaları veya kaçırılmaları da olası değil. Cezaevinin binasının eski olması, nem ve nemin oluşturduğu küf de eklenince ortaya çok ağır kokular çıkıyor. Bizdeki eski Ulucanlar cezaevinin bir üstü ancak kesinlikle ne Sincan ne de Şaşmaz’daki cezaevleri ile karşılaştırılmaları söz konusu bile değil. Hastalanmak bu ülkede söylenenlere bakılırsa insanın başına gelebilecek en kötü şey. Hele bir de cezaevindeyse kişi ilaçlar dahi kişiye para ile satılıyor. Eğer paranız varsa ilaçları temin edebiliyorsunuz. Cezaevinde bulunan eczaneden ilaç almak isteyen mahkûm para ödemek zorunda ancak para verdiği takdirde ilaç talebi karşılanabiliyormuş. İlginç bir yaklaşım doğrusu! Projede ortaklarımız olan cezaevi personellerinin de dikkatini çeken bu uygulama ilginç geldi.

Cezaevini incelerken dikkatimizi cezaevinin çok katlı yapısı çekiyor. Bir iş yurdu olarak yapılan daha sonra cezaevine dönüştürülen en üst katının havalandırmalar var. Tamamen teller ve demirlerle çevrilerek kafese dönüştürülen teras kısmının üstü kapatılarak bir nevi yürüyüş, basit bir spor alanı tesis edilmiş görüntüsünde.

Derslik olarak kullanılan kısımlar oldukça küçük olmakla birlikte mahkûmlar arasından özenle seçilen ve risk oluşturmayacak kişiler arasından seçiliyor. Cezaevi içerisinde meslek eğitimi yapacak personel bulunmuyor ve bu eğitim hem uygulama açısından risk taşıyan materyalleri bulundurmak riskli olduğundan eğitimin uygulama kısmı eksik oluyor. Bir mahkûm için en az üç dört mahkûmun koruma görevinde bulunduğu bir ortamda sağlıklı eğitim olamasa da uygulama eksik ancak teorik eğitimi daha fazla olan eğitim ile yetinilmek zorunda.

Macaristan’da hapse girmek bir insanın yaşayacağı en büyük talihsizliklerden biri olur. Macaristan suçluyu hapse atarken, masum halkı suçlunun şiddetinden korurken Türkiye’de tam tersi. Mümkün olan tüm çatı sistemleri güneş panelleri ile donatılan hastanede enerji verimliliği de hedefleniyor olmalı.

Macaristan'a gideceklere tavsiyem; asla suç işlemesinler. Çünkü hapishaneler hem çok eski hem çok konforsuz hem de oldukça rutubetli. Gam öldüremezse, nem öldürebilir, insan çürüyebilir.