Meslek seçme kriterleri-kendini tanıma -2

Hepimizin bildiği gibi insan karmaşık ve çok faktörlü bir bütünlük.Bu bütünlüğün parçaları hakkında edineceğimiz doğru bilgiler, atacağımız adımlar konusunda önemli biçimde bilinç genişlemesi sağlayacaktır.Bu nedenle kendini tanıma sürecine yetenek ve becerilerimizle devam etmek istiyorum.

Yetenek; Bir kimsenin bir şeyi anlama veya yapabilme niteliği, kabiliyet,

Bir duruma uyma konusunda organizmada bulunan ve doğuştan gelen güç, kapasite.<ı>

Kişinin kalıtıma dayanan ve öğrenmesini çerçeveleyen sınır olarak tanımlanıyor.

Seçeceğimiz meslekler de çeşitli özelliklerde yapabilirlikler gerektirdiğine göre bu konunun ciddi bir biçimde ele alınması gerekmektedir.Yetenek bir boyutuyla doğuştan getirilen özelliklerle ilgili olduğundan bunlar, genel öğrenme yeteneği, sözel yetenek , sayısal yetenek, uzamsal yetenek, form algılaması, düzenleme/katiplik yeteneği, el-göz koordinasyonu, parmak kullanımı olarak sıralanabilir.

Yeteneklerimize bağlı olarak becerilerimiz ile ilgili de istatistikleri analiz edebilmek, sayılarla uğraşabilmek, ilişkileri düzenlemek, arabulucu olabilmek, politik davranabilmek, insanları motive edebilmek, ekipman tamiri yapmak, yazmak, kendini geliştirmek, organize etmek, insiyatif kullanmak, eğitim vermek, problem çözmek gibi.

Ayrıca tranfer edilebilir becerilerimiz de bulunmaktadır ki, bunlar temel becerilerimizin üzerine edindiğimiz becerilerdir ve pek çok farklı alanda kullanabiliriz .Örneğin;

1-Yabancı dil bilgisi

2- Teknolojik aletleri kullanabilme

3- Takım çalışması

4- Grafikleri yazıp okuyabilme

5- İletişim becerileri

6- Matematik becerileri

7- Sorumluluk alma

8- Liderlik becerisi

9- Problem çözme

10- Kendini iyi ifade edebilme

11- Özgüven

12- Farklı kültürlerden insanlarla çalışabilme

13- Öğrenmeyi öğrenme transfer edilebilir becerilerden bazılarıdır.

Meslekleri sürdürürken gerekli olan bu temel ve transfer edilebilir becerilerinizi/ fark ederek bunlara ne ölçüde sahip olduğunuzu ya da olmadığını sorgulayarak ve yöneldiğiniz/yöneleceğiniz meslek için gereklilik düzeylerini de karşılaştırarak önemli bir çalışma yapabilirsiniz.

Bu noktadaki farkındalıklarımızı arttırdıktan sonra, değerlerimiz üzerinde durmamız yararlı olacaktır.

Değer; Bir şeyin önemini belirlemeye yarayan soyut ölçü, bir şeyin değdiği karşılık, kıymet, olarak tanımlanıyor.Değerlerimiz, insan ilişkilerimiz, aile ilişkilerimiz , iş ilişkilerimiz için belirleyici özellikler taşır.Meslek seçimi ile ilgili olduğumuzdan, iş değerlerimiz öne plana almalıyız.İşle ilgili değerlerimizi dikkate aldığımızda İş yaşamınızda sizin için önemli olan nedir?sorusuna yanıt bulmuş olabiliriz.

Örneğin;

Para kazanamak, iş arkadaşlarımla huzurlu çalışmak, liderlik şansının verilmesi, işimin kalıcı olması, fiziksel olarak güvenli bir iş, bana güven duyulması, kendi işimi yapabilme özgürlüğü, yetkin kişilerle çalışmak, farklı görevler yapmak, tüm becerilerimi kullanmak, yaratıcılığımı kullanmak, ilerleme şansımın bulunması, esnek alışma saatlerine sahip olmak, yapılan işte ön plana çıkmak/tanınmak, prestij sağlaması, özel yaşamımla işimi ayırmak, uzmanlığı ön planda olması, tempolu bir ortamda bulunmak, risk almayı gerektiren bir iş, yüksek gelir elde etmek, çevre ve toplum için fayda yaratmak, değişik ortamlarda blunmak(seyehat), düzenli bir hayat sahip olmak, para kazanmak için her yol mubah mantığının geçerliliği vb.

Bunlar meslek seçiminde ya da meslek yaşamı içinde bireyin iç dinamiklerini etkileyen ve harekete geçiren değerlerdir.

Örneğin gelişmek isteyen , yeni şeyler öğrenmek isteyen biri için buna olanak tanımayan bir ortamda çalışması, bireyin iş değerleri ile uyumsuzluk yaratacağından , bireyi mutsuz ve bir süre sonra verimsiz yapacaktır.

Örneğin;öncelikli değeri para kazanmak olan biri, bunu ona sağlamayacak bir işte çalışmayacak, başlamış bile olsa sürdürmeyecektir.Ama öncelikli değeri para kazanmak olmayan biri , kendisi için başka değerleri karşılayan bir işte (örneğin ;iyi arkadaşlık ilişkileri, iş yeri huzuru vb) uzun süreli çalışabilir.

Görüldüğü gibi değerlerimiz meslek seçimi ve iş yaşamı için önem taşımakta ve belirleyici olmaktadır.Sürekli değişebilme özelliğine sahip olan insan için değerlerinde zaman içinde değişebilme durumu söz konusu olabilmektedir.Bu nedenle zaman zaman değerlerimizikontrol etmemiz, kariyer palnlarımızı şekillendirmek açısından çok önemli olacaktır.

Yaşamımızın bir döneminde en önemli iş değerimiz statü-prestij iken bir döneminde bunun önemi ortadan kalakabilir.

Yetenek, beceri ve değerlerimiz ile ilgili yapacağımız bu derinlemesine çalışma pek çok sorumuza yanıt getirebilecektir.

Bu yazı 7/10 /2007 de www.biymed.com adersinde yayınlanmıştır.