Okullarda pozitif değişim 9: İletişim, sosyal sorumluluk ve paydaş yönetimi

OKULLARIMIZI 21. YÜZYILA TAŞIMAK: Okullarımız 21. yüzyılda nasıl olmalı? Eğitim kurumlarımızda kurumsal gelişim nasıl uygulanır? Okullarımızda toplam kaliteyi nasıl uygularız? Okul müdürlerimiz kurumlarında nasıl stratejik atılım başlatabilirler? Bu yazı dizisinde bu ve bunun gibi pek çok sorunun cevabına değineceğim. Bu yazı dizisinde okullara dokuz ayrı perspektiften ve boyuttan bakacağız. Okul yöneticiliğinde farklı durumlarda kullanılması gereken farklı düşünme araçları sunacağız. Okullarımız için ISO 9001 benzeri bir "Sıfır Merkezli Toplam Kalite Modeli" ve "ZERO 360" standartları ve kontrol listesi ortaya çıkacak.

Eğitim reformu okuldan başlar: Türkiye olarak eğitim alanında küresel rekabet avantajına sahip olmak ve geleceğimize yön vermek istiyorsak işe okullarımızdan başlamalıyız. Bu yazı dizisinde okul yönetimi ve eğitim liderliği için çok boyutlu bir perspektif sunmaya çalışıyorum. 2002-2004 yılları arasında pek çok okulu gezme, data toplama, müdürlerimizle görüşme ve onlara eğitim verme fırsatım oldu. Buradaki pek çok bilgi ve uygulama, hem devlet okulları hem de özel okullar için geçerli olabilir. Aynı zamanda bu yöntemler dershanelerimiz tarafından da rahatlıkla uygulanabilir.

DOKUZ BOYUTLU OKUL YÖNETİMİ VE EĞİTİM LİDERLİĞİ: Eğitim kurumlarımız için yeni bir model ortaya koymaya çalıştık: "Dokuz Boyutlu Okul yönetimi ve Eğitim Liderliği Modeli". Bu model, eğitim yönetiminde Batı işletme literatüründe ve Doğuda var olan bilgi kümelerini, araştırmaları ve modelleri bütüncül bir çerçeveye ve çatıya oturtmaktadır. Okul yönetimine farklı bir yaklaşım ile bakmaya çalıştık. Bilgiye dayalı, sistemci, farklı, esnek, bütüncül bir bakış açısı sunmaya çalıştık.

EĞİTİM LİDERLİĞİ VE OKUL YÖNETİMİNDE 9. BOYUT:

Takım ruhu ve işbirliği
Katılımcı liderlik
Velilerle diyalog
Paydaş yönetimi
Yetkiyi takım üyeleriyle paylaşma
Herkese söz hakkı verme ve saygı
Karar vermede konsensus ilkesi
Farklılıkları zenginliğe dönüştürme
Aktif dinleme
Dengeli ve geniş perspektif
Demokrasi ve vatandaşlık bilinci aşılama
Psikolojik danışmanlık

ÖĞRETMEN VE MÜDÜRLERE TAVSİYELER

1. Çalışanlarınızı ve öğretmenlerinizi koşulsuz ve önyargısız olarak aktif biçimde dinleyin.
2. Karar verme süreçlerinizde grup bazlı katılımcılık ve konsensus ilkelerini uygulayın. Çalışanlarınızın karar sahiplenmesini sağlayın.
3. Toplantılarda herkese söz vermeyi ve trafik akışını sağlayan moderatörlük sistemini işletin.
4. Tüm paydaşların isteklerini dengelemek için Paydaş Yönetimi felsefesini benimseyin.
5. Karar verirken avantaj ve dezavantajların tümünün listesini çıkarın ve uzun vadeli düşünün.
6. Her çalışanınıza saygı gösterin ve asla onları azarlamayın.
7. Konuşmalarınızda üslubu ve dengeyi hep gözetin.

KONTROL LİSTESİ

* Okulunuzda derslerinizde iletişim ve takım çalışması var mı?
* Çalışanlarınızı ve öğrencilerinizi saygı ile dinliyor musunuz?
* Öğrenciler için rehberlik biriminiz verimli ve istenen düzeyde çalışıyor mu?
* Yeni rehberlik modellerine duyarlı mısınız?
* Birebir rehberlik ve öğrencilere yol gösterme konularında okulunuzun stratejik avantajı var mı?
* Çocukların uzun vadeli kariyer planlarını ve meslek seçimlerini beraber oluşturuyor musunuz?
* Beraber vizyon belirleme ve kariyer planı çizme danışmanlığını okulunuzda uyguluyor musunuz?
* Birebir eğitim, danışmanlık ve rehberlik konularında yeni modellere ve araştırmalara duyarlı mısınız?
* Velilerle, paydaşlarla ve tüm toplumla diyalog ve halkla ilişkiler konularında okulunuzun avantajı ve vizyonu var mı?

YENİ FİKİRLER

• Derslerde çocukların takım olmalarını ve aralarında iletişim kurmalarını sağlayın. İşinize sarılın, erken gelin ve geç çıkın.
• Rehberlik adına sürekli yeni projeler üretin: Ailelerle irtibat, kariyer birimi, birebir özel ilgilenme, ek ders ve rehberlikler..
• Öğretmenlerinize rehberlik alanında tam yetki verin.
• Öğretmenlerinizi ve velilerinizi eşleri ve aileleriyle beraber çağırıp onore edin.
• Çocuklara sosyal sorumluluğu ve çevreye katkıyı teşvik eden projeler yaptırın. Kan bağışı, fakirlere yardım, mahallede temizlik gibi..
• Çocukların çevre bilincini teşvik etmek için projeler yaptırın, beraber ağaç dikin.
• Katma değer oluşturan topluma katkı sağlayan projeler başlatın, bu projeler için ortam, teşvik ve finans desteği sağlayın.
• Birebir iletişime, insana, eğitime, rehberliğe yatırım yapın. Asıl işiniz rehberlik ve eğitimdir.

ZERO 360 STANDARTLARI BOYUT 9

Okulunuzda aşağıdaki konular nasıl ele alınıyor? Aşağıdaki alanlarda performansınızı değerlendirin:

• Her öğretmenimiz işini ve öğrencilerini seviyor.
• Her öğretmenimiz kendini bu ailenin ve bu takımın bir parçası olarak hissediyor.
• Öğrencilerimize iletişim, takım çalışması ve aktif dinleme becerilerini kazandıracak dersler ve projeler veriyoruz.
• Öğrencilerin iletişim ve takım yeteneklerini geliştirmek için projeler tasarlanıyor.
• Her öğretmenimizden yıl boyunca rehberlik alanında projeler, fikir ve öneriler alıyoruz.
• Öğretmenlerimiz okulumuzun rehberlik planlarına ve projelerine bizzat destek verir ve katkıda bulunurlar.
• Anne babalara yönelik Anne Baba okulumuz var ve düzenli hizmet veriyor.
• Tüm öğrenci ailelerini ve velilerimizi yakından tanıyor ve ziyaret ediyoruz.
• Okul aile birliğimiz çok aktif ve başarılı faaliyet gösteriyor.
• Öğrencilerin vatandaşlık ve sosyal sorumluluk bilinci ve becerileri geliştirmeleri sağlanmakta, onlara çevreye ve topluma katkı sağlama özendirilmektedir.