Ölü mühendislerin hazırladığı yapı denetim raporları...

Bildiğiniz gibi 2001 yılından önce ülkemizde yeni yapılan binaları, şehir merkezlerinde belediyeler tarafından denetleniyordu. Belediyelerin yapıları nasıl denetlediği, herkesin malumu olarak, her deprem sonrası konuşulurdu.

Zamanın iktidarı, bu söylemlerden sıkılmış olacak ki; binaların deprem testlerinin özel şirketler tarafından yapılmasına ilişkin yasayı çıkartıp, 13 Temmuz 2001’de Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe soktu.

Bu kanun; Marmara depreminin ardından, ABD ve Avrupa’daki modeller örnek alınarak uygulamaya konulan, yeni yapıların “özel yapı denetim şirketleri” tarafından denetlenmesini içeriyordu.

İlk etapta; aralarında Ankara, İstanbul ve İzmir’in yer aldığı 19 pilot ildeki yapıların deprem testlerinin yapı denetim şirketleri tarafından yapılması öngörüldü.

Yasa kapsamında, 2001-2010 arasında yaklaşık 900 yapı denetim şirketi kuruldu.

Şirketlerin denetimi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na verildi.

Zamanla bu şirketler hakkında da dedikodular yayılmaya başladı. Gelen yoğun şikâyet üzerine son 5 yılda şirketleri yoğun denetimden geçiren Bakanlık müfettişleri, yaklaşık 300 yapı denetim şirketini usulsüzlükler nedeniyle kapattı.

Yapı Denedim şirketleri kapatılırken, şirketleri denetleyen müfettişlerin hazırladığı raporlarda, şirketlerin yüzde 90’ının mühendisleri, “diploma kiralama” şeklinde çalıştırdığı ve mühendislerin de, boş denetim formlarını imzalayarak, şirkete verdiği tespit edilmiş.

Deprem denetim formunun altında imzası bulunan bazı mühendislerin hayatını kaybettiği de saptanmış.

Deprem testi için laboratuarlara giden betonların da, inşaatlarda kullanılan betonlar olmadığı yine bu incelemelerde tespit edilmiş.

Bazı denetim şirketlerinde, 80 yaşında mühendislerin çalıştırıldığı görülmüş.

Bu kanun, 2011 itibariyle yapı denetim zorunluluğunu 81 ile yaydı.

Yeni bir deprem olayı ile sarsılan Van’da da bu yapı denetim şirketlerinden 14 tane varmış.

Son düzenleme ile yapı denetim şirketlerine ödenecek ücret, bina bedelinin yüzde 3’ünden yüzde 1.5’e indirilmiş.

Tabi bu uygulama, yeni usulsüzlükleri beraberinde getirdi!

Son yaşanan Van depreminde yıkılan bina sayısı 2262!

Bu kadar çok binanın yıkılmasının nedeni; acaba müteahhit ve vatandaşlar, bina bedelinin yüzde 3’ünü ödememek için, yapı denetim firmalarıyla anlaşıp, 3 bin liralık masrafın bin liraya düşürülmesi ile alınan denetim raporu mu?

Netice itibarı ile ‘ölü mühendisleri’ hazırladığı bir yapı denetim raporundan daha fazla bir şey beklememek lazım.