Peter Prensibi

Kitabı Ağustos 1977'de Ankara'da almışım. Yani henüz üniversite ikinci sınıf öğrencisiyken...

Devletlerin hiyerarşik düzenindeki açmazı işlemesi bakımından, beni en çok etkileyen kitaplardan biri olmuştu, Peter Prensibi... (The Peter Princible)

Dr.L.J.PETER ve R.HULL ikilisin eseri kitap..

Yazar diyor ki; "Her hiyerarşinin-siyasi, adli, terbiyevi ve sinai-bütün kademelerinde ehliyetsizliğe rastlayarak, bunun sebebinin müstahdemin(görevlinin) belirli mevkilere getirilmesini düzenleyen kuralların tabiatında mevcut bulunan bir özelliğe bağlı olduğu nazariyesini geliştirdim"

Bu nazariye üzerinden yaptığı araştırmalarda ortaya çıkan gerçek şudur: "Zamanla bütün vakalarda müşterek bir özellik bulunduğunu gördüm.Müstahdem ehliyetli olduğu bir mevkiden ehliyetsiz olduğu bir mevkiye terfi ettirilmişti.."

Yani, insanlar başarılı oldukları yerlerde, bu başarılarından dolayı terfi ettiriliyordu.Bu terfi işlemi kişinin başarısız olduğu mevkiye gelesiye kadar sürüyordu;" Her şahıs için, sizin için, benim için, nihai terfi bir ehliyet seviyesinden bir ehliyetsizlik seviyesine yükselmekten ibarettir.."

Acı gerçek de burda ortaya çıkıyordu: "Zamanla, her mevki, bu mevkinin gerektirdiği görevleri ifa etmeye ehil olmayan bir görevli tarafından işgal olunmaya başlanıyordu.." Her insan sonunda, başarı gösteremeyeceği noktaya gelip kilitleniyordu.Bu gerçek, aslında bir yönüyle şu gerçeği ifade ediyor:Hiyerarşik düzenin en tepelerine erişmiş insanlar, başarısız oldukları noktaya da erişmişlerdir.

Eğer böyleyse devletin ya da kurumların işleri nasıl yürütülüyor..? Bunun cevabı da şudur:Henüz terfi zincirini tamamlamamış insanlar tarafından...

Otuz yıla yaklaşan devlet memuriyeti hayatımda, Peter Prensibinin gerçek olduğu çok örnekler gördüm.Bulunduğu mevkilere bir şey katamayan nice insanlara tanıklık ettim.

Gerçi bizim ülkede işler, başarı kriterinden çok, torpille yürüdüğü için, Peter Prensibi her zaman geçerli olmaz.

Yani, biz de insanlar ara noktalardaki mevkilerini de çoğu zaman bir torpille, bir siyasi koltuk çıkmayla elde ettiklerinden, sadece varabileceği son noktaya gelenler değil, henüz aradakiler de başarıdan uzak oluyor.

İstisnalar yok mudur?

Her zaman vardır ama "istisnalar kaideyi bozmaz", diye de bir kural vardır.

Hala basılıyorsa, Peter Prensibini mutlaka okuyun. Çok şey öğreneceksiniz..!