Portekiz’e Genel Bakış

Portekiz bize göre Avrupa kıtasının uç kısmında ve uzak görünen aslında birçok özelliği ile ülkemize yakın sıcak insanlarının yaşadığı bir ülkedir. Uçak ile İstanbul’dan direk uçuş ile Lizbon’a 4 saatlik bir uçuş ile ulaşabilirsiniz. Başkenti Lizbon olan ülkenin ülkemiz ile saat farkı 2 saattir.

Yüz ölçümü 92 bin km2 ‘dir. Nüfusu 10.4 milyondur. Ülkenin resmi dili Portekizcedir. Ülkede ağırlıklı din Katolik hıristiyandır. Ülke parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir. Ülke anakarada 18 idari bölge ile Azorlar ve Madeira adaları olmak üzere 2 otonomi bölgesinden oluşmaktadır. Tek sınır komşusu İspanya’dır. Bu ülke ile kara sınır uzunluğu 1.214 km’dir. Kuzey Atlas okyanusuna bakan kıyı uzunluğu 1.793 km’dir.

Ülkenin en yüksek noktası 2.351 m yüksekliğe sahip Ponta do Pico dağıdır. Ülke en büyük nehri Tejo Nehri ile ikiye bölünür. Kuzeyde kalan kısmı içeride düzlükler barındıran tarıma elverişli alanlara sahip dağlık bölgedir. Güneyde kalan Tejo Nehri ile Algarve arasındaki kısmı genelde serin ve yağmurlu bir iklime sahiptir. Bu kısım kuzeyden daha ılık ve kuru bir iklime sahip ovalardan meydana gelmektedir. Akdeniz iklimi özelliğine sahip Avrupa’nın en sıcak ülkelerinden biridir. Ülkede yıllık ortalama sıcaklık kuzeyde 15 °C iken güneyde 18 °C’dir.  Madeira ve Azor Adalarında ise sıcaklık aralığı daha dardır. Bu adalarda bahar ve yaz mevsimlerinde güneşli, sonbahar ve kış mevsimlerinde yağmurlu ve rüzgârlı hava şartları yaşanmaktadır. 

Portekiz 1986 yılında AB’ye tam üye olmuştur. Para birimi euro’dur. Ülkede enflasyon %2.6, kişi başına milli gelir 23.3 bin dolardır. Gayri safi milli hasıla 246 milyar dolardır. İşsizlik 7.6’dır. Elektrik üretimi 44.47 milyar kwh’dir. Ülkede okuma yazma oranı %93.3’dür. Ortalama yaşam süresi erkeklerde 75 kadınlarda 82 civarındadır. Kırsal nüfus oranı yaklaşık %40 ‘tır.

İşlenen tarım alanı 3.7 milyon hektardır. Tarım işletmesi sayısı 305.270’dir. Toplam çiftlik hayvan sayısı 2.2 milyon baştır. Tarımsal işgücü 708 bin kişidir. Ortalama işletmeye büyüklüğü 12 hektardır. Ülkenin  ihraç ürünleri başta tarım ve gıda ürünleri olmak üzere, petrol ürünleri, kimyasal ürünler, plastik ve kauçuk, deriler ve deri, ağaç ve mantar, kağıt hamuru ve kağıt, tekstil malzemeleri, giysi, ayakkabı, mineraller ve mineral ürünler, metaller, makine ve araçlar, araçlar ve diğer ulaşım malzeme, optik ve hassas aletlerdir. Başlıca ihracat yapılan ülkeler arasında oranlarına göre başta %25.7 ile İspanya bulunmakta bu ülkeyi %12.7 ile Almanya, %11.1 ile Fransa, %5.9 ile Angola, %5.3 ile İngiltere izlemektedir. Ülkenin yıllık ihracatı 56.42 milyar dolardır.

İthal ettiği başlıca ürünler ise tarım ürünleri, gıda ürünleri, petrol ürünleri, kimyasal ürünler, plastik ve kauçuk, deri, ağaç ve mantar, kağıt hamuru ve kağıt, tekstil malzemeleri, giysi, ayakkabı, mineraller ve mineral ürünler, adi metaller, makine ve alet, araçlar ve diğer ulaşım malzemeleri, optik ve hassas aletleri, bilgisayar parçaları ve aksesuarları, yarı iletkenler ve ilgili cihazlar, ev eşyaları,  yeni ve kullanılmış binek araçlar, şarap ürünleridir. İthalat yaptığı başlıca ülkeler arasında ise oranlarına göre başta %28.9 ile İspanya olmak üzere , %11.6 ile Almanya, %8 ile Fransa %4.9 ile İtalya, %4.4 ile Hollanda gelmektedir. Portekiz’in yıllık ithalat tutarı 87.83 milyar dolardır.

Ülkenin başlıca sanayi gelir kaynakları arasında tekstil, giyim, ayakkabı, ağaç ve mantar, kağıt, kimya, oto parçaları imalatı, temel metaller, günlük ürünler, şarap ve diğer gıdalar, porselen ve seramik, cam, teknoloji, telekomünikasyon, gemi inşaat ve yenileme ile turizm gelirleri bulunmaktadır. 

Portekiz’in başlıca doğal kaynak gelirleri arasında balıkçılık, orman (mantar), demir cevheri, bakır, çinko, kalay, tungsten, gümüş, altın, uranyum, mermer, kil, alçı, tuz bulunmaktadır. Tarıma elverişli topraklar ve hidroelektrik santraller ülkenin doğal kaynaklarının ekonomiye kazandırıldığı alanlar arasındadır.

Başlıca tarım ürünleri Tahıl(buğday, arpa, mısır ve pirinç), patates, domates, zeytin, üzüm, mantar, koyun, sığır, keçi, domuz, kümes hayvanları, süt ürünleri, balıkçılıktır. Ülkede tarım işletmelerinin büyük çoğunluğu küçük ve orta ölçekteki aile işletmelerinden oluşmakta ve dağınık bir yapıdadır. Tarımda kooperatif örgütlenmesi önemli bir yer tutmaktadır. Tarımda çok çeşitli bitkisel ve hayvansal ürün üretimi yapılmaktadır. Portekiz dünyada önde gelen salça ve şarap ihracatçılarından biridir. Portekiz Avrupa’nın en büyük 5. şarap üreticisidir. Toplam tarım ürünleri gelirinin yarısı şarap sektöründen gelmektedir. Sektörde 13 bin firma olup, tarımsal işgücünün %28’ini istihdam etmektedir. Ülkedeki uzun sahil şeridi ve ülkeyi çevreleyen sulardaki balık bolluğu balıkçılık sektörünün gelişimini sağlamıştır. Sardalya, hamsi ve orkinos, Kuzey Atlantik’ten morina gibi diğer türler kıyılara yakın alanlarda yakalanmaktadır. Bu durum balık endüstrisini geliştirmekte ve ürünlerin tüm dünyada ihraç edilmesine olanak sağlamaktadır. Ayni zamanda bu ürünler ithal de edilmektedir.  

Ülkenin toplam yüzölçümü 92 bin km2’dir. (9,2 milyar hektar) Bu alanın 2.755 bin hektarı ekilebilir arazi ve daimi ekilen (710 bin) hektar alanlardır. Mera alanı 530 bin hektardır. Orman alanı 3.640 bin hektardır. Diğer alanlar 2.270 bin hektardır.

Ormancılık kırsal bölgelerde önemli bir ekonomik rol oynamaktadır. Ülkenin % 40’ı ormanlarla kaplıdır. Orman alanı 3.456.000 haorman alanı, 155.000 hektar da diğer ağaçlık alanlar ile bu alanlar 3.611.000 hektara yükselmektedir. Serveti oluşturan başlıca orman ağaçları, çoğunluk sırasına göre: Sahil Çamı, Okaliptus, Mantar Meşesi, Pırnal Meşesi, diğer meşe türleri, Fıstık Çamı ve Anadolu Kestanesi’dir. Ormancılık sektörü ülkenin üçüncü en büyük ihracatçı sektörüdür. Yapılan ihracat her yıl 1,3 milyar Avro gelir getirmektedir. Portekiz odun dışı orman ürünleri üretiminde Avrupa’nın 5. büyük ülkesidir. 

Dağlık bölgelerde ormancılık ve orman ürünleri üretilmektedir. Bunların başlıcaları çam ve okaliptüs kerestesi, kestane, kozalak, yabani bal, reçine, mantar ve av partileridir. Meşe mantarı üretimi yılda 100 bin tonu aşmaktadır. Her yıl ülkeye mantar ihracatından 200 milyon avrodan fazla gelir sağlamaktadır. Ülkeninodun dışı orman ürünleri önemli bir gelir kaynağıdır. Portekiz Avrupa’nın başlıca mantar üreticisi ülkeler arasındadır. 

Portekiz dış ticareti içinde gıda, içecek ve tütün ihracatta başta gelen ürünlerdir. Bu ürünlerin ihracat değeri 4.6 milyar dolardır. Bu değer toplam ihracatın %10,6’sını oluşturmaktadır. İthalatta da ülkenin başta gelen ürünleri yine bu ürünlerdir. Bu ürünlerin ithalat değeri 8.2 milyar dolar, toplam ithalattaki payı ise %10,6’dır.

Türkiye’nin Portekiz’e ihracatı 472 milyon dolar iken ithalatı 506 milyon dolardır. Bu ürünler arasında sanayi ürünleri ağırlıklı olarak görülmektedir. Türkiye’nin Portekiz’in gıda, içecek ve tütün ithalatındaki payı oldukça azdır. Portekiz ülkemizin ihracatının artırılmasında bu alanlarda önemli bir potansiyel olarak görülmektedir.

http://www.kobishowroom.com/images/stories/Ulke_Raporlari_2011/Portekiz_ulke_raporu_2011.pdf