Recep'in tavuğu

Can Dündar'ın "Mustafa" filmi günün anlam ve öneminin de getirdiği coşkuyu da terkisine alarak bütün ihtişamıyla vizyona girdi. Sanırım son yılları en iyi gişe başarılarından birini elde etmesi de çok mümkün. Filmin kendisiyle ilgili tartışmalar başlamadan evvel sponsorluk çalışmalarına ait tartışmalar manşetlere taşındı. Filme sponsor olmayan Turkcell vatan haini ilan edilmek üzere. Hürriyet Gazetesi'de yer alan Turkcell'e tepki sli haberine göre vatandaşlar bu kuruluşun hattlarını bile iptal ediyorlarmış.

İyi de daha kimse filmi izlemeden neye tepki koyuyorlar acaba? Örneğin Baykal filmi beğenmemiş mesela, tam da Turkcell'in bugün yaptığı açıklamadaki sporsor olmama nedeniyle aynı: filmin Atatürk'ün özel hayatını anlatıyor olması. Murat Bardakçı'nın da yakındığı gibi Atatürk'ün özel arşivi henüz kamuoyuna açılmamıtır ve bu nedenle özel hayatı belgeli olmaktan çok anlatanın kişisel tavır ve anlayışına bağlı olarak farklı farklı anlatılmıştır. Kısaca Atatürk'ün özel yaşamı hep spekülatif bir alan olarak kalmıştır, kişisel arşivi açılmadan da öyle kalmaya devam edecektir.

Can Dündar'ın yaptığı da budur. Askeri müzede bulduğu Atatürk'ün 1901 yılında Harbiye'de okurken çekilmiş bir fotoğrafını bulmak bile çok heyecanlandırmış kendisini. Demek ki Sarı Zeybek'ten bu yana, kendisi bu filme 15 senedir hazırlandığını söylüyor, bulabildiği en önemli belge bu olmuş. Gerisi bildiğimiz Can Dündar kaleminde çıkma romantik ve oldukça dramatik bir metin. Sinemasal değeri var mıdır, bunu sinema eleştirmenlerine bırakalım. Gerçi film Atatürk'ü anlattığına göre sadece konusuyla bile kendisini bir çok şeyden korumuş oluyor. Çünkü Atatürk'ün anlatıldığı filmi eleştirmek kimin haddine! Olsa olsa Baykal'ın yaptığı gibi Atatürk'ün anlatılacak o kadar çok şeyi varki bula bula bunu mu anlattınız, kadarlık bir eleştiri hakları var.

Film öncelikle ticari bir iştir. Çünkü ciddi paralar harcanmasını gerektirir. Yatırımcı veya yapımcının filmin bütçesini karşılayamadığı durumlarda alternatif finans kaynaklarına müracaat edilir. Bunların başında da sporsorluk gelir. Yani filmle hiç alakası olmayan bir kuruluş, reklam amacıyla (illa olması gerekmez ama filmin tanıtım çalışmalar için yapılan galalar, afişler, ilan ve reklamlar nedeniyle kaçınılmazdır da) filmin bütçesine katkıda bulunur. Reklam çalışmaları en başarılı kuruluşlardan biri olarak bilinen Turkcell'in, Kurtuluş Savaşı ve Atatürk üzerine yapılan belgesel çalışmalarda tartışılmaz birinci ismi olan Can Dündar'ın yapacağı ve galasının vizyona giriş günü olmamasına rağmen (filmler Cuma günleri vizyona girer) 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'na denk getirilip vizyona sokulacağını ve büyük ses getireceğini herkesin tahmin edebileceği "Mustafa" filmine niye sponsor olmasın ki! Oysa Turkcell'in gerekli gereksiz sponsor olduğu bir sürü iş var. Demekki bir şeye takıldılar ve o şey kararlarını etkiledi.

Turkcell'in kararını etkileyen şey belli: müşteri kaybı. 40 milyon civarında abonesi olan şirketin müşterileri arasında gizli Atatürk düşmanı ve daha hafif deyimle Atatürk'ü sevmeyen milyonlarca müşterisinin olması. Bu müşterilerinin sayısının da AKP iktidarları döneminde giderek artmış, halen de artıyor olması. Acımasız bir rekabetin devam ettiği bir sektör içerisinde yer alan bir firmanın bu riske girmesi olası görünmüyor. Ama görünen o ki, sponsor olmaması da manuple olsun ya da olmasın (açık ya da gizli rakipleri bunu kullanacaktır) kamuoyu tarafından cezalandırılacak gibi görünüyor.

Türkcell'in (üstelik Türk adını kullanabilen tek operatör) Atatürk'ü anlatmak gibi bir zorunluluğu yok, ama kamuoyunun beklentisi doğrultusunda anlatılmasına katkıda bulunması gerekir miydi? Filmin yapımcıları bildiğimiz kadarıyla NTV ve COMEDIA. Bence il sorulması gereken soru şudur: NTV ve COMEDIA'nın bu filmi yapacak kadar parası yok muydu da Turkcell'den yardım istediler? Ferit Şahenk'in film için harcayacağı 1 - 2 milyon doları (filmin bütçesini bilmiyorum ama bundan daha fazla değildir) yok muydu yani? Yapımcılar açısından konu özetle şudur: Bi Atatürk filmi yapalım, ama riski dağıtalım olaki seyirci gelmez. Sponsorluk kurumu parası olanın da olmayanın da bu anlayışla davranması nedeniyle paramparça edilmiştir, ama bu başka bir konu.

Anladığımız kadarıyla Tukcell, filmde anlatılacak Atatürk konusunda ikna olmadığı için sponsor olmamıştır. Ama bunu bile Atatürk'e saygısızlık olarak algılayacak bir kesime ise anlatamayacaktır. Recep'in Tavuğu ile beslenen kamuoyundan farklı tavır beklemek yanlış değil mi?