Şekil oluşturma oyunu Tangram

Tangram, bir şekil oluşturma oyunu olduğundan sahip olduğunuz tüm tangram parçalarını kullanarak istenen şekilleri oluşturmaya çalışırsınız. Mekanik oyunlar arasında sayılan tangram, çocuklarda görsel algı ve uzamsal yeteneğin gelişmesinde oldukça önemli bir yer tutar. Tangram şekillerini oluşturma, çocukların zeka gelişimlerine katkıda bulunurken el becerileri ve yaratıcılıklarını da geliştirmektedir.

Tangram oyununu sadece şekillerin dizilişi gibi basit halde görmeyin. Bazı aileler,  birkaç figür oluşturma sonrasında Tangram parçalarını bir kenara atmaktadırlar. Tangramı oluşturan tüm şekiller bir araya toplandığında tam bir kare şekli oluşmaktadır. Tangram oyununda amaç bu kare şekli oluşturmak değildir. Tangram parçalarıyla değişik geometrik şekiller yapılabildiği gibi çeşitli insan, bitki, hayvan figürleri veya değişik şekilli figürler de oluşturabilirsiniz. Figür oluşturmada bir sınırlama olmadığı için hayalinizde canlandırdığınız her türlü şekil ve objeyi Tangram parçalarıyla yapabilirsiniz. Tangram şekillerinin zorluğu, ne kadar kompleks bir yapı oluşturmalarına değil, parçaların birbirleri içlerine ne kadar geçtiklerine ve sınırlarının ne kadar ortadan kalktığına göre belirlenmektedir. Değişik Tangram figürlerini farklı internet sitelerinden indirerek oluşturabilirsiniz. Tangram oyunu çocukların geometrik şekilleri ufak yaşlardan itibaren daha iyi kavramasını sağlarken matematiksel zekanın da gelişmesine yardımcı olmaktadır.

Tangram, tek başına oynanabildiği gibi ailece de toplu şekiller de oynanabilir. Oyun öncesinde çocuklara bu oyunun oynama şeklini, şekilleri nasıl oluşturacağını, parçaların diziliş mantığını çok iyi şekilde örneklerle anlatılmalıdır. Basit şekillerden başlayarak zora doğru gidilmelidir. Tangram bulmacalarında verilen şekilleri sahip olduğunuz yedi parçanın tümünü kullanarak yapmanız gerekiyor ama öğrenme aşamasında yedi parçanın tamamı kullanılmak zorunda değilsiniz. 3, 4 gibi az parçalar kullanarak da basit figürler oluşturulabilirsiniz. 

Tangram seti 3 farklı boyuttaki 5 tane üçgen, 1 tane kare, 1 tane paralelkenar olmak üzere toplamda 7 parçadan oluşmaktadır. Tangram parçaları eva, plastik, ahşap gibi maddelerden olabildiği gibi basit karton parçalarından da olabilir. Ben özellikle Tangram parçalarının derslerde etkinlik olması için basit renkli kartonlardan çocuklarla (yaş büyüdükçe evadan) birlikte yapma taraftarıyım. Tangram parçalarını kesip, biçmek çocuklara ayrı bir zevk vermektedir.

Tangram şekillerini oluşturmak için dikkatinizi oldukça yoğun bir şekilde şekilletre vererek iyi bir mantık yürütmek zorundasınız. Şekilleri oluştururken oldukça sabırlı olmak da gerekir. Tasarım öncesi şekilleri hafızanızda canlandırmalısınız. Zor gibi gözüken bu özellik zamanla şekillerin hafızada canlandığını göreceksiniz. Tangram oyunu dikkat eksikliği, unutkanlık ve algılama güçlüğü çeken çocukların tedavisinde bile kullanılmaktadır.

Özellikle akıl ve zeka oyunları yarışmalarında hafızadan çözülmek üzere Tangram bulmacaları sıkça sorulmaktadır. Ayrıca öğrenciler arasında rekabete dayalı Tangram oyunları da oynayabilirsiniz. Göstereceğiniz bir şeklin görselini öğrencilerinizden Tangram parçalarıyla en kısa sürede oluşturmasını isteyerek iki veya daha fazla öğrencinin eğlenceli bir şekilde yarışmasını sağlayabilirsiniz.

Tangram, çok eski tarihlere dayanan bir çin bulmacasıdır. Ülkemizde es zamanlarda tangram yerine ÇİNMECE (herhalde çinden geldiği için bu şekilde isimlendirilmiş) adıyla anılmıştır. Bir eğitim sırasında Tangram oyununu öğretirken öğrencilerimden biri bana "Bunu bana babam ufakken Çinmece olarak öğretmişti" demişti. Çin kökenli bu bulmacaya günümüzde Tangram adı verilmiştir.

Tangram 19. yüzyılda ticaret gemileri ile Avrupa kıtasına ulaşmış ve yayılmıştır. Çince’de ismi “ch’i ch’iao t’u” olan bu oyun yedi parçalı akıl oyunu olarak anlamına gelmektedir. Bu yedi parçanın Güneş, Ay, Mars, Jüpiter, Satürn, Merkür ve Venüs'ü temsil ettiği söylenmektedir. Bazılarına göre de Tangram ismi İngilizce bulmaca veya incik-boncuk manasına gelen Tangram kelimesinden türemiştir. Tangram 20.yüzyılda birçok matemetikçinin dikkatini çekmiş ve hakkında sayısız makaleler yazılmıştır. Öğrencilerin akademik başarıları uzamsal yetenekleri ile yakından ilişkili olduğu ileri sürülmüştür. Özellikle üç boyutlu şekillerin yüzey ve hacim hesaplamalarında uzamsal yetenekleri ön plana çıkartmak için de Tangram gibi geometrik şekillerden oluşan oyunlarının çocuklara öğretilmesi gerekmektedir. 

TURGAY ÜLKER

Akıl ve Zeka Oyunları Eğitmeni

satranç ve zeka oyunları ile ilgili her türlü bilgiye facebook sayfamdan ulaşabilirsiniz

https://www.facebook.com/turgay.ogretmen.5

https://www.facebook.com/groups/akilvezekaoyunlari/