Şemikler ne demek usta?

Şemikler denince aklıma, ne yalan söyleyeyim, kokoreççi Baki Usta’nın harikulade ekmek arası lezzeti gelir. İstanbul’un, Bursa’nın pek meşhur kokoreççilerinde, bağırsak dolması yeme imkanım oldu. Özellikle birkaçı vardı ki cidden muhteşemdi ama bu bizim Şemikler’li Baki Usta’nınkine hiçbirini eriştiremedim, lezzet olarak. Kim bilir belki de İzmirli, Karşıyakalı kanaat notlarımızın da etkisi vardır bu değerlendirmeyi yaparken.

Konu kokoreç değil yalnız bu sefer. Bu, Şemikler kelimesi nereden gelir, anlamı nedir diye takıldı geçenlerde kafama. Takıldı mı da levrek kılçığı gibi zor çıkar saplandığı yerden, başladım araştırmaya, karıştırmaya.

Malum İzmir’in Karşıyaka’sının bir semti olan Şemikler Mahallesi; Anadolu Caddesi ile Bostanlı arasında kalan ve oldukça geniş bir alanı kapsayan bölgedir. Dar yol ve sokakları, eski ve büyük lisesi, geniş pazarı ve kokoreççileri, kuruyemişçileri pek meşhurdur.

Önce lügatten baktım Şemikler’e, bulamadım. Şayet sözcük “şem” kökünden türemeyse; şem, Arapça bir isim ve “<ı>mum, balmumu” anlamlarına geliyor.

Acaba bu bölgeye ilk yerleşenler balmumculuğu mu yapıyorlardı, bilemiyorum. Sadece bir tahmin benimkisi. Ve bu yönde de bir bilgiye rastlayamadım maalesef.

Ancak şöyle bir tez ver ki sanıyorum doğru. 16. ya da 17. yüzyıllarda İzmir’in bugün ilçeleri konumunda olan Menemen ve Bergama yöreleri arasında bulunan Yurt Dağı’nda “Şemik” isimli eski bir Türk/Türkmen aşireti yaşamaktaymış. Ve bu Şemikler, dağdaki çetin kış aylarını daha rahat geçirmek için bugünkü Şemikler semtinin kuzeyindeki tepelerde konaklarlarmış.

Şemik aşiretinin reisinin Hüseyin adlı biri olduğu ve bu nedenle de uzunca bir süre bölgeye “<ı>Hacı Hüseyinler” denildiği rivayet edilmekte. Dolayısıyla o dönemdeki bu köyün kuruluşu işte bu yıllara tekabül ediyor. Ve daha sonraki yıllarda da “Hacı Hüseyinler” adı “Şemikler” olarak anılmaya başlıyor. Şemikler Köyü, 1959 yılında yapılan bir düzenleme ile Karşıyaka İlçesi Belediye sınırları içine dahil edilerek artık bir semt konumuna giriyor.

Çok enteresandır ki yaptığım araştırmada bizim Karşıyakalı Şemikler’in dışında başka Şemikler’ler de buldum. Bunlardan biri Denizli ili Merkez ilçeye bağlı Şemikler köyü.

Bir diğeri Sivas ilinin Zara ilçesine bağlı Karaibo Şemik Deresi ve kenarında kurulu köy. Bu köyün ismi daha sonra, bugün anılan haliyle Çaypınar Köyü olmuş.

Ve bir de Kütahya’nın Deresevindik Köyü. Bu köyün eski adı da Şemikler.

Şimdi ya bu Şemik adlı Türkmen aşireti çok genişmiş ve kollara ayrılıp bu bölgelerde yaşam alanları kurmuşlar. Ya da balmumculuğu yapan “şemi”ler, yaşadıkları yerlere, bazen isimlerini vermişler.

Bu konu ile ilgili farklı görüş ve bilgisi olan okurların; değerli katkılarını buradan paylaşmaktan büyük zevk ve memnuniyet duyacağım.

@Geçen sene bugün "Abicim Önünde Bi Şey Sallanıyo": http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=79249

@İki sene önce bugün " 'Zor Baba ve Dünür'de Köpek Musa": http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=16070

@İki sene önce bugün "İlber Hoca Müthiş Yakalamış": http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=16106

Not: Görsel öge www.panoramio.com adlı siteden alınmıştır.