Şiddet gören kadına nasıl yardım edebilirsiniz?

 * Tanıdığınızın şiddet gördüğünü ve yardıma ihtiyacı olduğunu nasıl anlayabilirsiniz?

• Tanıdığınızın yüzünde, sırtında, kolları veya bacaklarında belirgin morluklar, yaralar, kırıklar var mı? Sık sık başına bir kaza geldiğini mi söylüyor? Örneğin: “Merdivenden düştüm”, “Kapıya çarptım” gibi. Bu kişi sık sık çeşitli kaza bahaneleri ile işe, eğer öğrenci ise okula gelmiyor mu?
• Tanıdığınızın eşi onu sık sık herkesin içinde azarlıyor, ona hakaret ediyor veya ona tehditler savuruyor mu?
• Tanıdığınızın eşi onu çok sıkı kontrol ediyor mu? Örneğin onun ne giyeceğine, nereye gideceğine, kiminle konuşacağına, ailesi ile görüşüp görüşmeyeceğine eşi mi karar veriyor?
• Tanıdığınızın davranışlarında bir değişiklik var mı? Örneğin, ürkmüş, bitkin, uykusuz, gergin, sinirli ya da ağlamaklı görünüyor mu? Çocukları sık sık ağlayıp, huysuzluk yapıyorlar mı? Eskiden farklı olarak okul başarıları düştü mü?
•  

 * Şiddete uğrayan bir tanıdığınıza nasıl yardım edebilirsiniz?

Aile içi şiddet sadece bir “aile meselesi” değildir. Şiddet suçtur. İlgisiz veya sessiz kalmanız şiddete uğrayan yakınınız için tehlike yaratabilir. Aile içinde şiddete uğrayan bir tanıdığınıza (komşunuz, arkadaşınız, işyerinden bir tanıdığınız, akrabanız, öğrenciniz, veliniz) vereceğiniz destek çok değerlidir. Bu kişinin size aile sırlarını açması gerekmez; yalnızlığını ve çaresizliğini onu dinleyerek, şiddet hakkında bilgi vererek, çözüm yollarını düşünmesine yardımcı olarak azaltabilirsiniz.
Güven verin ve sizinle konuşmasını sağlayın:
Ona, size güvenebileceğini, onun için endişelendiğinizi söyleyin ve sizinle maruz kaldığı şiddet hakkında konuşup konuşamayacağını sorun. Sizin de elinizden fazla bir şey gelmeyebilir. Her sorunun cevabını bilemeyebilirsiniz. Yine de ona yardımcı olmak istediğinizi belirtin. Bu onun yalnızlık ve çaresizlik duygusunu azaltacaktır. Tanıdığınızla eşi yokken, yalnızken görüşün.

• Dinleyin:
  Dinlemek ona yapacağınız en değerli yardımdır. Onu konuşmak için zorlamayın, ayrıntılı sorular sormayın. Bırakın size kendi istediği kadar açılsın. Hiçbir zaman onu suçlamayın ve korkusunu küçümsemeyin. Söylediklerine inanın. Yargılamayın, eleştirmeyin, olayları hafife alan veya alaycı yorumlar yapmayın.
• İlgilenin:
  Tanıdığınızı sık sık ziyaret edin veya davet edin. Onunla bağlantınızı koparmayın. Onun kendisini daha iyi hissetmesini sağlayın. Eğer evde aşağılanıyorsa büyük bir ihtimalle kendine güveni zayıflamıştır. Ona değer verdiğinizi, dostluğunu önemsediğinizi hissettirin. Onun güçlü yanlarını, beğendiğiniz özelliklerini belirtin. Yaptıklarını övün.
• Yardım alması için destek olun:
  Ona yardımcı olabilecek yakınlarının olup olmadığını sorun. Gerekirse ona evini açabilecek akrabaları var mı? Eşine sözü geçen bir aile büyüğü, eşinin bir yakını, arkadaşı var mı? Bu kişiden eşi ile konuşması için yardım istenebilir mi?
• Bilgi verin:
  Bu kitapçıkta da yer alan ve şiddete uğrayan kişilere destek verebilecek kuruluşları araştırın ve bu bilgileri tanıdığınıza verin. Ona Ailenin Korunmasına Dair Kanun’dan söz edin.
• Kararlarına saygı gösterin:
  Ona evliliği ile ilgili ne yapması gerektiğini siz söylemeyin. Onun kendisi veya çocukları için ne yapabileceğine karar vermesine yardımcı olun. Eğer tanıdığınız eşinden ayrılmak istemiyorsa ve eşini affetmeye hazırsa, onun bu kararına saygı gösterin ama şiddet göstermenin yanlış bir şey olduğunu ve suç sayıldığını vurgulayın. Eğer tanıdığınız eşinden ayrılmaya karar verdiyse ona şiddete katlanmaya devam etmesini önermeyin. Unutmayın; siz tanıdığınıza destek olmak istiyorsunuz.
• Korunmasına yardımcı olun:
  Eğer eşi, tanıdığınızı ( veya bir anne/ baba çocuğunu) sizin önünüzde azarlıyor veya aşağılıyor veya ona vuruyor ise bunu onaylamadığınızı açık bir şekilde belirtin.

Kendinizin de güvenliğini önemseyin: Buna öncelik verin. Şiddete başvuran kişi sizin müdahalenizden hoşlanmayıp daha da saldırganlaşabilir.

Tanıdığınızın acil durumda size haber verebilmesi için mümkünse bir sinyal veya şifre belirleyin; ona kendisinin ve çocuklarının önemli evraklarının bir fotokopisini size vermesini önerin.

• Lütfen unutmayın:
  Aile içi şiddet ciddi yaralanmalar hatta ölümle sonuçlanabilir. Eğer şiddete şahit olursanız ya da çığlıkları işitiyorsanız derhal polisi ya da Jandarmayı (155 -156) arayabilir ya da Savcılık veya Aile Mahkemesi’ne olayı ihbar ederek Ailenin Korunmasına Dair Kanun uyarınca tedbir alınmasını isteyebilirsiniz.

• Yakınlarınızdan bir çocuk aile içinde şiddete uğruyorsa:
  Yanında güvende olabileceği bir akrabasını bulup çocuğu korumasını isteyin. En yakın karakola, Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu’na veya doğrudan herhangi bir adliyede Aile Mahkemesi’ne başvurarak ihbarda bulunabilirsiniz. ( Aynı başvuruları ailesinde şiddet gördüğünü bildiğiniz bir yaşlı için de yapabilirsiniz.)

 * ŞİDDETE MARUZ KALDIĞINIZDA YA DA RİSK ALTINDAYKEN BAŞVURABİLECEĞİNİZ KURUM VE KURULUŞLAR

1-İL SOSYAL HİZMETLER MÜDÜRLÜKLERİ
2-ALO 183 AİLE, KADIN, ÇOCUK VE ÖZÜRLÜ SOSYAL HİZMET DANIŞMA HATTI
3-SAĞLIK KURULUŞLARI
4-POLİS MERKEZLERİ, JANDARMA KARAKOLLARI
5-CUMHURİYET SAVCILIĞI
6-BELEDİYELERİN KADIN DANIŞMA MERKEZLERİ
7-BAROLARIN KADIN DANIŞMA MERKEZLERİ VE ADLİ YARDIM KURULLARI
8-KADIN SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI

1. İl Sosyal Hizmetler Müdürlükleri
a) Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri
İİl Sosyal Hizmetler Müdürlüğünde (ilçelerde varsa İlçe Sosyal Hizmetler Müdürlüklerinde) şiddete maruz kalmış kadınlara, sosyal çalışma yapan görevliler tarafından ihtiyaçları doğrultusunda ücretsiz danışmanlık ve rehberlik hizmeti verilmektedir. Bulunduğunuz yerde il ya da ilçe sosyal hizmetler müdürlüğü yoksa Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı Aile Danışma Merkezleri ve Toplum Merkezleri gibi diğer kuruluşlara
da başvurarak danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinden yararlanabilirsiniz.

b) Kadın Konukevleri/Sığınmaevleri
Kadın konukevinde kalmak için başvurular da İl Sosyal Hizmet Müdürlüklerine yapılır. Konukevi ya da diğer adıyla sığınmaevi, şiddete uğrayan veya risk altındaki kadınların varsa beraberlerindeki çocukları ile birlikte, geçici süre ile barınma ihtiyacının karşılanması
amacıyla kurulmaktadır.

i. Konukevlerinin/Sığınmaevlerinin başlıca özellikleri nelerdir?
Gizlilik ve güvenlik ilkesi uygulanır. Kuruluşun adresi, telefon numarası gizli tutulur. Kadınlarla ilgili bilgi ve belgeler hiçbir şekilde açıklanmaz. Her kadın kendi hayatı ile ilgili kararları kendisi verir, kimse ona baskı veya zorlama yapamaz.
Kadınlar, 0-12 yaş arasında kız veya erkek çocuklarıyla birlikte kalabilmektedir; 12 yaşın üstünde olan kız veya erkek çocukların durumu uzmanlar tarafından değerlendirilir ve
çocuklar durumlarına uygun kuruluşlara yerleştirilmektedirler. Kuruluşta kalma süresi üç aydır. Gerektiğinde kalma süreleri uzatılır.

ii. Konukevinden/Sığınmaevinden Nasıl Ayrılabilirsiniz?
İstediğiniz zaman bir dilekçe vererek ayrılabilirsiniz.

iii. Konukevinde/Sığınmaevinde Neler Yapılır?
Güvenli barınma imkânı sağlanır,
Psikolojik ve sosyal destek sağlanabilir,
Barolar ile işbirliği yapılarak hukuksal danışmanlık hizmeti verilebilir,
İş ve meslek edindirmeye yönelik çalışmalar yapılabilir,
Çocuklara yönelik destek sağlanabilir,
Bazı durumlarda, küçük el harçlığı verilebilir ya da sosyal yardımlardan yararlanması için destek olunabilir,
Konukevi/sığınmaevinden ayrıldıktan sonra kendi evini tutmak isteyenlere, bu konuda destek olunabilir,
Sağlık hizmeti sağlanabilir, sosyal güvencesi olmayanlara yeşil kart çıkartmaları için rehberlik yapılabilir,
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’nun diğer hizmetlerinden (ücretsiz kreş, ayni-nakdi yardım gibi) yararlanmaları sağlanabilir.


2. Alo 183 Aile, Kadın, Çocuk ve Özürlü Sosyal Hizmet Danışma Hattı
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na bağlı olarak çalışan ALO 183 hattı, şiddete uğrayan ya da uğrama riski taşıyan ve desteğe gereksinimi olan kadınlara ve çocuklara psikolojik, hukuki ve ekonomik alanda danışmanlık hizmetleri sunmakta ve yararlanabilecekleri hizmet kuruluşları konusunda bilgi vermektedir.
ALO 183 ücretsiz bir danışma hattıdır. Türkiye’nin her yerinden 7 gün 24 saat herhangi bir telefondan 183 numarasını çevirerek aile içi şiddeti durdurmak için gerekli destek ve korumaya nasıl ulaşacağınız konusunda bilgi alabilirsiniz.

3. Sağlık Kuruluşları
Şiddete maruz kaldığınızda ya da böyle bir risk altındayken bulunduğunuz yere en yakın sağlık kuruluşuna (sağlık ocağı, sağlık evi, aile hekimliği, hastanelerin acil servisleri gibi) başvurabilirsiniz.
Sağlık kuruluşlarında tedaviniz yapılır ve yaşadığınız şiddeti belgeleyen bir rapor düzenlenir.

4. Polis Merkezleri ya da Jandarma Karakolları
Evinize en yakın polis merkezine ya da jandarma karakoluna giderek veya telefonla olayla ilgili şikâyette bulunabilirsiniz. Aynı zamanda 7 gün 24 saat 155 Polis İmdat veya 156 Jandarma İmdat Hattına telefon ederek yasal sürecin başlaması için başvuruda bulunabilirsiniz.
Aile İçi Şiddet Nedeniyle Polis Merkezlerine Başvurduğunuzda
Polisin Yapacağı İşlemler Şunlardır:
Sizi dinler, şikâyetinizin ne olduğunu anlar,
Cumhuriyet Savcısını bilgilendirir, onun talimatlarını alır ve adli işlemlere başlar,
Mağduriyetinizin tespiti ve gerekli tedavi için sizi en yakın sağlık kuruluşuna sevk eder ve sağlık raporunuzu alır,
Olaya karışan tarafları tespit eder, delilleri toplar,
İhtiyacınız varsa, size ücretsiz avukat görevlendirilmesi için işlem yapar,
Olaya ilişkin ayrıntıları kayda geçirir, tutanak düzenler, Sizi Ailenin Korunmasına Dair Kanun, diğer yasal haklarınız ve işlemler hakkında bilgilendirir,
Size başvurabileceğiniz yerler hakkında bilgi içeren broşür verir,
Güvenliğiniz için sizinle birlikte bir değerlendirme yapar ve sonucu hakkında size ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Müdürlüğü’ne bilgi verir,
Barınma ihtiyacınız varsa sizi Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna yönlendirir. Acil barınma ihtiyacınız varsa ya da yüksek riskli bir durumdaysanız, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumundan bir görevliyi polis merkezine davet ederek sizinle görüşmelerini sağlar,
İfadenizi okumanızı sağlar (okuyamıyorsanız size okur),
İfadenizin bir kopyası ile tarih ve numarasını size verir,
Siz doğrudan başvuramadığınızda bile, başkalarının ihbarını ve şikâyetlerini değerlendirir.

5. Cumhuriyet Savcılığına
Bulunduğunuz yerin Adliyesindeki Cumhuriyet Savcılığına bir dilekçe ile başvurarak suç duyurusunda bulunabilirsiniz.
4320 sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanun’dan yararlanmak ve koruma tedbiri alınması için talepte bulunabilirsiniz.
Gerekirse sağlık raporu almak için Savcılıktan adli tabipliğe sevkinizi istemelisiniz.
Dilekçenizin tarih ve numarasını veya bir kopyasını mutlaka saklayınız.
Cumhuriyet Savcılığı yapacağı soruşturma sonucunda ya kamu davası açarak konuyu ceza mahkemesine götürecek ya da şikâyet edenin şahsi dava açma hakkı olduğunu belirterek takipsizlik kararı verecektir. Cumhuriyet Savcısının takipsizlik kararına itiraz hakkınız
vardır. Cumhuriyet Savcılığının takipsizlik kararı vermesi durumunda dahi şahsi dava açma hakkınız vardır.

6. Belediyelerin Kadın Danışma Merkezleri
Bulunduğunuz yerin belediyesinde kadın danışma merkezi varsa, bu merkezlerinden ücretsiz psikolojik, tıbbi ve hukuksal destek alabilirsiniz. Ayrıca ekonomik desteğe ihtiyacınız varsa belediyelerin ayni ve maddi desteklerinden yararlanabilmeniz mümkündür.
Bazı belediyelere bağlı konukevi/sığınmaevi de bulunmaktadır. Bulunduğunuz yerin belediyesi bu hizmeti veriyorsa, belediyenin kadın danışma merkezine ya da doğrudan belediyeye giderek konukevi/sığınmaevinde kalmak için başvurabilirsiniz.


7. Baroların Adli Yardım Kurulları ve Kadın Danışma Merkezleri
a) Adli Yardım
Barolar, avukatların mesleki örgütleridir. Birçok alanda savunma hakkınızı kullanmanıza destek sunmak, Baroların görevleri arasındadır. Hukuk sistemimiz ihtiyacı olan mağdurların ücretsiz hukuk desteği almasına imkân sağlamaktadır. Bir avukata ihtiyaç duyuyorsanız ve
avukatlık ücretini karşılama olanağınız yoksa bulunduğunuz yerdeki Baro sizin için ücretsiz avukat görevlendirir. Avukat sizi yasal haklarınız hakkında bilgilendirir ve yasal işlemlerinizi sizin adınıza yapar.
Bu haktan yararlanmak istiyorsanız;
Müracaat ettiğiniz polis merkezinde veya jandarma karakolunda görevli memura avukat istediğinizi söyleyiniz, ya da yaşadığınız ildeki Baronun Adli Yardım Kurullarına başvurunuz.
Bu haktan yararlanmak için gerekli belgeler: Kimliğiniz, ikametgâh belgeniz, muhtardan alacağınız fakirlik belgesi.
b) Hukuksal Danışmanlık
Bugün Türkiye’de 50’dan fazla ilde Baro’ya ait Kadın Hukuku Komisyonları vardır. Bu Komisyonlar, kadın haklarının korunması için kadınlara destek vermektedirler. Ayrıca, bazı illerin baroları şiddete maruz kalan veya risk altında olan kadınlara doğrudan hukuksal danışmanlık hizmeti sunmak ve rehberlik yapmak amacıyla kadın danışma merkezleri açmışlardır.
Baro’ya ait Kadın Danışma Merkezi olan iller şunlardır: Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya, Denizli, Bursa, Adana, Diyarbakır. Bu Merkezlerde çalışan gönüllü avukatlar, ihtiyacı olan kadınlara yasal hakları hakkında bilgi vermekte, onları gereken yerlere yönlendirmektedir.
Bulunduğunuz ilde Baroya bağlı danışma merkezi bulunuyorsa, bu merkeze başvurarak yasal haklarınızı öğrenebilirsiniz ve bu haklarınızdan nasıl yararlanacağınız konusunda bilgi alabilirsiniz. Bu merkezlere başvurmak ve bilgi almak için herhangi bir ücret ödemeniz gerekmez.

8. Kadın Sivil Toplum Kuruluşları
Ülkemizde birçok kadın sivil toplum kuruluşunun (gönüllü çalışan kuruluşlar) kadın danışma merkezi bulunmaktadır. Bu merkezlerde, şiddete maruz kalmış kadınlara, dayanışma anlayışı içerisinde ücretsiz psikolojik, hukuksal, ekonomik konularda danışmanlık ve rehberlik
yapılmaktadır. Merkeze başvuran kadının, yaşadığı şiddetle mücadele edebilmesi için destek verilmektedir. Ayrıca bu gönüllü kuruluşlardan bazılarına bağlı sığınmaevleri de bulunmaktadır.

* Derleyen: Psk. Nedim Yüksel ÇAKIR

 www.facebook.com/NedimYukselCakir   &  www.twitter.com/yukselcakir