Toprağın Çocukları

Filmi vizyona girmeden birkaç gün önce duydum. Cuma günü ilk vizyona girdiği gün sinema sezonumu da açarak gidip izledim.  17.15 matinesi olduğundan mı, henüz insanlar sinema sezonlarını açmadılar mı bilemedim ama sinemada toplam 12 kişiydik. Bu filmin çok gişe yapmasını isterdim, konu çok önemliydi çünkü. Sinema seyircisi Recep İvedik filmine gösterdiği ilginin üçte birini bu filme de gösterse keşke, diye düşünmeden edemedim…

Filmin kısaca konusu şöyle:

Çingenelerin sıtma yaydıkları bahanesi ile Köy Enstitüsü yakınlarında kurulan çingene kampına saldırı düzenlenir. Tüm kamptakiler acımasızca öldürülürler. İki çingene; Karika (Müge Boz) ve anneannesi Melek  (Suzan Kardeş) bu saldırıdan kaçmaya çalışırlar.

Tam yakalanacaklarken enstitü öğrencisi Cevher (Ufuk Bayraktar) tarafından kurtarılır ve İsmail Hakkı Tonguç’un (Bahtiyar Engin) da yardımıyla enstitüde saklanırlar. Bu durum enstitünün kapatılmasını isteyen cahil köy halkı ve komutan Necip'in (Bertan Dirikolu) enstitüye karşı olan kötü hedeflerine mekan hazırlar. Çünkü yıl 1945’tir ve enstitüler üzerinde çeşitli sebeplerle büyük bir baskı mevcuttur.

Enstitünün müdürü Kemal (Erkan Can) kendi köyünde bağnazlığa, ayrımcılığa karşı eğitimle savaş verirken, Köy Enstitüleri Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç ise komünizm suçlamalarıyla çarpışmaktadır. Dönemin politikaları, II Dünya Savaşı'nın etkileri, Turancı gençlik gibi nedenlerle enstitülerin bağımsız ve üretken yapısı kırılmak istenir.

Bir bahane ile okulu basan Necip enstitünün müdürü Kemal Hoca'yı halkı isyana teşvik ettiği gerekçesiyle  tutuklar ve mahkemeye sevk eder. Okul öğrencileri yakında açılacak amfi tiyatronun çalışmaları ile uğraşmaktayken müdürlerinin tutuklanma haberi ile sarsılırlar. 

Yüzde sekseni okuma yazma bilmeyen bir toplumun öğretmen açığını kapatmak için kurulan ve kapatıldığı tarihe kadar 17342 öğretmen, 7300 sağlık memuru ve 8756 eğitmen yetiştirilen, dünya ülkeleri arasında eğitim alanında en özel örnek olarak görülen Köy Enstitüleri’nin kapatılma sürecinin ve Anadolu halkının aydınlanma savaşının anlatıldığı film bana göre biraz eksik kalmış. Kapanış sebepleri tam vurgulanmamış. Bunun dışında filmi beğendim.

Filmin yapımcılarından da olan Erkan Can filmi, köy enstitüsü son mezunlarından olan babası Cafer Can’a, filmin yönetmeni Ali Adnan Özgür’ün dedesi Kemal Şahingöz’e ve tüm köy enstitüleri mezunlarına ithaf etmiş.

Filmden çıkarken ister istemez bir mukayese yaptım o dönemki olaylar ve şimdilerde yaşadıklarımızla ilgili. Filmde anlatılan o dönemlerde ülke karanlıktaydı ve aydınlığa çıkmaya çalışılıyordu. Eğitimi olmayan toplum aydınlıkta olabilir miydi? Şimdi ise okullarımızın İmam Hatip Okullarına dönüştürülmesinin ne anlama geldiğini ben anlamakta zorlanıyorum. Bileniniz var mı, bana açıklar mı?

Sezonu böylesi bir filmle açmak, filmden kasvetli düşüncelerle çıkmak beni mutlu etmedi, mutsuz etse de izlenmeli derim…

Sevgilerimle…

Oyuncular :

Erkan Can                    :   Enstitü Müdürü Kemal

Bahtiyar Engin              :   Köy Enstitüleri genel müdürü

Şebnem Sönmez         :   Nazife (Enstitü hizmetlisi)

Suzan Kardeş               :   Melek (Torunu korumaya çalışan çingene anneanne)

Haluk Cömert                :   Ahmet Usta

Ufuk Bayraktar               :   Cevher (Aybike’ye aşık son sınıf öğrencisi genç)

Türkü Turan                   :   Aybike (Son sınıf öğrencisi idealist yardımsever bir genç kız)      

Müge Boz                       :   Karika (çingene kızı)

Bertan Dirikolu               :   Necip (Zalim, kötü niyetli komutan)

Serdal Genç                   :   Sündüz (Necip’in kötü amaçlarına alet olan delikanlı  

Ezel Akay                       :   Hakim (Misafir oyuncu)

Menderes Samancılar   :   Hanro (Misafir oyuncu)