Ya Ölümsüzlük Yakında Gerçek Olursa!

1976 yılında görme engellilerin kitap okumasını sağlayan makineyi geliştiren Amerikalı bilim adamı Ray Kurzweil, "ölümsüzlük teori "sinin tamamen gerçekçi olduğunu ve bunun en geç 30 yıl içinde gerçekleşeceğini öne sürdü. Son günlerde basında birçok kaynakta bu yönde haberler yer alınca, bilim-kurgu ve 'futurizm'e oldukça uzak-ama herkes kadar da yakın- biri olarak dahi konu ilgimi çekti ve zihnimi kurcaladı.(1)

Konu 'ölümsüzlük' gibi; insanların binlerce yıldır sürekli hayalini kurduğu, peşinden koştuğu, ulaşamadığında ise tanrılara atfettiği en temel özlemlerinden biri olunca insan dikkat kesilmeden duramıyor. Alt beynimizin daha üst bir rol oynadığı sonsuz güç, iktidar ve güzellik özlemlerimiz de öyle değil mi?

Nedir bu teori?

Kendini insanlığa yararlı buluşlara adayan ve ileri teknolojileri icat edilmeden önce tahmin etmesiyle tanınan Kurzweil’in iddiasına göre; mevcut teknolojilerde yakın gelecekte sağlanması olası gelişmelerle 2030’larda bir insanın beyni, tüm kişiliği, anıları, yetenekleri ve geçmişiyle birlikte bilgisayar ortamına aktarılabilecek. 2040’larda ise nanoteknoloji ve robot teknolojisindeki daha ileri gelişmeler sayesinde bilgisayara aktarılan beyin bilgileri insanımsı robotlara, yani androidlere yüklenebilecek. Bu yöntemler sayesinde bir insanın artık sonsuza kadar yaşaması mümkün olacak!

Öngörülen gelişmeler çerçevesinde insan vucudu, biyolojik olmayan makineler, gelişmiş genetik, nanoteknoloji ve robot teknolojisi öylesi etkin bir uyumla birleştirilecek ki, insan, çok daha gelişmiş bir zekâ ve beden gücüyle yaşamını sonsuza dek sürdürebilecek.
 

Ray Kurzweil “Hızlanan Dönüşler Kanunu” adını verdiği teorisini açıklarken; “...Ben ve benim gibi pek çok bilim insanı, vücutlarımızın taş devrinden kalma yazılımını yeniden programlayabileceğimize ve yaşlanmayı önce durdurup ardından da tersine çevirebileceğimize inanıyoruz...” demiş.(2)

20-25 sene içinde nano teknolojilerin beklenen gelişimi göstermesiyle kan hücrelerinin yerini bile nanobotların alacağını bu sayede binlerce kat daha etkili çalışacağını belirten Kurzweil ayrıca şunu da söylemekte; “...25 sene içinde olimpiyatlarda 15 dakika boyunca nefes almadan koşabileceğiz ya da oksijen olmadan dört saat boyunca dalış yapabileceğiz. Zihinsel kapasitemiz, birkaç dakikada kitap yazabilecek kadar artacak. Sanal seks yaygınlaşacak. Zamanla hepimiz yapay organları ve uzuvları olan robotlara dönüşeceğiz...”. (2, Adı geçen haber).

"Hızlanan Dönüşler Kanunu" her ne kadar oldukça kabul edilebilir bir teori olsa da ve insanlar çoğunlukla günümüzün küresel, post- modern ve hızlı yaşam temposunda, ezber yaşamlar süren birer biyolojik-robota dönüşmüş gibi olsalar da, yine de, çoğu insanın böylesi bir ölümsüzlüğü ölmeye tercih etmesi oldukça şüphelidir diye düşünmekteyim. Açıkçası bu teori ilk duyumda, hâyâl dünyamıza hoş ve müthiş bir müjde gibi gelse de, biraz düşününce oldukça ürkütücü boyutlar içerdiği kolayca anlaşılmakta…

Nasıl mı?

Öncelikle "acaba beyin ölümsüzlüğe dayanabilir mi?" diye bir soru da akla takılmakta. Keza beyin hücreleri 18'imizden itibaren yaşlandıkça ölüyor ve yerine yenileri gelmiyor. Bu açığı daha çok tecrübeyle kapatıyoruz. Eğer 'chip'e aktarılan beynin tıpatıp kopyasının, ters bir işlemle, kolanlanmış bedenin beynine aktarılması başarılamazsa, bu iş programlanmış yüklemelerle gerçekleşecek. Başarılsa bile, bu yüklemede bazı eklemeler yapılıp yapılmadığı nasıl denetlenecek? Peki bu olası yüklemeleri kimler yapacak ve karşılığında neler istenecek? Ne gibi ek görevler üstleneceğiz? Derin kuşkuları beraberinde getiren bu soru kanımca bu konudaki en dramatik soru olsa gerek!

Söz konusu teori bazı açılardan insanlık adına kritik faydalar sağlayabilir. Örneğin, bazı hayati organlarını yitirenlere gerçeğini aratmayan uzuvlar takılması hiç kuşkusuz ki insanlığa çok önemli bir katkı olur. Zaten hayvan kopyalama girişimleri de ileri de insanlığa hizmet etmek üzere aynı amaçla başlatılmadı mı?

Bu çerçevede diğer bir dramatik soru da " Eğer herkes ölümsüz olursa dünya nüfusu tavana vurmaz mı?" sorusudur. (3) Yeryüzünde ilk insandan bu yana ölümsüzlük olsaydı şu an dünya nüfusu bugünkünün yaklaşık 19 katı (110 Milyar kişi) olacaktı. Olası sağlık, sosyal güvenlik, istihdam olanakları, trafik, çevre kirlenmesi vb. alandaki akıl almaz ve yönetilemez boyuttaki sorunları bir düşünsenize! Bu teori eğer günün birinde yaşama geçirilme olanağı bulursa -ve insanlık olası çevre felâketleri ve psikolojik etkilerle üreme yeteneğini yitirmemişse- bu durumda üremenin mutlaka meşru bir otorite tarafından kısıtlanması gerekecektir.(4)

İnsanoğlunun - ve insankızının- yenilikleri içselleştirip yaşamda uygulama yetisinin teknolojik değişim hızının hep gerisinde kaldığı bilinmektedir. Bu hız açığı ve uyum sorunu birçok psiko-patolojik sorunun da kaynağını oluşturmaktadır. Bilgisayarlı yaşama geçişte bile oluşan onca sorunu bir düşünürsek olası sorunsalın boyutu zihinlerimizde daha net şekillenebilir.

Bu olası sorunsallar yumağı çerçevesinde; insanlık tarihi boyunca -çok ya da tek tanrılı olsun- şöyle ya da böyle medeniyetlerin temel direği olan ve "ölüm korkusunun" ana dayanağını oluşturduğu "Din kurumu" bu durumda ne olacaktır? Mutlaka, sanayi devrimi sonrası yaşanandan çok daha büyük bir ölçüde zayıflayıp yok olmaya yüz tutacaktır! Bu boşluğu bilim ve felsefenin elbirliğiyle sunabileceği acil ve yeni bir " Toplumsal-Tekno-bilinç" anlayışı hemen doldurabilecek midir? Yoksa yeni bir "Tekno-din" mi icat edilip yaygınlaşacaktır? Bu ara dönemde oluşabilecek kaos kimler tarafından ve nasıl yönetilecektir?

İnsanlık tarihinin en büyük çelişkisi olan emek-sermaye çelişkisi ve bu çelişkiye dayalı 'sömürü' ortadan kalkacak mıdır? Yoksa şekil mi değiştirecektir? Bu durum, söz konusu 'yeni insan'ın emek mi yoksa 'sermaye' mi olarak kabul edileceğine bağlı olacaktır. Makineyi kullanan insan da önemli ölçüde robotlaştığında 'sermaye' olarak kabul edilirse 'artık değer' de ortadan kalkacaktır. Yok eğer -bir şekilde- beyin ve bilinç taşıdığına göre 'emek' olarak kabul edilirse 'artık değer' de kat be kat artacak ve insanlığın aksi yönde, bilinçli, güçlü ve toplu bir müdahalesi olmadıkça devam edecektir.

Yaşlanma, kaza ve ölüm endişesinin yol açtığı risklerin doğurduğu sigorta sektörü ile dev'asa yatırımları ve nitelikli insan gücüyle etkin varlığını sürdüren ilâç ve sağlık sektörleri bu durumdan nasıl etkilenecektir? Bu sektörlerin yok olmasıyla dünya finans piyasasında milyarlarca Dolarlık büyüklüğü olan sigorta fonları da kuruyup yok mu olacaktır? Bu durum -zaten kör, topal yürüyen- mevcut iktisadi sistemi ne yönde etkileyecektir? Yoksa bu sektörler de yeni gelişmeye uyum sağlayıp -yitirilen ya da yenilenmesi gereken organ tedariki, takılması ve sigorta yoluyla finansmanı ağırlıklı bir yapıya bürünüp- konumlarını bu şekilde mi sürdüreceklerdir?

Bu çerçevede benzeri birçok dramatik dönüşüm sorunu akla gelmektedir!

Bu teori uygulama alanı bulsa da;

Uygulama kanımca -hem öncelik hem de içereceği maliyet boyutu nedeniyle- öncelikle seçkin ve varlıklı kesimle başlatılabilir. Orta ve alt gelir düzeylerine doğru yayılımı ise geciktirilerek daha geniş bir zamana bırakılacaktır.

Gezegenimizin yaşadığı olağanüstü çevre ve buna dayalı sağlık sorunlarının insanların üreme yeteneği üzerindeki olumsuz etkilerine göz yumularak geniş -ve muhtemelen yoksul- kısırlık coğraflarının oluşumu beklenecektir. Zaten insanoğlu ve kızı arasındaki doğal seksin yerini sanal olana bırakmasıyla bu açıdan da bir dizginleme geleceği sezilmekte...

Sonsuz evrende dünya benzeri yaşam olanağına sahip gezegen bulma çabaları hızlandırılarak yaşlanan, zihinsel aktivitleri 'chip'lerle yönetilen, yarı-androit ve yoksul nüfus muhtemelen o gezegenlerdeki zorlu işleri yapmak üzere oralara transfer edilecektir. Bu dünya yarı-androit, seçkin ve varlıklı kesim için yapay bir cennet olarak kalacaktır.

Gerekli tüm sosyo-ekonomik ve siyasi yapılanmalar zaman için de bu yeni duruma göre uyarlanacaktır.

Ya amaç? Yegâne amaç ölümsüzlükse eğer, biline ki bu amaç, bu haliyle, öteki amaçların çoğunun harcanması pahasınadır. İnsan kendi özgün, temel ve hümanist amaç setini yaratıp uygularsa hayvandan ayrılır, kendini yaratabilir. Oysa kendi varoluşunda irade sahibi olamayan, amaç sahibi olabilir mi?

Peki ya özgürlük? Yaratma ne kadar özgürlükse, yaratılma o kadar tutsaklık belki de...Yaşamayı istemediği halde yaşayan biri asla özgür değildir. Sonsuza dek yaşamayı amaçlamadığı halde yaşamama seçimini yapamayan, yaşama tutsak demektir.

'Yeni insan' sonsuz bir yaşama doğru yol alırken tüm amaç ve değerleriyle birlikte 'insanlık' ömrünü bitirebilir mi?

Sonuç mu?

Bana göre beklenen sonuç, mevcut sistemin tarihsel-temel tüm çelişki ve sorunlarıyla çok daha zeki, katmanlı, dışsallaştırılmış ve teknojik bir zemin üzerinden dünyamızı aşıp başka gezegenlere taşınmasıdır. Bu evrede, tarihsel ve temel çelişkiler gezegenimizde yaşayanlar tarafından asla bilinip idrak edilemez yeni bir içeriğe bürünerek devam edecektir.(5)

İ.Ersin KABAOĞLU,

1 Ekim 2009, Ankara

Kaynakça ve Blognotlar:

(1) Milliyet ve Hürriyet, 24.09.2009. s.24

(2) PC Hayat.com http://www.pchayat.com/Haber/Bilim/5409/Olumsuzluk-gercek-oluyor

(3) Birleşmiş Milletler (BM) Nüfus Fonu'nun 2008'de ortaya koyduğu çalışmalarına göre, insanlık tarihi boyunca 110 milyar insan dünyaya geldi. Bazı araştırmacılar, bugüne kadar dünyada yaşayan insan sayısının 60-110 milyar arasında olduğunu tahmin ederken, bazıları da 200 bin yıldır 70 milyar insanın doğup öldüğünü savunmaktalar.

(4) Gerçi bu tür kısıtlamalar günümüzde de Çin Halk Cumhuriyeti ve Hindistan gibi nüfusu çok fazla olan bazı ülkelerde uygulanmaktadır.

(5) Konu ile ilintili olarak ileri tarihte yazılan başka bir bloğum için bkz.

http://blog.milliyet.com.tr/paranin--simdilik--satin-alamadigi-iki-sey-/Blog/?BlogNo=426966