Yağ bitkileri ve yağ gerçekleri 2

Türkiye’de Yağ Bitkileri Durumu ve Yağ Gerçekleri

Türkiye’de toplam yağ bitkileri üretimi  miktarı 2010 yılı istatistiklere göre yaklaşık 3 milyon ton üretim yapılmaktadır.

Bu üretimde en büyük pay sahibi olan iki ürün; 1.272.800 ton ile çiğit tohumu (pamuk tohumu yağı üretiminde kullanılır) ve 1.170.000 ton ile ayçiçeğidir. Bu bitkileri sırasıyla 97.310 ton ile yer fıstığı, 86.540 ton ile soya, 106.450 ton ile kolza, 36.910 ton ile haşhaş tohumu, 26.000 ton aspir tohumu ve 23.460 ton susam tohumu üretimi yapılmaktadır (http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?tb_id=45&ust_id=13).

Dolayısıyla yağ üretimi yoğun olarak Ayçiçeği yağı, çiğit yağı ve zeytin yağı üzerinden sürdürülmektedir. Yerfıstığı yağı ve susam yağı kaliteli yağlardır ve çoğunlukla margarin sanayinde kullanılmaktadır. Ayrıca burada adı geçemeyen mısırdan da yağ elde edilmektedir ve tüketimde ayçiçeği ve zeytin yağından sonra üçüncü sırada mısır yağı yer almaktadır. Fakat mısır çeşitlerinde yağ oranı bilimsel ve ıslah çalışmaları sonucunda ancak %7-8 seviyelerine getirilmiştir ki bu ekonomik olarak 100kg tohumdan 7-8 kg yağ elde edileceğinin ifadesidir. Bu oran soyada %45-48’lere çıkmaktadır.

Marketlerde ise tüketiciler ayçiçek yağı, mısır özü yağı, az miktarda soya yağı, fındık yağı ve zeytin yağını görürler. Kolza yağı, aspir yağı, çiğit yağı marketlerde gözükmez.

Ülkemizde yağ ihtiyacı fazla olduğu ve ihtiyacın yaklaşık 3’te 1’inden fazlası ithalatla karşılandığı için yağ açığı talebi farklı yollarla karşılanmakta ve yağ fiyatları sürekli olarak artmaktadır.

Üretimde var olmasına rağmen tüketimde marketlerde görülmeyen çiğit yağı diğer ayçiçeği ve mısırözü yağları ile karıştırılarak tüketicilere sunulmaktadır. Pamuk ya da çiğit yağı aslında kötü ve kalitesiz bir yağ değildir. Temelinde bitkisel yağ olduğu için kullanılabilir. Fakat pamuk yağı yoğun bir yağ olduğu için tüketici açısından ağır bir yağ olduğu doğrudan kullanım için uygun değildir. O yüzden pamuk yağı olarak satılmaz ve diğer yağlarla belli oranlarda karıştırılır. Bu karıştırma işlemi özellikle mısır ve ayçiçeği yağları ile olur. Pamuk yağının bir dezavantajı da içindeki doymuş yağ oranının %20 seviyelerinde olmasıdır. Benzer şekilde fındık yağında da doymamış yağ oranı pamuk yağı kadar olmasa da yüksektir.

Fazla Miktarda Oleik ve linoleik doymamış yağ asidi içeren yağlar; ayçiçeği yağı, zeytinyağı, pamuk yağı, mısır yağı ve fındık yağı. Linolenik doymamış yağ asidi içeren yağların başında soya yağı gelmektedir. Tüketim açısında özellikle kızartmalarda linoleik doymamış yağ içeriği yüksek olan ayçiçeği yağı tercih edilmelidir. Yemeklerde ise tüm kullanılabilir. Ama özellikle salatalarda zeytin yağı tat ve aroma açısında tercih nedeni olabilir ama zeytin yağının abartmamak koşulu her zaman fazla miktarda tüketilmesi sağlık açısında daha iyidir.