Kapadokyalı bir Meşrutiyetçi:Dimitrios Oraiopulos

Müteveffa Dimitrios Oraiopulos Nevşehir’de tevellüd edip, malumatı ibtidaiyeyi vatan-ı mekatibinde tahsil ettikten sonra bir müddet lisan-ı türkide ve bilhassa arabiyatda meşhur olan merhum G. Vayanis ile fazıl-ı şehir Nevşehir Müftüsü Kurra Efendinin nezdine devam ile türkçe lisanında yedi tula kesb eylemiş ve ilk defa Nevşehir zabıta kitabetine tayin edilmiştir.

Merhum, mekteb-i kukuk mezunlarından olmadığı halde, zekavet-i fıtriyesi, mutaleat-ı ciddiyesi ve kuvve-i muhakemesinin mükemmeliyeti sayesinde meslekdaşlarına nisbeten hazretbahs derecede hukukşinas ve müdafayı vazife uğrunda son derece uğraşır, meşrutiyetperver bir zat idi. Arabisun ve Ürgüp Mal memurluğunda iktidar ve metanetini çok defa ibraz etmiş olup, müdafayı hukuk uğrunda gösterdiği cesaret ve metanetine delil şu bir iki fıkra kafidir. Ürgüp’te Mal Müdürlüğü esnasında Kaymakam, merhumun vazifesine müdahale etmek istediğinden, aralarında tekaddüs etmiş olan bir münazaa kesb-i istidat ettiği sırada, o devri istibdatta namdar Konya Valisi Büyük Sait Paşa devren Ürgüp’e geldiğinde Kaymakamın fikrini iltizam ederek, müteveffaya “Seni idareten azl ettim” demesi üzerine, Dimitrios Oraiopulos, kemal-i cesaretle mevkisini, hukukunu ve ahkam-ı kanunu müdafaa ederek, Valinin aleyhinde Maliye Nezaretine müracaat ve mülkiye memurlarının, mal memurları vazifelerine müdahaleye salahiyetleri olmadığına dair o devri istibdatta emir almaya muvaffak olmuş. Sait Paşanın azlinden sonra yerine gelmiş olan Memduh Paşa müteveffayı tekrar memuriyete tayin etmiş ise de Hacı Hasan Paşa zamanında yine vazifesine tayin etmiş ise de Hacı Hasan Paşa zamanında yine vazifesine vaki olan müdahaleden dolayı İstanbul’a gelerek Valinin aleyhinde Maliye Nezaretinde kemal-i metanetle uğraşmış ve bu gibi davalara devri istibdatta sarf edecek servete malik olmadığından bir taraftan dava vekaleti eder, diğer taraftan Valinin aleyhinde mercii ve salahiyet davasında devam ederek hukukunu muhafazadan fütur (ümitsizlik – yeis - f.d.) etmemiş idi. Bilahare davasını kazanarak memuriyetinin iadesi ile mütedahil maaşatının (ödenmemiş maaşları – f.d.) verilmesine Maliye Nezaretinden emir almış ise de, dava vekaletinde istikamet, para sevmemezlik ve aldığı işi neticelendirmekte merakı ve ciddiyeti ile teveccüh-ü umumiyi kazanmış olduğundan artık memuriyete tenezzül etmeyip dava vekaleti mesleğinde kalmıştır.

Müteveffanın umur-u muhasebedeki iktidarı Konya Maliye Muhasebatını rü’yet (idare etmek - f.d.) ve tetkik etmek için sureti mahsusede Konya’ya celbi ile tahakkuk etmiştir.

Nevşehir’de Mal Müdürlüğü zamanında Dimogerantia riyasetinde dahi bulunmuş ve hristiyan rum mahallesine inşaasına teşebbüs edilmiş olan hamamın adem-i inşaası hakkında Kaymakamın şahsi iddialara mebni (isnat edilen - f.d.) tezkire vermekten imtina, hatta günagün ihafelerde (korkutmak - f.d.) dahi bulunmasına merhum göğüs gererek azim bir cesaret ve metanetle hatta tezkiresiz olarak inşaasına nezaret etmiş ve muvafık dahi olmuştur.

Müteveffanın bu himmetinden başka bir takım ismi olupta, cismi olmayan Adelfotislerin (Kardeşlik Dernekleri – f.d.) şunun bunun zimmetinde kalmış batak paraların tahsil ile o vakit alaca ve kumaş fabrikası şimdide arrenagogeion (erkek okulu –f.d.) ittihaz (kabul edilen –f.d.) edilen o şirin azim binanın dahi inşası bu zatın himmeti olmuştur.

Müteveffa devr-i istibdatta ahkam-ı meşrutiyede aşna (dost – f.d.) ve o yolda hukunu müdafaa ederbir zatı meşrutiyetperver olduğundan, çoklarınca malum olmayan yahut tatbik edilmeyen namzetlik programı ilan etmek usulünü kendini mebusluk namzetliğine ilanında bu zat ilk defa tatbik ederek “Asya” gazetesi ile mebuslukta tutacağı meslek ve programını ilan etmiştir. Fakat o sıralarda birbirini müteakiben başına gelen aile felaketlerin ve bilhassa kızının kazaen gaz ile yanmasına zaten zayıf olan vücudu dayanamadığından ellisinde İstanbul’da vefat etmiştir.

Azasından bulunduğu Nevşehir rum mekatibi İstanbul Eforeiası müteveffanın vatana olan manevi hizmetlerini ve mesail-i sayresini7 takdiren vefatı haberi hüzn-averi (hüzün veren – f.d.) üzerine bil-içtima “Megas Filopatris” ünvanını vererek cenazesi üzerine bir stefanos (çelenk – f.d.) koymuş ve heyetçe cenaze alayında bulunmuştur.

1908'li yılarının Osmanlı Dönemini anlatan bu yazı Karamanlıcadan çevrilmiştir.

Fehmi DİNÇER

Ankara 2009

Kapadokyalı Muallimler:


Sinasoslu bir Muallim:Anastasios Angelidis

http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=93315

Kapadokyalı bir Muallim:Vasileios Ioannidis

http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=69106