Büyük Başarıların Arkasında Yatan Etkenler

Hayatta büyük başarılar elde etmiş kişilerin sırrı çok iyi bir eğitim görmüş olmaları mıdır? El Cevap : Kesinlikle hayır. Galatasaray’ı bitirmiş olmanız, Mülkiyeyi bitirmiş olmanız, Bogaziçi’yi, ODTÜ’yü, Harward’ı, MIT’yi, Yale’i vb bitirmiş olmanız hayatta büyük başarılar elde edeceğiniz anlamına gelmez. Büyük başarıların arkasındaki birinci sebep kesinlikle çok iyi bir eğitim değildir. Çok iyi bir eğitim belki belki beşinci derecede etkendir.

Birinci derecede önemli etken zeka ve genel yetenektir. Bunun içine hızlı düşünebilme, hızlı analiz ve sentez yapabilme, hızlı öğrenebilme, hızlı reaksiyon gösterebilme, sürat-i intikal kabiliyeti, muhakeme kabiliyeti, hafıza gücü gibi yetiler dahildir. Bu yetiler de yüzde doksan doğuştan gelen yetilerdir. Eğitimin bunlara katkısı kanımca yüzde on civarındadır.

İkinci derecede önemli etken azim ve sebattır (persistence). Hedef odaklı olmak, hedefini yüksek koymak, çok çalışmak, prensipli, disiplinli olmak, yılmamak gibi yetileri de bu gruba katalım.

Üçüncü derecede önemli olan yüksek ihtiras (ambition) sahibi olmaktır. Hayatta tanıdığımız büyük siyasi figürlerin hepsinde aşırı derecede (veya çok aşırı derecede) yükselme hırsı, başarılı olma hırsı, lider olma hırsı, başkalarından üstün olma, başkalarına, topluma hükmetme hırsı vardır.

Dördüncü derecede önemli etken şans, kader ve tesadüflerdir. Şansa, kadere inanmayan veya ilmi bulmayanlar için başka türlü, ilmi lisanla söyleyelim. Örneğin şöyle diyebiliriz, doğru zamanda, doğru yerde, doğru kişilerle beraber olmak.

Beşinci derecede önemli etken ise, evet şimdi söyleyebiliriz, iyi bir eğitim almış olmaktır. Bence iyi bir eğitim çok küçük yaşlarda “mürebbiyeler” ile başlamalı, çocuklar çok küçük yaştan itibaren iki yabancı lisanı ana dili gibi okuyup, konuşup, yazabilecek şekilde eğitilmelidir. Çocuk yaşta başlayacak eğitimin diğer unsurları ise “adab-ı muaşeret”, saygı kuralları, kendine güven, kendini, hislerini, reaksiyonlarını ve tabii ki sözlerini kontrol edebilmeyi öğrenmek olmalıdır.

Okullarda verilecek (veya alınacak) iyi eğitimin diğer bir özelliği de her şeyi, herkesi,her bildiğini, küçüklükte edinilmiş değer yargılarını sorgulayabilme cesaretini ve alışkanlığını edinebilmek olmalıdır.

Şüphesiz konu geniş ve daha uzatılabilir. Ben müsaadenizle burada kesiyorum. Sürç-ü lisan ettiysek af ola.