Büyük yangın olayına bilirkişi heyeti raporu 1

                Birden çok firma, kurum ve kuruluşun karıştığı yangın olayında; sigortalısının hasarını ödeyen sigorta şirketi, zararın “rücuen tazmini” için diğer kurumlara tazminat davası açmıştır. Hasar bedeli ve kusur oranı tespitine ilişkin inceleme sonuçlarını, görüş ve öneriler doğrultusunda KUSUR DURUMUNU da içerecek şekilde Bilirkişi Heyetimizce müşterek görüş ve kanaat olarak sunuyoruz.  Elbette ki varsayıma dayalı örnek çalışmalarımızın bütün delilleri, nihai takdir ve değerlendirilmesi her zaman olduğu gibi Yüce Mahkemelere ait olduğu unutulmamalıdır.

                *

                Mahkemece görevlendirilen;  inşaat mühendisi, mali müşavir, borçlar hukukçusu, tekstil mühendisi, yangın uzmanı ve kimya mühendisinden oluşan bilirkişi heyetine dava dosyanın teslim edilmesine karar verilmiştir.

                Taraf vekillerinin 10.03.2013 havale tarihli önceki bilirkişi raporuna karşı sundukları yazılı beyanları, dava dosyasında bulunan belgeler ile yine dosya kapsamı iki adet mavi klasör ile bir adet pembe dosya ve davacı taraf ile her iki davalı tarafın ibraz ettiği belgeler; bilirkişi heyetimizce yapılan incelemede dikkate alınmıştır.

8 - BİLİRKİŞİ HEYETİMİZCE YAPILAN İNCELEMELER:

(Raporun 1, 2, 3, 4, 5, 6 ve 7'nci maddelerinde; Başlık, Girizgah, Taraflar, Vekiller, Davanın Konusu, Olaylar, Dava Dilekçesi, Cevap Dilekçesi, Replik Dilekçesi, Düplik Dilekçesi, Önceki Bilirkişi Raporu, Rapora Karşı Beyanlar ile Ara Kararlar hakkında açıklamalara yer verilmiştir. İşbu örnek raporumuz bu nedenle 8'inci maddeden itibaren başlatılmıştır.) 

                Davacı ...Sigorta Şirketi, dava dışı üçüncü şahıs ... Tekstil İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti arasında ... / 8, yine ... / 0 poliçe numarası ile 21.09.2006 başlangıç ve 21.09.2007 tarihleri arasında bir yıllık zaman dilimi için "Kumaş Emtiası" için iki adet sigorta poliçesi düzenlendiği,

                Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığınca açılıp işletilmesine izin verilen ve denetimi yapılan ... ... … Caddesi ... Sanayi Sitesi no: 10 / 3 numaralı adreste bulunan ... Uluslararası Nakliyat Dış Tic. Ltd. Şti.ne ait olan A ... antrepo kod numaralı A tipi genel antrepoda 27.06.2007 tarihinde çıkan yangın sonucu, yangının binanın diğer yerlerine de sirayet etmesi sonucunda büyük hasar oluştuğu,

                Anılan yerin yasal sahiplerinin SS ... Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi olduğu, ... ... ... Tekstil, ... Konfeksiyon, ... Tekstil, ... Uluslararası Nakliyat Ltd. Şti. firmalarının bu yerde kiracı olarak bulunduğu önceki raporlarda da tespit edildiği,

                Yangının çıkış sebebi olarak da yine önceki raporlarda "Bodrum ile beraber 6 katlı kagir binanın zemin katı ... Madencilik Sanayi Tic. A. Ş., ... Uluslararası Nakliyat Ltd. Şti.'ne bağlı gümrüklü gümrüksüz mallar antreposu, ... ... ... ve Tekstil A.Ş.ye ait depo olarak kullanılan yer ve bu üç ayrı firma tarafından kullanılan zemin katın orta kısmından teresa kadar 100 metrekare civarında taban alanına sahip aydınlatma ve havalandırma boşluğu bulunan, ancak zemin kat ile birinci kat arasındaki bu boşluğun çelik konstruksiyon ile kapatılmış olan, yangın seyri itibariyle zemin katta yoğun yanma sonucu meydana gelen yüksek hararet ve alev, havalandırma boşluğunda bulunan çelik konstrüksiyon yapının mukavemetini yitirerek yıkılmasına neden olmasıyla, havalandırma boşluğunun da baca görevi yaparak diğer katlara sirayet etmesi, zemin katın yangın yükü, yabancı maddelerin yanma özelliği ve muhtelif kimyasal maddelerin de varlığı, yoğun yanma ve hızlı seyrini etkilediği", şeklinde tespit edilmiştir. 

8.1.        Bir tarafta ...Sigorta Şirketi, diğer tarafta dava dışı üçüncü şahıs ... Tekstil İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti arasında ... / 8, yine ... / 0 poliçe numarası ile 21.09.2006 başlangıç ve 21.09.2007 bitiş olarak bir yıllık zaman dilimini kapsayan "Kumaş Emtiası" için iki adet sigorta poliçesi düzenlendiği dosyadaki poliçe örneklerinin incelenmesinden görülmüştür.

8.2.        Tekstil Mühendisi ... ...tarafından dava dosyası ve ekleri üzerinde yapılan inceleme, tespit ve değerlendirilmeler:

8.2.1.     Dosyaya davacı vekili tarafından sunulan evraklar incelendiğinde;

8.2.1.1.                 06.05.2007 tarihinde ... ...  nolu konşimento ile 349 top, 19000 brüt kg, 35083,70 mt 65731,16 USD bedelindeki (kumaşların elyaf kompozisyonlarının belirtilmediği görüldü) kumaş emtiasının ... Tekstil İth. İhr. San. ve Tc. Ltd. Şti adına faturalandırılarak sevk edildiği;

                ... Gümrük Müdürlüğünce 21.06.2007 tarihinde ... nolu aktarma beyannamesinin ... Tekstil Deri Makine Gıda İnş. San ve Dış Tic. A.Ş. adına açıldığı;

8.2.1.2.                 11.05.2007 tarihinde ...  nolu konşimento ile 372 top, 8955 brüt kg, 28000 mt  41807,03 USD bedelindeki (gelen kumaşların polyester örgü kumaş olarak tanımlandığı görüldü) kumaş emtiasının ... Tekstil İth.İhr.San. ve Tc.Ltd. Şti adına faturalandırılarak sevk edildiği;

                ... Gümrük Müdürlüğünce 21.06.2007 tarihinde ... nolu aktarma beyannamesinin ... Tekstil Deri Makine Gıda İnş. San ve Dış Tic. A.Ş. adına açıldığı;

8.2.1.3.                 ... Gümrük Müdürlüğü’nün ...sayılı ... Tekstil’e yazmış olduğu yazıda,

                21.06.07 tarih ve 18803 nolu gümrük beyannamesine konu olan malların 26..07.2007 tarihinde ... nolu özet beyan ile,

21.06.07 tarih ve ... nolu gümrük beyannamesine konu olan malların 26..07.2007 tarihinde ... nolu özet beyan ile,

... Gümrük Müd.de tescil edilerek ... Uluslar arası Nakliyat Dış.Tic.Ltd.Şti.ne ait antrepoya sevk ettirildiği;  

8.2.1.4.                 ... Tekstil’in 14.05.2007 tarihinde ... 8 nolu poliçe ile ... ... nolu konşimento ile gelen 65.731,16 USD bedelindeki kumaşı (kur oranı 1.3471 den) 88.546,45 TL’ye, 17.05.2007 tarihinde ... nolu poliçe ile ... nolu konşimento ile gelen 41807,83 USD bedelindeki kumaşı (kur oranı 1.3233 den) 55.324,30 TL’ye  A... Sigorta’ya sigortaladığı;

... Tekstil’in yukarıda her iki poliçe için ... Tekstil’e muvafakat verdiği;

22.05.2008 tarihinde ... 8 nolu poliçe için 88.546 YTL, 03.06.2008 tarihinde ... nolu poliçe için 52.611 YTL  değerinde tazminatı alarak 3. kişilere karşı talep ve dava haklarını ödenen tutar kadar A... Sigorta’ya devrettiği  tespit edilmiştir. 

8.2.1.5.                 NİT Sigorta Ekspertiz Hizmetleri A.Ş. tarafından ... Tekstil İth. İhr. San.Ve Tic. Ltd. Şti’ne ait kumaş emtiasında meydana gelen hasarla ilgili 03.04.2008 tarih, 2008 … 0116 numaralı ve 03.04.2008 tarih ve 2008 NİT 0019 numaralı 2 adet ekspertiz raporu düzenlediği;

Raporlarda hasarın oluş şekli nedeni "Sigortalı şirketin talebi üzerine Çin’den ithal edilen kumaş emtiasının ... Uluslararası Nakliyat Dış Tic.Ltd. Şti. deposunda 27.06.2007 tarihinde meydana gelen yangın sonucunda yanarak zayi olması sureti ile oluşan hasar hakkında bilgi alındığı, sigortalı ... Tekstil İth. İhr. San. ve Tic.Ltd.Şti. tarafından Çin ‘de yerleşik bir firmadan satın alınan 349 rulo kumaş (diğer raporda 372 rulo kumaş olarak geçmiştir) emtiasının 15.06.2007 tarihinde ... Kumport Limanı’na vararak konteynerlerin gemiden tahliye edilerek limanda nihai alıcı ... Tekstil Deri Mak. Gıda İnş. San. ve Dış Tic. A.Ş. adına aktarma beyannamesi düzenlenerek 26.06.2007 günü G... Taşımacılık firması tarafından ... Gümrüğü ... Uluslar arası Nak. Dış Tic. Ltd. Şti antreposuna sevk edildiği, söz konusu emtianın 27.06.2007 günü çıkan yangında tamamen zayi olduğu" şekilde izah edildiği görülmüştür.

8.2.1.6.                 Ancak 26.07.2007 tarihinde ... Gümrük Müd. tarafından ... GDA- ... sayılı yazısı ekinde sunmuş olduğu ...’e ait A...  kod nolu ve A 0… ambar kod nolu A tipi genel antrepoda yer alan ürünlerle ilgili listelerde yaptığım incelemede yukarıda adı geçen özet beyanı açılmış olan ürünlerin özet beyan numaralarına rastlanmamıştır.

EK-2 de listenin 20.06.2007 tarihinde son bulduğu, EK-1 de ise listenin 25.06.2007 tarihinde son bulduğu görülmüştür.

... Gümrük Müd.lüğünün 27.06.2007 gece saatinde çıkan bir yangınla ilgili hazırlanan emtia listesinin 27.06.2007 tarihinde mesai bitimine kadar geçerli emtiaların tamamının kapsaması gerekirken; yeterince hassasiyet göstermediği kanaatine varılmıştır.

8.2.2.     05.07.07 tarihli İtfaiye Daire Başkanlığının Yangın  Raporu , 29.06.07 tarihli Jandarma Suç Yeri İnceleme Raporu , ... Cumhuriyet Başsavcılığınca yaptırılan 31.07.07 tarihli Olay Yeri Keşif ve İncelemesi’ne dayalı bilirkişi raporu, İTÜ Yangın İnceleme Raporu , İTÜ KimyaTeknik Yorum Raporu, İTÜ Tekstil Teknolojileri ve Tasarım Fakültesi Raporu, ... Gümrük Müdürlüğünün A ... kod nolu ve A0… ambar kod nolu A tipi genel antrepoda bulunan eşyalara ilişkin göndermiş olduğu kayıtlı emtia listesi, ... 1.Asliye Hukuk Mahkemesine dosya no: 2007/ … D.iş için E... Tekstil’in uğradığı toplam zararın tespiti için sunulan bilirkişi raporu, ...1. Sulh Ceza Mahkemesine sunulan ... firmasının yangın sonucu zayi olan tahmini stok listesi, … Dokuma Ltd.Şti nin  yangın sonucu zarar gören emtia listesi, …. Yapı İnş. Taah. Turizm San ve Tic.Aş.’nin hasar gören malzeme listeleri;

8.2.2.1.                 Yukarıdaki belgeler üzerinde yapılan incelemelerde;

                Bina içinde depolanan iplik, kumaş, yarı mamul ve mamul ürünlerin tam olarak hangi tekstil elyafından meydana geldiği net belirli olmamakla birlikte; ... Uluslar arası Nakliyat Dış.Tic. Ltd. Şti.ne gümrüklü antrepo sahasında yer alan bazı kumaşların polyester içerikli olduğu (21.06.07 tarih ve ... nolu gümrük beyannamesine ve 26..07.2007 tarihinde ... nolu özet beyan ile ... Gümrük Müd.ne tescil edilerek ... Uluslar arası Nakliyat Dış. Tic. Ltd. Şti.ne ait antrepoya sevk edilen kumaşların polyester içerikli olduğu), yün toplarının yer aldığı (Gümrük Müd. gelen liste incelendiğinde detay dökümleri çok net olmamakla birlikte muhtelif, şarj cihazı, kulaklık, cep tlf. dış kapağı, şeffaf muhafaza poşeti, elektronik, lamina parke, tost makinası, kompresör, oto aksamı, yapışkanlı bant, elektrik malzemeleri, plastik malzemeler, tıbbi malzemeler, lastik, yağlayıcı madde, yedek aksam, plastik hortum, plastik hammadde, conta, temizlik malzemesi, piston, kimyevi madde, medikal malzeme, gıda boyası, makine, oto yrd. Aksamı, motor oto parça, kimyevi kimyasal madde, makine iğnesi, kumaş, tekstil aksesuarı, hammadde, dokumahane malz, iplik, elyaf, yün, yün tops, deri, rulo kumaş, kozmetik, elbise astarı, süt makinesi, hidrolik makine parçası, etiketler- armalar, giyim eşyası, mensucat, kahve makinası, ahşap çubuk, seramik rulo, tekstil malzemesi, hazır bambu, deri , halı , yanıcı madde şeklinde tanımlama yapıldığı, ancak detaylı malzeme içeriğinin belirtilmediği); serbest saha deposunda, depo sahibinin beyanına göre depo içinde %70 oranında yün balyaları , ihracat ve müşteri malları , parfüm , hazır giyim , palet kağıt , vb. malzemelerin mevcut olduğunun belirtildiği ; ...  üretiminde ... ... ... ve Tekstil San. Ve Tic. A.Ş. firmasının ... 1. Sulh Ceza Mahkemesine sunduğu yangın sonucu zayi olan tahmini stok listesinde naylon, lycra ve pamuk ipliklerinin mevcut olduğu; E... Tekstil Dış Tic. Ve San. Ltd. Şti ürünlerindeki kumaşların ve bu kumaşlardan üretilen mamullerin genelinin pes içerikli olduğu ; ... ve ... Tekstil firmasının hangi elyaf karışımlarından ... üretim yaptığının belli olmadığı ; ... Tekstil’in konfeksiyon hazır giyim üzerinde iştigal ettiği fakat kullanmış olduğu kumaşların içeriklerinin belli olmadığı  görülmüştür.

Kumaşların yanıcılığı hem lif hem de kumaş özelliklerinden etkilenir. Lifin kimyasal yapısı yanıcılığı etkileyen önemli bir lif karakteristiğidir. Bununla birlikte , kumaşın dokusu (dokuma , örme,  non woven gibi), gramajı , yüzey düzgünlüğü , geçirdiği kimyasal  terbiye işlemleri de kumaşın yanıcılığını etkileyen faktörlerdir. Karışımlar için ise , karışımı oluşturan lif cinslerine ve oranlarına göre kumaşın yanıcılığı etkilenecektir. Özellikle pamuk- sentetik lif karışımlarında , sentetik lifin eriyip damlama özelliği kumaşın yanması esnasında iskelet etkisi gösterecek ve yanmanın devamlılığını ve hızını artıracaktır.

8.2.2.2.                 Dosyaya dâhil olan raporlar incelendiğinde;

                ... ... ... ve Tekstil San. Ve Tic. A.Ş ait zemin katta bulunan deposunda; 1 adet 20 tonluk fuel-oil yakıt tankı ile 1 adet su tankının (bazı raporlarda bu tankın su-asit tankı olarak yer aldığı , Bina yöneticisi ve Teknik sorumlusunun  21.10.2006 tarihinde  tutmuş olduğu tutanakta "... ... tarafından binadan bağımsız olarak yapılan su deposunun bir bölümüne tank inşa edilerek tankın içinde kimyasal depolandığı ve dinlendirme usulüyle binaya bastığı tarafımdan görülmüş ve buradan pis bir kokunun yayıldığının tespit edilmiştir" denildiği) , ancak bu depo içerisinde hangi  kimyasal maddenin kullanıldığı ve depolandığına dair somut bir veri olmadığı için yangının buradan çıktığı ile ilgili bir tespit ya da sonuca varılamamıştır.

Jandarma raporunda belirtilen "silikon ve kumaş yumuşatıcısı olduğu bildirilen devrilmiş vaziyette 4 adet üstü kapaklı varilin bulunduğu varillerin üst bölmelerinden ısının etkisi ile açıldığının tespit edildiği, tankların herhangibir yerinde yangının etkisiyle patlama ve yırtılma olmadığı; fuel-oil tankının kapağının açık vaziyette olduğunun, tank ve çevresinde her ne kadar gözle görülür yırtık ve delinme gözükmese de tank ve çevresinin yaklaşık 10 cm kalınlığında zemin üzerinde fuel-oil tabakası oluşturduğunun tespit edildiği" belirtilmiştir.

İTÜ Kimya Müh. Teknik Yorum Raporunda "Yakıt tankında olan sızıntı ve bunun açık bir alevle veya oksitleyici ile teması halinde yakıt tankının bulunduğu mahal yerinde yangın çıkabileceği" belirtilmiştir.

İTÜ Tekstil Teknolojileri ve Tasarım Fakültesi’nin vermiş olduğu raporda "tekstil terbiyesinde kullanılan yardımcı maddelerinin yüzey aktif maddeler ve yüzey aktif olmayan maddeler olarak ayrılabileceği ; yüzey aktif olmayan maddeler içerisinde organik ve inorganik basit elektrolitler , asitler ve bazlar (sodyum klorür, sodyum asetat, sülfirik asit, asetik asit , sodyum karbonat, sodyum hidroksit , amonyak  gibi) , kompleks yapıcı maddeler (sodyum dikromat , bakır ıı sülfat , etilen diaminteta- asetik asit , sodyumhegzametafosfat gibi) , oksitleyici maddeler (hidrojen peroksit , sodyum klorit gibi) , indirgen maddeler (sodyumditiyoNİT , sodyum sülfür gibi), optik beyazlatıcıların , polielektrolitlerin (sodyum alginat veya karboksi metil selüloz gibi), absorbsiyon hızlandırıcıların (o-fenil fenol , bütanol ve metilnaftalin) yer aldığı. Bu bahsedilen kimyasal grupların dışındakilerin yüzey aktif maddeler ve organik yapılı kompleks maddeler olduğu" belirtilmiştir.

Dosyadaki rapor ve tutanaklarda , ya da tanık beyanlarında fuel-oil tankının olduğu yerde herhangi bir oksitleyici maddelerin yer aldığına dair bir tespite rastlanmadığı için bu konuda herhangi bir değerlendirme yapılamamıştır.

Tekstilde kullanılan kumaş yumuşatıcılarının ve silikon yumuşatıcılar yüzey aktif maddeler olup, herhangi bir oksitleyici özelliği bulunmamaktadır.  

8.2.2.3.                 Olay yeri keşif incelemesi raporunda yangının yaklaşık 20 saat sürdüğü ve ısının takribi 800-850 derece olduğunun tespit edildiği görülmüştür. 

(İzleyen yazımızda "Büyük yangın olayına bilirkişi heyeti raporu 2" başlığıyla 8.2.3.  sayılı maddeden itibaren   "Binada yer alan tekstil emtiasının yanma yükünün değerlendirilmesi" konusunu irdeleyeceğiz.)