Eğer olumsuz sonuç meydana gelmemişse kişi sadece yanlış yaptı diye cezalandırılamaz

Dünyayı yakmak istedim, ateş yeterli değil, rüzgâr ters esiyor vs. yanmadı. Şansım yaver gitti olumsuz bir sonuç meydana gelmedi. Burada eylemimin cezalandırılması bana mantıklı gelmiyor.

“Ya başarsaydın, yansaydı, yanabilirdi de; cezayı ye aklın başına gelsin, bir daha yapmazsın…”

Nasviddin Hocız masalları bunlar, bilimsel hiçbir dayanağı yok; testiyi kırmasın diye önceden tokat atacakmışım…

Doğru sanarak da yanlış yapabiliriz, yanılırız yani. Beklediğimiz umduğumuz gibi olmaz. Adamı dereye atmak istedim ama dala takıldı kaldı, hiçbir şey olmadı. Şansım varmış sana ne! Düşseydi oylum oylum fidan boylum, boynum kıldan ince.

Sonuç doğurmayan eylemin cezalandırılması bana mantıklı gelmiyor. Açıkça söylenen söz ve niyetleri de cezalandır o zaman, ne fark eder, “Devleti yıkacağım” dedim mesela.

İnsanların kötü düşünmelerine, yanlış hareket etmelerine engel olmak için… Her kötü sözde davranışta cezalandırıyorsun, o vakit her iyi söz ve davranışım için de ödül isterim!

Biz diyoruz ki bir sonuç çıkmamışsa dosya bile tanzim etme, adaleti meşgul etme; lakin sonuç çıksaydı oylum oylum fidan boylumu bilsin; yaptığından değil sonucundan korksun, hem vicdani hem de cezai olarak daha caydırıcı olur.

Daha bir şey çalmadan hırsızı cezalandırıyorsun, adamı kızdırıyorsun “Madem ceza yiyorum çalayım bari” diyor.

Adalet insaniyet değildir, iyilik yapmak değildir;  hâkim hâşâ Tanrı’nın yardımcısı değil. İyi olmayın adil olun, eylemimin karşılığını vereceksin hepsi bu!