Güldüren Eğitim Yergisi

Acıpayam Lisesi Öğrencileri Hababam Sınıfı’nı Başarıyla Oynadılar.

1970’li yıllar, Acıpayam Lisesi’nde çalışıyorum. O yıllarda, televizyon, cep telefonu, AVM’ler yok. Okullarda, sosyal etkinlikler daha çok. Münazaralar, bilgi yarışmaları, şiir günleri, piyesler… Öğrencilerin bilgilerini artırmada, yeteneklerini göstermede, arkadaş ilişkilerini geliştirmede önemli etkinliklerdi.

Öğretim yılı sonunda, bir oyun sahnelemeyi planladık. Cevat Fehmi Başkurt ’un Buzlar Çözülmeden’i sahnelemeyi düşündük; ama okul yönetimi, politik buldu. Oysa oyun Türk tiyatro tarihinde klasikler arasında yer almış; birçok tiyatro topluluğunca da oynanmıştı.

Buzlar Çözülmeden, Cevat Fehmi Başkut’un yazdığı iki perdelik oyundur. Türk tiyatro tarihinde adı klasikler arasında geçen Buzlar Çözülmeden, 1965 yılında Cevat Fehmi Başkut tarafından kaleme alınmıştır, Deli Deli Küpeli adıyla sinemaya da aktarılmıştır. Zor kış koşulları nedeniyle yolların kapanmasıyla dışarıyla iletişimi kesilen bir kasabaya yeni bir kaymakam ile jandarma komutanı gelir. Önce kimse kaymakamı ve jandarma komutanını tanımaz. Gelen kaymakam, diğerlerinden farklıdır. Mevcut gidişatı değiştirmeye başlar. Kasabadaki ağalara, karaborsacılara dur, der. Niçin geldiklerini sorarlar. Onlar da anlatır. Daha sonra anlaşılır ki bir aydır kaymakam olarak çalışan ve birçok yanlışı düzelten kişi, akıl hastanesinden kaçan bir delidir.

Olayın geçtiği kasabadaki ağaya, karaborsacıya, softalara, dolandırıcıya, kasabayı soyanlara, dur diyen bir oyundu. Çıkar çevreleri, bunların bilinmesini istemediği için bu tür oyunlar, her dönemde engellenmiştir.

Rıfat Ilgaz, öğretmen olduğu için kendisinden ve görev yaptığı okullardan, öğrencilerinden etkilenerek “Hababam Sınıfını” yazmıştır. Romanda değişik kentlerden gelen, değişik düşünceleri olan, uslanmaz, haylaz bir sınıfın öğrencileri ve onların başlarına gelen olaylar anlatılmaktadır.

Acıpayam Lisesi öğrencileri, Kel Mahmut, Hafıza Ana, Güdük Nejmi, İnek Şaban, Hayta İsmail, Tulum Hayri, Külyutmaz, Veysel Efendi, Bedi Ekrem karakterleri başarıyla canlandırdılar.

İnek Şaban: Adından anlaşılacağı üzere çalışkan, saf, arkadaşlarının dediklerine inanan, yapılan şakayı kaldırabilen ve arkadaşları tarafından sevilen birisidir.

Güdük Nejmi: Oldukça kurnaz, haylaz, şakacı, İnek Şaban’a şaka yapmayı seven ve arkadaşları tarafından sevilen birisidir.

Kel Mahmut: Okulun müdür yardımcısı statüsünde; mesleğini çok seven, öğrencilerinin iyiliği için her türlü fedakârlığı yapmaya hazır bir kişidir.

Hayta İsmail: Tulum Hayri ile birlikte dolaşan komik bir karakter. Askere gittikten sonra Hababam Sınıfı Tatilde filminde geri dönmesi, izci kampında yaşadıkları akılda kalanlardan.

Uzun bir yaz tatilinden sonra yine Hababam Sınıfı bir araya gelir. Hepsi bir önceki sene olduğu gibi o yıl yine aynı sınıfta okuyacaklardır. Geçen sene olduğu gibi o senede kopya çekmeyi planlamaktadırlar. Sınavlarda bin bir türlü zahmetlere katlanmalarına rağmen her zaman başarılı olamamaktadırlar. Yakalandıklarında yine cezalarını Kel Mahmut vermektedir. Sadece sınavlardan dolayı Kel Mahmut’tan ceza almazlar. Kel Mahmut onları sigaradan, okuldan kaçarken, koğuşta uyurken hep yakalamaktadır.

Güdük Necmi, İnek Şaban’a bir kızın ağzından aşk mektubu yazar. İnek Şaban mektuba inanır, sevgilisi hakkında hayaller kurar. Bütün Hababam Sınıfı’nın kendisiyle dalga geçtiğini, geç te olsa anlar. Fakat onlara kızamaz. Çünkü herkes birbirini çok sevmekte ve birbirlerinin şakalarına aldırmamaktadırlar. Yine bir tarih dersinin sınavında kopya çekmeye hazırlık yaparlar. İnek Şaban yine çok çalışmıştır. Külyutmaz, kimsenin kopya çekemeyeceğinde ısrar etse de onlar kopya çekmeyi başarırlar. Fakat bu performansları her sınavda başarılı olmalarını sağlamaz.

Hiçbir kimse okul yıllarındaki arkadaşlıkları unutmaz. Önemli olan arkadaşlarımızı kötü yönde değil, iyi yönde etkilemektedir. Onlara yanlışlarını düzeltmekte yardım etmektir.

Hababam Sınıfı, eğitimdeki bozuklukları esprili bir dille ileterek izleyicileri etkileyen bir oyundur. Her insan,öğrencilik yıllarında, Hababam Sınıfı öğrencilerinin davranışlarına az ya da çok benzer davranışlar göstermiştir.

Anekdot

Oyunda rol alan öğrencilere, rolünüzü unuttuğunuzda, o anada uygun göreceğiniz bir davranışta bulunabilirsiniz, dedim. Rol gereği oyunculara, gazoz verildi. Bir gazoz eksik olduğu için gazoz şişesinin birine su doldurulmuş, su dolu bu şişe, İnek Şaban rolündeki öğrenciye verilir. Buna sinirlenen İnek Şaban, şişeyi havaya fırlatır. İzleyicilere, oyun hakkında izlenimlerini sorduğumda, İnek Şaban’ın gazoz şişesini nasıl da fırlattı, dediler. Böyle bir rolü yoktu, dedim.

Son söz : Hababam Sınıfı; eğitim dizgemizdeki ezberin, kopyanın, göstermelik saygının yergisidir.