ICAO Gıda Üretiminde Kooperatiflerin Rolü Panel’i Oslo’da Gerçekleştirildi.

Uluslararası Kooperatifler Birliğinin (ICA) sektör örgütü olan Uluslararası Tarım Kooperatifleri Örgütünün (ICAO) yıllık yönetim kurulu toplantısı Norveç Tarım Kooperatifleri Örgütü’nün (Norsk Landbrukssamvirke) ev sahipliğinde 11-13 Eylül 2012 tarihleri arasında Norveç Oslo’da Radisson Blue Plaza Otel’inde gerçekleştirildi. Ayni zamanda toplantı programı kapsamında Gıda Üretiminde Kooperatiflerin Rolü Panel’i düzenlendi.

Toplantıya ICAO Başkanı Kore Tarım Kooperatifleri Federasyonu Genel başkanı Won Byung Choi ve ICAO Yönetim Kurulu üyesi örgütlerin genel başkan ve temsilcileri, Norveç Gıda ve tarım Bakanı Trygve Slagsvold Vedum, Norveç Çiftçiler Birliği Başkan yardımcısı Berit Hundala, FAO temsilcisi Nora Ourabah Haddad, ülkedeki tarım örgütleri ve kooperatiflerin temsilcileri ülkedeki kooperatif temsilcileri, ilgili bakanlık temsilcileri ve basın mensupları katıldılar.

Toplantıda ICAO Başkanı Kore Tarım Kooperatifleri Federasyonu Genel Başkanı Won Byung Choi, Norveç Gıda ve tarım Bakanı Trygve Slagsvold Vedum ile Norveç Kooperatifler Birliği Başkanı Sveinung Svebestad birer açış konuşması yaptılar.

Gıda Üretiminde Kooperatiflerin Rolü Panelinde FAO temsilcisi Nora Ourabah HaddadFAO’nun görüşlerini içeren Açlık ile mücadelede FAO’nun doğa ortakları kabul edilen tarım örgütleri ve kooperatiflerinin önemini içeren bir sunuş yaptı, Norveç Çiftçiler Birliği Başkan yardımcısı Berit HundalaTarımsal Örgütlerin dünyanın beslenmesinde tarımsal örgütlerin rolünü ve Norveç Çiftçiler Birliği ve Dünya Çiftçiler Örgütünün çalışmalarını ortaya koyan bir sunuş gerçekleştirdi. Japon Tarım Kooperatifleri Birliği Temsilcisi Nobuo Igarashi yaptığı sunuşta Japonya’da yaşanan en büyük doğal afet olan deprem ve tsunami sonrasında kooperatiflerin oynadığı rolü ele aldı. Uganda Tarım Kooperatifleri Birliği Başkanı Nimrod Wambette yaptığı sunuşta Afrika’da ve Uganda‘da beslenmede kooperatiflerin önemine değindi. Hindistan Tarım Kooperatifleri şirketi temsilcisi Girish Chandra Sharma ülkesindeki kooperatiflerin faaliyetleri konusunda bilgiler verdi.

ICAO Yönetim Kurulu Üyesi olarak ORKOOP Genel Başkanı Cafer Yüksel’de ICAO Adına yaptığı konuşmada şu hususlara değindi.

Gıda olmadan insanlığın dünyadaki varlığını devam ettirmesi mümkün değildir. Gıda üretimi dünyada yaşamın devamı için şarttır. Tarımsal üretimin yapılamaması, canlıların beslenmesi için gerekli gıdanın gerekli miktarda üretilememesi demek, dünyada başta insanlar olmak üzere tüm canlılar için yaşamın sona ermesi demektir.

Hepinizin bildiği gibi dünyada artan nüfus karşısında tarım alanlarının daralması, artan küresel ısınma karşısında tarımsal üretimin ve gıda kaynaklarının tehlike altına girmesi tüm ülkeleri dünyanın ve insanlığın geleceği için çözümler aramaya itmektedir. Bu durum karşısında dünyadaki tüm tarım kooperatifleri bulundukları ülkelerde sorunların çözümü ve halkın daha sağlıklı beslenebilmesi için çalışmalar yürütmektedir. Tabii bu sorun her toplantıda dünyanın en eski sivil toplum hareketlerinden biri olan Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA) tarafından da ele alınmaktadır. Çünkü ICA çatısı altındaki kooperatifler 100’den fazla ülkede 800 milyondan fazla ortağı ile hizmet götürdüğü alan ve kişi bakımından dünyanın büyük insan kitlesine sahiptir. ICA dünyadaki gıda ve beslenme sorunlarına karşıda büyük duyarlılık göstermektedir. 

Toplumun kendi kendine çözümler üretebildiği, dayanışma ruhunun en üst düzeyde yaşandığı kooperatifler dünyadaki gıda ve çevre sorunlarının çözümünü en önemli hedefi olarak görmektedir. Tarımsal kooperatifler çevreye saygılı ve insani değerleri ön plana alan politikaları ile gıda üretiminin her aşamasında etkin roller üstlenmektedir. Özellikle içinde bulunduğumuz yüzyılda yaşanan açlık, yoksulluk ve beslenme sorunları karşısında çözümler üretebilen, insani değerleri ön plana alan bir model olarak görülmektedir. Bu nedenle Birleşmiş Milletler kooperatiflerin bugüne yarattıkları başarı hikâyelerini ve sonuçlarını da dikkate alarak 2012 yılını uluslararası kooperatifler yılı olarak ilan etmiş ve insanlık için büyük bir hizmete imza atmıştır. Globalleşme rüzgarı içinde finans ve sermaye çevrelerinin etkisi ile kooperatifleri ötelemeye çalışan çevreler bile dünyadaki sosyal ve ekonomik alandaki geri gidiş karşısındaki başarısızlıklarını kabul etmişler ve kooperatifçiliğin geliştirilmesi konusundaki politikalara destek vermek zorunda kalmışlardır. Globalleşmenin yarattığı sosyal ve ekonomik yönden yıkıcı ve yoksullaştırıcı etkileri kooperatifçilik ile aşmanın yöntemlerini aramaya başlamışlardır. Bu nedenle dünyada özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki kooperatif sektörü 2015 yılına kadar başarılması istenen yeni yüzyılın gelişme hedeflerinin önemli bir parçası olarak kabul edilmektedir.

Dünyada kooperatif işletmeleri gıda güvenliği konusunda büyük bir önem taşımaktadır. Dünya Bankasının tahminlerine göre gıda talebi 2030 yılında iki katına çıkarken dünya nüfusu iki milyar kişi daha artacaktır. Bu durumda Dünya Bankasının 2008 yılı Tarımsal Gelişme raporunda ifade edildiği gibi gelişmekte olan ülkelerin gıda üretimlerini acil olarak artırmaları gerekmektedir. Aynı rapora göre kırsal ekonomi ciddi bir boyutta ihmal edildiği öne sürülmektedir. Bu konuda tek çözüm olarak çiftçilerin kolektif olarak tarımsal ve pazarlama kooperatifleri halinde örgütlenmeleri ve tarımsal ürünlerin üretim, işleme ve pazarlamasını kooperatifler yoluyla yapmaları önerilmektedir. Birçok gelişmekte olan ülkede tarımsal amaçlı kooperatif sayıları giderek artmaktadır.

Türkiye’de 1980’li yıllar sonrasında globalleşme ve serbest piyasa ekonomisi çerçevesinde izlenen politikalar nedeniyle zarar gören kooperatif hareketi, yaşanan global kriz karşısında son yıllarda yerini yeniden güçlenme ve yükselme dönemine bırakmıştır. Bugün ülkemizde geçmişe oranla kooperatiflerin gıda üretim ve pazarlamasındaki payları artış sürecine girmiştir. Hatta kooperatifçiliğin gelişmesi amacıyla hazırlanan ve kabul edilen “Türkiye Kooperatifçilik Strateji ve Eylem Planı” bu yönde umut verici bir karar süreci olarak kabul edilmektedir. Bu planın hazırlanmasında ülkemizdeki kooperatiflerde katkı sağlamış ve kooperatifçilik hareketinin sorunlarını çözecek ve gelişmesine imkân verecek konularda bir önemli ölçüde fikir birliği sağlanmıştır.

Bugün ülkemizde gıda üretim ve pazarlamasında kooperatiflerin payı ürünlere göre % 5 ile 50 arasında değişmektedir. Hatta Şekerpancarı ve şeker üretiminde bu oran daha da yükselmektedir.

Gelişmiş ülkeler kadar olmasa da geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerde kooperatifçilik sorunları henüz çözülebilmiş değildir. Bu nedenle gıda üretiminde ve pazarlamasında kooperatiflerin payı arzulanan düzeyde değildir. Ancak ICA ve ICAO çatısı altındaki kooperatiflerin aralarındaki işbirliğini geliştirme çabaları bu konuda en önemli adımdır.

Biz Türk kooperatifçileri olarak dünyadaki tarım kooperatiflerin kendi aralarındaki ilişkileri güçlendirmeleri ve deneyimlerini birbirlerine aktarmalarının kooperatifleri küresel sosyal ve ekonomik sorunlarda dünyayı başarıya götürecek yol olacağına inanıyoruz. Tarım Kooperatiflerinin bu yoldaki birlikteliğinin insanlığı büyük bir gıda ve çevre felaketinden kurtaracağına düşünüyoruz.