Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

15 Aralık '13

 
Kategori
Tarih
 

Milli Şefin paradaki resim gerçeği

Milli Şefin paradaki resim gerçeği
 

İnönü resimli para


Sürekli bir tartışmadır gider, “CHP zihniyetinin, vefatından hemen sonra Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün resimlerini Türk parasından”  kaldırdı denilenerek, yüksek sesle İnönü suçlanır.

Neyi biliyorlar? Söylenilenler araştırılıyor mu? Tarih yeterince okunuyor mu? Yoksa Tarih kendi amaçları uğruna çarpıtılıyor mu? Türk Lirası'nda bir dönem Milli Şef portrelerinin kullanılmasının sebebi “1925 tarihli” bir kanunun gereğidir. 1925'te kim hangi görevdeydi, tek tek bunları mı yazmak gerekir şimdi!

Saygıdeğer devlet büyüğümüz, Milli Şefimiz İsmet İnönü siyasal anlamda hatalar yapmış olabilir. Bunlar konu bazında tartışılabilir. Benimde kabul ettiğim, çok yaygın olan görüş, İsmet İnönü'nün çok başarılı bir “ikinci adam” olduğudur. Fakat uygulamalardaki bir çok hataları yadırganamaz. Herkes Büyük Önder gibi her alanda kusursuz olamayabilir. Unutmamalıyız ki, İsmet Paşa olmasaydı da biz yine var olamayabilirdik.

30 Aralık 1925 tarihli 701 sayılı yasa ve 16 Mart 1926 tarihli 3322 sayılı kararname ile 50, 100, 500 ve 1.000 liralık banknotların ön yüzlerinde reis-i cumhur hazretlerinin resminin bulunması kararı alınmıştır. 1957'de bu tartışma mecliste ilk kez açıldığında İsmet İnönü, kendisini "yaptığım yasaldır" diyerek savunmuştur.

İnönü, “Atatürk’ü unutturma amacına yönelik bir saygısızlık” olarak yorumlanan bu icraatını dönemin Başbakan Yardımcısı Kemal Satır’a şöyle açıkladı: “Atatürk gibi eşsiz bir kahramanı istihlaf etmiştim (halef olmuştum). Benim için en büyük tehlike onun gölgesi altında erimek ve ezilmek idi. Devlet icraatının bütün sorumluluğu bana ait olmalıydı. Bunun için de kudretim neyse benim damgamı taşıyacak bir dönemin başladığının belli olması gerekiyordu. Paralara resim nakşedilmesi tarihten gelen bir devlet kudreti ve hakimiyeti geleneği idi. Parada pulda yapılanların başka türlü manalandırılması bir istismardır. Bizim ona vefa ve sadakatimiz tarihin imtihanından geçmiştir.”

Paraların üzerinde reis-i cumhur hazretlerinin resmi bulunur. 30 Aralık 1925 tarihinde yasalaşan 701 Sayılı “Mevcut Evrak-ı Nakdiye’nin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun”, Osmanlı paralarının tedavülden kaldırılarak yeni paralarla değiştirilmesini öngörüyordu. Bu kanunların altında Mustafa Kemal Atatürk'ün de imzası bulunuyor. Büyük Önder'in vefaatından sonra ise bu kanunun gereği olarak, para ve pulların üzerindeki Atatürk resimleri kaldırılıp onların yerine bir sonraki Cumhurbaşkanımız İsmet İnönü'nün portreleri yer almıştır.

16 Mart 1926 tarihinde, bu yasaya dayanarak , “Elli, yüz, beş yüz ve bin liralık banknot basılır ve ön yüzüne reis-i cumhur hazretlerinin resmi bulunur” hükmünün yer aldığı 3322 sayılı kararname yayımlandı. Bu yasa gereğince, 1927 yılında basılan paralara Atatürk resimleri konuldu. Atatürk öldükten sonra Cumhurbaşkanlığına seçilen İsmet İnönü'nün resimlerinin basılması bu kanuna ve kararnameye dayanılarak yapıldı.

Aralık 1925'te 701 sayılı yasa çıkarıldığını, buna dayanarak da Mart 1926'da 3322 sayılı kararname yayınlandığını, bu şekilde Türkiye Cumhuriyeti'nin banknot özelliklerini ortaya konmuştur. 3322 Sayılı Kararnameyle “50, 100, 500 ve 1.000 liralık banknotların ön yüzlerinde reis-i cumhur hazretlerinin resmininbulunması” kararı alınmıştır. Atatürk vefat edince de 1925'te çıkan kanuna dayanarak banknotlara İnönü'nün resminin basıldığı açıktır. Dolayısıyla İsmet Paşa, cumhurbaşkanı olduktan sonra Atatürk'ün resmini paradan kaldırmış değildir. Olayın böyle olduğunu paranın tarihçesine göz attığımızda da görmek mümkündür.

Şöyle ki: 1947 ve 1948 yıllarında dolaşıma giren Dördüncü Emisyon Grubu banknotlar 10 ve 100 Türk Liralık kupürlerden oluşan iki farklı değerdeydi. Rotanın Batı’ya çevrilmesinin sonucu olarak paralar “yeni müttefik” ABD’deki American Bank Note Company’ye verilmişti. Bu emisyondaki banknotların tamamı İnönü portreliydi. Ancak daha önce basılmış 500 ve 1.000 liralık banknotların hem Mustafa Kemal Atatürk resimlisi, hem de İsmet İnönü resimlisi aynı anda tedavülde kalmıştı. İsmet İnönü’nün damadı gazeteci, Metin Toker o yıllarda, hem İnönü hem de Atatürk’ün resimlerinin bulunduğu altın sikkelerin bastırılması için karar alındığını ancak bu kararın uygulanmadığını söylemiş, iki resmin gerekçesini “İnönü kendini belli etsin ama Atatürk de unutulmasın” diye açıklamıştı.

Demokrat Parti’nin (DP) iktidarında basılan banknotlarda, İsmet İnönü’nün resminin yerini tekrar Atatürk resimleri aldı. Bu dönem hatırlanacağı üzere DP’nin Atatürk’ü Koruma Kanunu ile “Atatürkçülük şampiyonluğunu” CHP’nin elinden aldığı, Atatürkün ilke ve inkilaplarının en çok istismar edildiği dönemdir.

30 Aralık 1925 tarihli kanun (14 Ocak 1970 tarih ve 1211 sayılı kanun ile detaylandırılarak) halen yürürlüktedir ve Türk Lirası'nın ön yüzünde sadece Atatürk portresi bulunmaktadır. Kanunun korunmasına ise Avrupa karşı çıkıyor. Çünkü şu anda Atatürk portrelerinin Türk Lirası'ndan ve hayatın her alanınından kaldırılması temel hedeflerden biridir. Yüce Atatürk o kadar büyük bir devlet adamıdır ki  onun ölümünden 75 yıl sonra bile perde arkasında, isminin Anadolu coğrafyasından kaldırılması düşmanlarının en büyük diplomatik konusu olarak yer almaktadır.

İsmet İnönü’nün torunu Gülsün Bilgehan ise “Atatürk neyse İnönü odur. İnönü, Atatürk’ün çizgisini devam ettiren dava arkadaşıydı” diyerek, paralara İnönü’nün resimlerinin basılmasını ise “Atatürk öldü devlet başkanı aynı ilkelerle devam ediyor” mesajının halka iletilmesi anlamını taşıdığını ifade etti.

“İsmet İnönü, Türk Lirası'ndan Atatürk resmini kaldırdı.”diyenler tarihi bilinçli saptırmaktadırlar. Bu tavırlarındaki tek amaç, Atatürk'ü can dostundan ayırmak ve O'nu tarih sayfalarında biraz daha yalnızlaştırmaktır. Her konuda olduğu gibi, bu konuda da çevremizi bilinçlendirmeli, aydınlatmalı, gericiliğe, Tarihin bilinçli olarak yanlış aktarılmasına, kültür yağmacılığına ve yozlaşmaya geçit vermemeliyiz.

Yeryüzündeki nice uluslar ulusal önderler ve kahramanlar arayışı içindeyken, kendi ulusal kahramanlarını sürekli olarak yüceltirken, bizler sürekli olarak mevcut Ulusal kahramanlarımıza saldırmanın dayanılmaz hafifliğini izliyoruz nedense.

Not: Bu konuda daha geniş bilgi edinmek isteyenler T.C. Merkez Bankası web sayfası ile İsa Akbaş’ın Türk Nümismatik Derneği web sitesinden yararlanılabilinir.

Nizamettin BİBER

 
Toplam blog
: 887
: 2743
Kayıt tarihi
: 06.06.12
 
 

Yeni dünya düzensizliğinde insan olmaya çalışan ve okuyarak ne kadar cahil olduğunu gören, olayla..