Rizeli kadınlara çağrımdır

Türkiyede kadınlardan ilk Belediye Başkanı olarak yayınlanan tüm listelerde Mufide İnan gösterilse de aslında ilk belediye başkanı Artvinli Safiye Hanımdır. 1930 yılında Yusuf Eli’ Belediyesine Başkan olmuştur. Sonradan ismi Savcı olarak değiştirilmiştir. İlk olmak zordur, hele kadınsanız hele bu coğrafyada yaşıyorsanız. Tarih Hayal edenleri değil gerçekleştirenleri yazar zoru gerçekleştirmiş olanların bir kadının adıdır Artvinli Sadiye. 1930 Belediye yasası ile kadınlara Belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanınmasının hemen Akabinde, Sadiye Hanım Artvin Yusufeli kadın Belediye başkanı olmuştur. Cumhuriyet'le birlikte pek çok hakka sahip olan Türk kadınları, bu kazanımlarla beraber pek çok mesleğe de el atmışlar ve icra ettikleri mesleklerde ilk olarak başarılı da olmuşlardır. İşte İlk kadınlar;

İlk kadın avukat: Süreyya Ağaoğlu

İlk kadın bakan: Prof. Dr. Türkan Akyol

İlk kadın başbakan: Prof. Dr. Tansu Çiller

İlk kadın başhekim: Dr. Gönül Bingöl

İlk kadın belediye başkanı: Müfide İlhan

İlk kadın büyükelçi:Filiz Dinçmen

İlk kadın çöpçü: Elif Yazgandır

İlk kadın Danıştay başkanı: Füruzan İkincioğulları

İlk kadın Danıştay üyesi: Şükran Esmerer

İlk kadın dışişleri görevlisi: Adile Ayla

İlk kadın diş hekimi: Ferdane Bozdoğan Erberk

İlk kadın Doktor: Safiye Ali

İlk kadın eczacı: Rukiye Kanat Arran

İlk kadın emniyet müdürü: Feriha Sanerk

İlk kadın fotoğrafçı: Semiha Es

İlk kadın gazeteci: Selma Rıza

İlk kadın genel müdür: Mükerrem Aker

İlk kadın hâkim: Suat Berk

İlk kadın hazine genel müdürü: Aysel Gönül Öymen

İlk kadın hemşire: Esma Deniz

İlk kadın hesap uzmanı: Müşeref Çallılar ve Güzide Amark

İlk kadın heykeltıraş: Sabiha Bengütaş

İlk kadın jet pilotu: Leman Altınçekiç

İlk kadın karakol amiri: Nevlan Kulak

İlk kadın kaymakam: Özlem Bozkurt

İlk kadın kimyacı: Prof. Dr. Remziye Hisar

İlk kadın makinist: Seher Aytaç

İlk kadın milli eğitim müdürü: Güler Karakülah

İlk kadın milli maç hakemi:Lale Orta

İlk kadın müzeci: Seniha Sami

İlk kadın orman mühendisi: Binnaz Zehra Sert

İlk kadın opera sanatçısı: Semiha Berksoy

İlk kadın petrol mühendisi: Halide Ural Türktan

İlk kadın pilot: Sabiha Gökçen

İlk kadın polis memuru: Betül Diker

İlk kadın profesör: Prof. Dr. Fazıla Şevket Giz

İlk kadın radyo spikeri: Emel Gazimihal

İlk kadın rektör: Prof. Dr. Saffet Rıza Alpar

İlk kadın savcı: Işıl Tüzünkan Koçhisarlıoğlu ve Meliha Sanu

İlk kadın Sayıştay üyesi: Fahrünisa Etmen

İlk kadın sendika başkanı: Dervişe Koç

İlk kadın subay: Ülkü Sema Toksöz

İlk kadın TBMM başkanvekili: Neriman Neftçi

İlk kadın tiyatro oyuncusu: Afife Jale

İlk kadın televizyon spikeri: Nuran Devres

İlk kadın vali: Lale Aytaman

İlk kadın veteriner: Sabire Aydemir

İlk kadın Yargıtay üyesi: Melahat Ruacan

İlk kadın yüksek idare mahkemesi başkanı: Firdevs Menteşe

İlk kadın yüksek mimar: Münevver Gözeler

İlk kadın yüksek mühendis: Sabiha Ecebilge

İlk kadın zabıta memuru:Afife İpek

İlk kadın ziraat mühendisi: Nezahat Süer

Belki bugün baktığımızda bir kadının mühendis olması Ülkemizin kimi en üst düzey yöneticileri tarafından yadırgansa bile bir kadının Belediye Başkanı olması günümüz dünyasına baktığımızda çokta abartılacak bir durum değildir. Ancak, 1940'lar Türkiye’sini düşündüğümüzde, herhangi bir meslekte bile İlk olmak zordur hele kadınsanız. Sabiha Gürayman, Türkiyenin ilk kadın İnşaat Mühendisidir, 1910'da Manastır'da dünyaya gelmiş, 1927'de bir arkadaşının ve matematik öğretmeninin tavsiyeleri üzerine, bugünkü adıyla İTÜ’ne yani Yüksek Mühendis Mektebi'ne girmiş, Gürayman, bu okula giren ilk kız öğrenciydi. 1933'de okuldan başarıyla mezun olan Sabiha Gürayman, Türkiye'nin ilk kadın inşaat mühendisi oldu. Bu mesleği seçmesinde, Atatürk’ün kızların mühendis olmalarını teşvik etmesi rol oynadığı bilinmektedir.

Yıl 2014 Türkiyede Doğu Karadenizin  şirin bir ilinde hoyratlığın, erkek egemenliğin ön planda olduğu yaşamı erkeklerin belirlediği, erkeklerin her konuda baskın olduğu, sırtında yük taşirken bile şemsiyesini kadının yüküne asıldığı kültürün var olduğu bir yerde, tabii dğer adaylarında nitelikleri üstündür ama ülkemizde girilmesi oldukça zor ve üstün zeka isteyen bir Üniversite olan yani ODTÜ’den mezun bir kadın, yerel yönetim formasyonu açısından mesleği en uygun aday, nüvesi ve genleri bölgesinden almış biri, Rizede de bir ilki gerçekleştirme adına, Meslektaşım İnşaat Mühendisi Dr. Mine Orhon’a önümüzdeki yerel seçimde Rize için oy vermenizi istiyorum, mutlaka tercih sizindir, ama ben sadece Rizeye bir kadın algısının, titizliğinin ve duyarlılığınn değmesi gerekliliğini hatırlatmak istiyorum. Tabii başlığında yazdığım bu çağrım direkt kadınlara olduğu kadar erkekler içinde geçerlidir. Ön gördüğüm ilginize şimdiden teşekkür ediyorum.

Nizamettin BİBER