RT, RTE veya TRTE

Gözümüzü TRT ile açtık, TRT ile büyüdük, TRT ile dünyayı görmeye başladık, çoğu zamanlar TRT ile uyandık, TRT ile yattık. TRT birimizin değil, bu ülkedeki tüm insanların radyosu oldu, televizyonu oldu, dünyanın sesini duyduğu bir araç, bazen de tüm dünyaya duyurduğu bir ses oldu. Radyo ve televizyon evimizin bir parçası, haberlerdeki sunucular, dizilerdeki oyuncular çoğu zaman evimizin birer misafirleri oldu.

Haberler çoğunlukla tarafsızdı, en azından biz öyle görüyorduk. Tek bir ses, tek bir nefes olarak haberleri dinliyorduk. Tek bir diziyi izleyip de insanların sanki sokağa çıkma yasağı varmış gibi birbuçuk saat televizyon başına kilitlendiklerini de gördük yaşadık. Tüm bu yaşananlar nedeniyle TRT özellikle 40 yaş ve üzeri olanların gözünde farklı bir yere sahiptir.

Oysa şimdi TRT tam olarak hükümetin sesi olmuş gözüküyor. Haberleri verirken kullanılan kelimeler özenle seçiliyor, yapılan programlar hükümete ters düşmeyecek şekilde yapılıyor, diziler ve programlar mümkünse hükümetin yandaşlarına verilmeye çalışılıyor. Bütün bunları bir yere kadar kaldırabiliyorum, çok bariz olmadıkça ses etmeden izlemeye çalışıyorum.

Yıllardır yazı yazdım ve kullanılan kelimelerin anlamlarını sürekli olarak inceledim, her bir kelimenin farklı cümlelerde farklı anlamlarla kullanıldığını gördüm. Hangi kelimeden sonra hangi kelime geldiğinde ne tür anlamlar yarattığını, kullanılan kelimelerin veya cümlelerin perde arkasında nasıl hazırlandığını bilerek okudum. Çoğunlukla bunlar beni rahatsız etti. Uzun bir süredir yazıyorum ama okumaya karşı artık eskisi kadar istekli değilim. Çünkü yazılanın arkasındaki niyeti görünce yazıdan da yazandan da rahatsız oluyorum, tiksiniyorum, hatta nefret ediyorum.

Aslında TRT arşivlerini değil, sadece denk gelip izlediklerimi yazsam rahatlıkla bir cilt olurdu. Bütün bunları yazmama neden olan olay ise 6 Kasım 2009 Cuma günü TRT 2'deki haberlerdi. Haber sunulurken alt yazı olarak şöyle geçiyordu; "Başbakanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan...". Diyeceksiniz ki ne var ki bunda, normal bir ifade değil mi? Hayır efendim değil, çünkü daha önceki TRT "başbakanımız" ifadesini kullanmazdı, bunun tarafsızlığı bozan bir ifade olduğunu bilirdi. Hatta "sayın" ifadesini de kullanmazdı. Sade vatandaş, buna "Hoppala, bu da nereden çıktı" diyecektir, ancak yazım dilince bu ifadenin kullanılması gibi bir gelenek yoktur. Gazeteci tarafsızdır, böyle bir ifadeyi kullanmaz, kullanmamalıdır.

İşin nisbeten sevindirici yanı ise birkaç dakika sonra aynı yazının düzeltilmesi idi ve düzletilen metin aynen şöyleydi; "Başbakan Recep Tayyip Erdoğan..." Demek ki hala haberciliği bilen birileri var TRT'de, hala birileri TRT geleneğini biliyor ve sürdürmeye çalışıyor. Belki seyircilerden tepki geldi, belki de gazeteciliği bilen birilerinin dikkatini çekti de düzeltildi. Düzeltilse de orada çalışan birilerinin başbakanı olduğu kesin ama habercilikle, gelenekle, kelimelerle hiç ilgisi olmayan birilerinin TRT gibi bir yerde olması beni rahatsız ediyor.

Aslında işin kötüsü bu şekilde yapılan yayın politikası hem RTE'ye, hem AKP'ye, hem de hükümete zarar verir. Taraflı olduklarını artık sağır sultan da biliyor ama en azından "miş gibi" tarafsız olmaya çalışsalar daha inandırıcı olurlardı, bu kadar rahatsız etmezdi. Eğer tarafsızlığınızı gizlemeyezseniz güvenilirliğinizi de yitirirsiniz. Taraf olduğunuzu belli etmeden haber yapamıyorsanız TRT gibi bir kurumda çalışma hakkınız yoktur, hatta hiç bir televizyon veya gazetede çalışmamanız gerekir. Tarafsız gözlüğünüz yoksa topluma haber değil zarar verirsiniz. Duygu düşünceleriniz başka, haberi tarafsız vermek başkadır. Bu satırlar gazetecilik ders verme yeri olmadığından "haberciliğin temeli tarafsız olmaktır" demekle yetiniyorum.

Devletin yayın organı olsa da TRT, "tarafsız" kalmaya büyük özen gösterirdi. TRT artık hükümetin sesi olduğundan tarafsız haberin adresi değildir. TRT'nin adını RT, RTE veya TRTE yapın da nereyi izlediğimizi, dinlediğimizi net olarak bilelim.

Özetle, tarafsız haber izlemek isteyenlerin adresi artık TRT değildir.