Tarih Ve Anayasa Değişmeli-1

İnönü ve CHP'liler : "Atatürk'ün resimlerinin paraların üzerinden kaldırılması kanun gereği olmuştur" derler. Fakat bu pek doğru değildir.

Ayrıca Kubilay, sembol olması için özel seçilmiş bir kurban mıdır ?

Bunların cevapları verildikten sonra, neden "Resmi Tarih"in ve "Tek Parti döneminde hazırlanan Anayasa'nın değiştilmesi gerektiği" de, gerekçeleri ile açıklanmaya çalışılacaktır. 

* * *

İnönü döneminde, Atatürk’ün resimlerinin Paralarının - Pulların Üzerinden Kaldırılması'nın gerçek hikayesiyle başlayalım.

Bu konuda CHP’lilerin gerekçe ve savunmaları nedir ?

“...Efendim! İsmet İnönü, Atatürk’ün resmini, para ve pulların üzerinden 1925 yılında çıkartılmış olan yasanın gereğince kaldırmıştır...”

İddia edilen odur ki, "İnönü aslında kaldırmak istemezdi de, yasa böyle emrettiği için gereğini yapmıştır."

Bakalım, işin gerçeği nedir ?

...

"Cumhuriyetin ilk yıllarında yeni kağıt paraların basılması gündeme geldi. 30 Aralık 1925 tarihinde, 701 Sayılı 'Mevcut Evrak-ı Nakdiyenin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun' çıkarıldı. (*) 8 maddeden oluşan kanun, banknotların basılmasına karar vermişti ama paraların üzerinin nasıl olacağı daha sonra ayrı bir kararname ile düzenlendi. Kanunun kabulünden üç ay kadar sonra, 16 Mart 1926 tarihinde çıkartılan 3322 sayılı kararnamede ayrıntıya dair şunlar belirtiliyordu :

Evrak-ı nakdiyenin yüz tarafına, 

Elli, yüz, beş yüz ve bin liralık evrakı nakdiye için : Reisicumhur Hazretlerinin resmi. 

Bir, beş ve on liralık evrakı nakdiye için : Cumhuriyeti musavver bir timsal (Cumhuriyeti sembolize eden bir resim). 

Cumhuriyetin ilk banknotları 1927 yılında basıldı. Bunlar birinci emisyon olarak tanımlanmaktadır. İkinci emisyon banknotlar ise 1937 yılında basıldılar. Birinci emisyon banknotların 1, 5 ve 10 Türk liralarında Atatürk portresi yoktur. Sadece 50, 100, 500 ve 1000 liralarda Atatürk portresi bulunmaktadır. İkinci emisyon banknotların ise hepsinde Cumhurbaşkanı'nın portresi bulunmaktadır. Atatürk’ün sağlığında Atatürk’ün, İnönü’nün Cumhurbaşkanlığında ise İnönü’nün resmi banknotlarda yerini aldı. 

Buna (Canmehmet: İnönü’nün resminin basılmasına) neden gerek duyuldu ?

İnönü şöyle anlatıyor :

'Atatürk ölmüştü. Lider gitmişti. Ona yakın olan biriyim ve Atatürk’ü göğsünde taşıyan bir İsmet İnönü olarak da, liderliğimi ilan etmek zorundayım. Atatürk’ü bu kadar kudsiyetle andığım halde gölgesinde lider olamam… Paraların üzerinde Atatürk var, ama Atatürk yok… Anlatmak istedim ki Atatürk öldü, ama yeri boş kalmadı' " (1)

* * *

Özetle, ortada bahsekonu yasaya göre “Paraların Üzerine Cumhurbaşkanı'nın Resmi Basılmalı” iddiası vardır.

Ancak “İnönü-Atatürk” olayı ne yasa, ne de Cumhurbaşkanlığı meselesidir.

İnönü istese, 1925 yılında çıkartılan yasayı daha 1938’de (çok kolay bir şekilde) hemen değiştirir, bunun (1952 yılında) kaldırılmasını da Adnan Menderes Hükümeti’ne bırakmaz, hatta kendi resminin basılmasına Cumhurbaşkanı olduğu 1938-1950 yılları arasında dahi izin vermezdi.

Bu uygulamayı “Atatürk’ün Partisi” değil, (demokrasiye geçişle birlikte -görünürde- CHP'ye muhalif ve alternatif olma iddiasındaki) Demokrat Parti 1950 yılında iktidara geldikten sonra kaldırmış ve paraların üzerinde tekrar Atatürk portresini koymuştur.  

* * *

“...İnönü Cumhurbaşkanı olduktan bir ay kadar sonra, Atatürk’ün fotoğraflarını paradan - puldan (posta ve damga pullarını kastediyorum) ve devlet dairelerinden kaldırmıştı...

Bu konu ne zaman gündeme gelse, CHP yönetimi şöyle bir savunma yapar: 'Biz o işi kanun gereği yaptık !'

Bu savunma İsmet Paşa’dan kalmadır: Paraların ve pulların üzerindeki resimleri ilk kez 1957’de Mecliste tartışma konusu yapıldığında, kürsüye çıkmış ve kendisini 'yaptığım yasaldır' diye savunmuştu.

Vakıa yasaldı: 30 Aralık 1925 tarihli 701 sayılı 'Mevcut Evrak-ı Nakdiye’nin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun' buna izin veriyordu. Ama bu kanun, Atatürk fotoğraflarının kaldırılması için değil, Osmanlı paralarının tedavülden kaldırılarak yeni paralarla değiştirilmesi için, yani bir bakıma, Reisicumhur olarak Atatürk fotoğraflarının paraya-pula basılması için çıkarılmıştı. 

Atatürk ölür ölmez, para ve pul basımı durduruldu, 16 Mart 1926 tarihinde çıkarılan 3322 sayılı kararname ile de İsmet İnönü resimleri basılmaya başlandı.

Bu durumda 'kanun gereği yaptık' demek, doğru olsa bile eksik kalıyor. Zira o muhalefetsiz ve rakipsiz siyasi ortamda, istenseydi bir kalemde kanun değişir, Atatürk fotoğrafları olduğu yerlerde kalırdı. Nitekim Menderes, kanunu değiştirdi. Bu kez İsmet İnönü fotoğrafları kaldırıldı, Atatürk fotoğrafları kondu.  

Anlaşılan, dönemin CHP’lileri Atatürk’ten ziyade İsmet Paşa’yı istediler : Kral öldü, yaşasın Kral ! 

İnönü, bakalım ki, devrin Başbakan Yardımcısı Kemal Satır’a bu durumu nasıl açıklamış ?

'Benim için en büyük tehlike onun (Atatürk’ün) gölgesi altında erimek ve ezilmek idi. Devlet icraatının bütün sorumluluğu bana ait olmalıydı. Bunun için de kudretim neyse, benim damgamı taşıyacak bir dönemin başladığının belli olması gerekiyordu. Paralara resim nakşedilmesi tarihten gelen bir devlet kudreti ve hâkimiyeti geleneği idi. Parada pulda yapılanların başka türlü manalandırılması bir istismardır.'

İsmet İnönü’nün 'Milli Şef'lik döneminde basılan ders kitaplarında da Atatürk değil, İsmet İnönü göklere çıkarılıyor, vaktiyle Atatürk’e övgüler yağdıran şairler, İnönü’yü övmekte yarışıyordu :

'İnönü’dür yurdun temel taşı / O ulusumun başı,

O bize can yoldaşı/ Şanlı İsmet İnönü!

Atatürk’ün eşidir / Dünya'nın güneşidir,

Türklüğün ateşidir / Şanlı İsmet İnönü !' ” (2)

* * *

İş sadece bunlarla mı kaldı ?

Elbette hayır.

- Atatürk’ün "Resmi Daireler"deki resimleri de kaldırılır. (3)

- Atatürk'ün Dolmabahçe Sarayı'ndaki heykeli, 18 Kasım 1938’de, 25 lira 80 kuruş harcanarak palangalarla söktürülür. (4)

- Atatürk’ün defnedileceği Anıtkabir, (öncesinde planlanmış olmasına rağmen 1953 yılına kadar) uzun bir süre tamamlanamaz. (5)

...

Başka ?

- NUTUK’un basımı da, İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı döneminde (1938-1950 arasında, -bir çeşit-) yasaktır. (6)

NUTUK’un basım yıllarına baktığımızda :

a) 1938 Yılında, 638 sayfa olarak basımından sonra (“Nutuk", yeni harflerle, Devlet Basımevi, İstanbul, 1938. 658 sayfa. Renkli, katlanmış harita eki var.)

b) 1950 yılında 3 Cilt olarak ("Nutuk, Kemal Atatürk", Türk Devrim Tarihi Enstitüsü, Milli Eğitim Basımevi, 1950. 3 Cilt (Son cilt) olarak basıldığı görülmektedir. (7)

Açık ifadesi ile NUTUK, 1938 ile 1950 yılları arasında basılMAmıştır.

* * *

Yukarıda yazılanlar toparlanırsa :

İnönü ve CHP’lilere göre, “Atatürk’ün portresinin para-pullardan kaldırılması kanun gereğidir.”

Peki, bunu doğru kabul edelim.

Bununla birlikte bu yasa, neden (1938’de) CHP tarafından değil de, (1952’de) Demokrat Parti tarafından kaldırılarak, Atatürk’ün portresi yeniden paraların üzerine basıldı ?

Veya...

- Atatürk’ün heykeli Dolmabahçe Sarayı’ndan neden kaldırıldı ?

- Atatürk’ün resimleri, Devlet Daireleri'nden neden indirildi ?

- Tabutu neden 12 yıl bir müzede bekletildi ?

- 1938-1950 Yılları arasında NUTUK neden basılmadı ?

- Atatürk’ün partisi olan CHP, “Atatürk’ü Koruma Kanunu”nun çıkartılmasını neden Demokrat Parti’ye bıraktı ?

* * * 

Yazı dizisinin ilk bölümünün Sonsözü :

- Bilgi Toplumu olmanın yolu, sorgulamadan geçer.

... 

Devam edecek...

- Öğretmen - Yedek Subay olan Kubilay, Devrim için özenle seçilen bir “Kurban” mıdır ? Yoksa Resmi Tarih'te yazıldığı gibi “Yobazların katlettiği devrim şehidi” midir ?

O dönem Kubilay’ın nasıl sembolleştirildiği öğrenildiğinde, inanıyoruz ki, “Bu kadar da olmaz!” denilecektir.

... 

www.canmehmet.com

...

AÇIKLAMA VE KAYNAKLAR

(*) Cumhuriyet Dönemi Banknotları Osmanlı İmparatorluğu'ndan intikal eden evrak-ı nakdiyeler, Cumhuriyetin ilk yıllarında para bastırılamadığından, 1927 yılı sonuna kadar tedavülde kalmıştır. Bir devletin egemenlik ve bağımsızlık sembolü olması nedeniyle, Türkiye Büyük Millet Meclisinde, 30 Aralık 1925 tarih ve 701 Sayılı "Mevcut Evrak-ı Nakdiyenin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun" kabul edilerek ilk Türk banknotlarının bastırılmasına karar verilmiştir...İlk Türkiye Cumhuriyeti banknotları olan Birinci Emisyon Grubu banknotlar 5 Aralık 1927 tarihinde dolaşıma çıkarılmıştır... Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından dolaşıma ilk çıkarılan banknot olan 5 Türk liralık banknotu da içeren İkinci Emisyon Grubu banknotlar, 1937-1944 yılları arasında tedavüle çıkarılmıştır. İkinci Emisyon Grubu içinde hem Atatürk, hem de İnönü portreli banknotlar yer almaktadır. (Daha fazlası için bakınız:  

https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/d189b219-fe71-40bf-9754- 6a5f7d0a65eb/KagitParaTarihce.pdf?MOD=AJPERES

(1) http://www.egemeclisi.com/kose-yazisi/5444/paralara-inonunun-resminin-konmasi-meselesi.html (Kaynağın alıntıları : Düstur, Üçüncü Tertip, Cilt:7, İkinci tabı, Ankara, 1944.Yavuz Ergun, CHP’li Menderes (1931-1935), Boyut Yay., İstanbul, 2017.Hakkı Uyar, Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi, Boyut Yay., İstanbul, 2012.)

(2) https://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/yavuz-bahadiroglu/ataturk-fotografini-indirme-tartismasi-13725.html

(3-4-5) İNÖNÜ DÖNEMİNDE ATATÜRK İMAJI (1938-1950). Yazar : Hilal İşçi Yiğit, Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans tezi, 2011. (Daha sonra kitap olarak yayınlanmıştır)

(6) https://www.internethaber.com/inonu-doneminde-nutuk-yasaklanmis-224197h.htm

(7) https://tr.wikipedia.org/wiki/Nutuk_(Mustafa_Kemal_Atat%C3%BCrk)