Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

04 Aralık '12

 
Kategori
Dilbilim
 

Yada, bitişik yazılmalıdır!

Yada, bitişik yazılmalıdır!
 

Arkadaşlarımız zaman zaman Türk Dili üzerinde akıl veriyorlar , bilmeyenler  için dersler veriyorlar . Bunlar yararlıdır. Orta okulda, lisede unuttuğumuz bilgiler tazeleniyor. Çünkü hiç kimse bütün kuralları bildiğini söyleyemez. Ancak bu işi Hocalar bilir!

Bu tartışmaların biri de “Ya da” nın ayrı yazılması konusu hakkındaydı. Arkadaşımız, “ya da” ayrı yazılır , diye kuralını koyup gidiyordu. Bunu böyle yapmayanları da biraz cahillikle suçluyordu (Bunlar arasında ben de varım…)

Bu MB’un editörleri de bu kuralı çok iyi bildiklerinden benim yazımı gördüklerinde, yaptıkları ilk iş , hoca yine yanlış yapmış diyerek , bütün (yada) ları ayırmaktı. Çünkü onlara göre de doğrusu buydu.

TDK (Türk Dil Kurumu) bir web sitesi ile hizmet veriyor ve burada yazım kılavuzu var orada “ya da” nın ayrı yazılması gerektiğini gösteriyor. (www.tdk.gov.tr )

Seçeneği, çeşitliliği veya tercihi belirten bir söz (ya da):
"Ya oyunu kullanırsın ya da toplantıya katılmazsın."- .

Oysa bir dil aslında dünya dillerine bitişik bir yapıdadır. Ve bütün dünya dillerini çok geniş anlamda açıklayacak bir  “Linguistik” veya Türkçe’de “Dilbilim” denen bir bilim dalı vardır. Dilbilim bir bakıma bütün dünya dillerinin tabi olabileceği ortak kuralları açıklamaya çalışır.

Dilin kurallarını belki atadan, eski kuşaklardan gelen geleneklerle açıklayabilirsiniz . Ama bu kuralların bir çoğu aslında “Galat-ı Meşhur” dan ibarettir. Derin yapıyı veya alt yapıyı göstermez.

Türkçe’de “Galat-i meşhur, lugat-i fasihten evladır;” gibi bir laf da vardır. Bu bir bakıma eğer yanlış bir  kullanım halk arasında yaygınlaşmışsa ve çoğunluk tarafından kullanılıyorsa, yanlış da olsa, doğrusuna tercih edilir, demeye gelir. Böyle bir yargıyı kabul edecekler çoktur. Anlaşılır bir şeydir.

Arkadaş, Türk Dil Kurumu bunu böyle kabul etmiş, “İmla Kılavuzu”na koymuş; artık bunun tartışması olmaz , bu böyledir , bunu böyle kabul etmek gerekir, diyorsanız. Tamam siz o kadarsınız, demektir.

Şimdi size , bildiğimiz kurallara aykırı hareket eden; bazı ünlü yazarlara başvurmak istiyorum:

Aziz Nesin , bu konuda ne diyor, neyi benimsiyor? Aslında Aziz Nesin (yada)nın bitişik yazılmasını benimsemiştir. Onun yazılarında, öykülerinde, şiirlerinde (yada)nın  ayrı yazıldığını göremezsiniz. İşte size bazı örnekler:

”Korkmuyorum diyenler, ya başkalarına yalan söylüyorlar, ya kendilerine yalan söyleyip kendilerini kandırıyorlar yada bilmeyerek insan olmadıklarını söylüyorlar. (Mum Hala, 6 Şubat 1970)

 “Şiire Tutunmak” adlı şiirinde , yine (yada) yı birleşik yazıyor.

“Yok başka hiçbir umarın
En granit kayanın en ortasında
Balta girmemiş karanlıklarında kıpırtısız
Ya ölmektir kurtuluşun
Yada şiire tutunmak…”

Niye böyle ? Çünkü , Aziz Nesin,Türk Dili’nin en büyük yazarlarından biri olduğu gibi, aynı zamanda büyük bir dilcidir. Türk Dili üzerinde düşünmüştür, tartışmıştır, açıklamalar yapmıştır… Bunun da kendince gerekçeleri vardır. O da (yada)nın bitişik yazılmasını savunur ve bunu bütün yazılarında gösterir.

Türkçe’de  (yada) niçin bitişik    yazılmalıdır. Ben de açıkça  bu savı güdüyorum. “Yada” bitişik yazılmalıdır , çünkü:

Şimdi biraz dünya dillerine bakacak olursak.

Bütün dünya dillerine baktığımız zaman bu anlama gelen sözcükler: İngilizce (or) ; Fransızca (ou);  Almanca(oder) …  Her zaman bitişik yazılır, söylenir… Bütün dünya dillerinde de hemen hemen bu böyledir.

Gelelim (yada) nın Arapçasına, (veya) yı yazarken, okurken niçin ayrı yazmıyoruz (ve ya) demiyoruz…!? Çokça (veya) yı da cümlelerimizde kullanıyoruz; bitişik mi, ayrı mı yazıyoruz; kullanıyoruz?

Şimdi yine bana kızacak olanlar çoktur. Hoca kendi kendine “Kanun”lar mı çıkarıyorsun? Ne halt etmeye bilinen yoldan ayrılıyorsun, diyeceklerdir.

Bir kısmı da… Haydaaa… eski köye yeni adet, diyeceklerdir. .. Olsun, desinler.

Ben de derim ki, insanlar yüzyıllarca  dünyanın  düz olduğuna inandılar. Ne yani, herkes böyle söylüyor, diye ben de herkese mi inanayım.

Biliyor musunuz Türk Dil Kurumu’nun , “İmla Kılavuzu” şimdiye kadar kaç kez alt üst edilmiştir; yeniden yeniden düzeltilmiştir… En az 20 kere!

Eh. “Galat-ı meşhur” kabul ediyorsanız; kabul eder oturursunuz. Ben size bir şey demem . ama doğru olan nedir derseniz; şu söylediklerim karşısında, alevlenmeyin biraz düşünün, taşının, derim.

İnsanda akıl var; mantık var değil mi? (Yada) bitişik yazılmalıdır… Uzatmak istemiyorum.

Biraz oturup , düşünün, kaşının. Sonra, karar verin. Ondan sonra da isterseniz küfredersiniz!

 
Toplam blog
: 2579
: 848
Kayıt tarihi
: 24.10.10
 
 

Mesleğim eğitimcilik… Şimdi artık emekli bir vatandaşım… biraz şairlik, biraz hayalcilik, biraz s..