Aşk mı Erdem mi?

Alman materyalizminin ilk düşünürü kabul edilen Feuerbach, Johanna'ya aşık olduğunda kırk üç yaşında ve evliydi. Aralarındaki bu tutku dolu aşkı evlilikle devam ettirmek isteyen genç kadın, Feuerbach'ın karısı Berta'ya her şeyi itiraf etti. Berta'nın kocasını terk edeceğini düşünen Johanna'yı hiç tahmin etmediği bir sürpriz gelişme bekliyordu oysa. Feuerbach, Johanna'ya kendisini çok sevmekle beraber,karısı ve kızına döneceğini söyledi, üzgün ama kararlı bir ifadeyle... Feuerbach'ın yaşanmış ve paylaşılmış bir hayatı tercih ederek eve dönüşü karısı ile arasını düzeltemese de evliliğini sürdürmeye yeterli olmuştu.

Hiç bitmeyecek gibi görünen aşkların birdenbire dağılıp parçalanması sıkça gördüğümüz bir olay. Ve bunlar da bize aşktan da üstün olan, söz konusu olduğunda aşkı bitirebilen duyguların var olduğunu düşündürüyor. Gerçekten var mıdır, o yere göğe koyamadığımız aşktan da üstün duygular, ya da değerler?

"Var!" diyor, Madame de Lafayette. Mehmet Rauf'un Eylül'ü yazarken etkisi altında kaldığı "Cleves Prensesi"nde yazar tam da bu konuyu işliyor. Romanda mutsuz prenses bir Dük'e aşık olur. Ama sevmediği kocası Cleves Prensi o kadar iyi bir insandır ki sonunda ihanetini anlatmak ve ona dönmek zorunda hisseder kendini. Bir tür günah çıkartmadır bu. Prens görünürde olayı anlayışla karşılasa da üzüntüsünden hastalanarak ölür. Prenses ise Dük'ün evlenme teklifini reddederek bir manastıra kapanır.

Görev ve sorumluluk duyguları aşkı yenilgiye uğratmıştır!

Cleves Prensesi aşkını elinin tersiyle iter de bizim prensesimiz aşağı kalır mı?

Beşinci Murat'ın büyük kızı Hatice Sultan'ın, kuzini Naime Sultan'ın kocası Kemalettin Paşa ile yaşadığı büyük aşk, Abdülhamit'in yeğeniyle damadının ilişkisini öğrendiğinde son bulur. Acilen Naime Sultan'dan boşatılan Paşa, Bursa'ya rütbesi geri alınarak sürgüne gönderilir. Dört yıl sonra affedilip İstanbul'a geldiğinde Hatice Sultan da boşanmıştır. Eski aşkı devam eden Paşanın evlenme teklifini reddeder Hatice Sultan. Zira bir padişah kızının boşadığı bir erkekle evlenmek bir başka padişah kızı için onur kırıcıdır!

Yasak olduğunda gurur, onur, mantık ve tüm değerleri yok sayan aşk, taraflar serbest olduğunda neden ortadan kayboluveriyor acaba? Yasak aşk dolu dizgin yaşanırken, "erdem"in nerelerde olduğunu bilemiyoruz...

Ama aşktan da üstün duyguların var olduğunu bilmek, aşkın vazgeçilmez olmadığını düşünmek, aşkın kendisine has büyüsünü bozsa da hiçbir duygunun vazgeçilmez olmayışı rahatlatıyor içimizi...

Tabii bu arada önce eşini aldatıp sonra vicdan yaparak ya da bir başka nedenle eşine geri dönmek erdem midir, bu da tartışılır elbet!