Bilim, akıl, bilgelik

Bilim /Akıl /Bilgelik

Bilim nedir?

T.D.K. açıklamasına göre; “<ı>evrenin veya olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak sonuç çıkarmaya çalışan düzenli bilgi, ilim.”

Akıl nedir?

Filozof AYN RAND’a göre “ <ı>akıl insanlar arasındaki iletişim ve anlaşmanın tek nesnel yoludur.”, “akıl düşünme sürecini yöneten kavramlar vasıtasıyla çalışan yeteneğin adıdır.”

<ı>

Bilgelik ”Hikmet” nedir?

Vikipedia’ ya göre; “<ı>bilgi edinme, idrak görgü sağduyu ve sezgisel anlayış ile birlikte bu hususiyetleri özümseyebilme ve uygulayabilme kapasitesi. Bilginin sağgörülü ve muhakemeli mantık ile tatbiki” Arapça kökenli bir kelime olan Hikmet(H.K.M.)fiilinden türetilmiştir.

<ı>

Bu üçlüye kısaca Akl’ u Hikmet veya Akl’ı hikmet diyelim.

Yapacağımız işin en doğrusunu tasarlamamız da, bilgiyi kullanarak aklın bize yol göstermesini ifade eder. Akıl, insanın kendi davranışlarını bilmesine, yargılamasına ve tayin etmesine yarayan kabiliyet, iyiyi kötüden, doğruyu yanlıştan, gerçeği yalandan ayırma kabiliyeti, dirayetidir. Bir başka deyişle akıl, içgüdülerle değil, muhakeme yoluyla çalışan ve sonuçlara varan düşünme yetisidir. Aklımızı kullanırken, çeşitli yerlerden gelen bilgilerle aklımızı besleriz, yani aklı besleyen kaynak bilgidir. Bilgi zekâ tarafından işlenir, geliştirilir ve çeşitlendirilir. Akıl zekânın işlediği ve geliştirerek çeşitlendirdiği bilgiler arasından kendince en doğru olanı kendi süzgecinden seçerek kullanır. Aklını bu şekilde kullanan, akla yön ve nitelik kazandıran insan olgun insandır. Hikmet ise kişinin taşıdığı olumlu niteliklerdir. Eğer bir kişi bu olumlu nitelikleri taşıyorsa, bilgisini doğru kullanıyorsa o kişi hikmete ermiş kişidir. Felsefi yönden Hikmet bir kişinin kendisini bilmesi, kendini anlaması, kendini tanımasıdır. Bilgisi sağlam ve doğru olan, bunları yararlı bir şekilde kullanabilen kişi hikmet sahibidir. Hikmet akıl ile birlikte olursa bir bütünlük arz eder. Aklın bu seçimi doğru olarak yapabilmesinin ön koşulu özgür olmasıdır. Aklın özgürlüğü onun, kendisini sınırlayan her türlü dogmadan, baskıdan kurtulması ile mümkündür.

Kızılderili atasözleri’ ne kulak verelim;

“<ı>Gözün ile değil yüreğin ile hüküm ver.”

<ı>

<ı>“Arkamdan yürüme, ben öncün olmayabilirim. Önden yürüme takipçin olmayabilirim. Yanımda yürü böylece ikimizde eşit olabiliriz. “

<ı>

Temennimiz, tüm insanlar ve insanlık için akıl ve hikmetin bize yol göstermesidir.

Erhan Sirekin