Bir yol ayrımı ve iki Türkiye

Kökeni Fransızca olan Rönesans terimi, ‘yeniden doğuş’ anlamına gelmektedir. Bizse daha çok Rönesans terimini daha okul çağımızda, Ortaçağ karanlığına karşı Avrupa’daki uyanışı, aklı, bilimi, sanatı özgür kılışı, reform sürecinin önünü açan kültür devrimini tanımlarken öğrenmişizdir.

Bu pencereden bakıldığında, Türkiye’nin Rönesans’ı ise Mustafa Kemal devrimi ve onun getirdiği yeni kültür anlayışı olarak tanımlanagelmiştir.

Zülfü Livaneli de, son kitabı, ‘Sanat Uzun Hayat Kısa’da, ‘Rönesansımız’ başlığı altında şöyle yazıyor:

‘Mustafa Kemal’in büyük projesi, Osmanlı’nın kuruluşundaki 13. yüzyıl felsefesini tekrar canlandırmak ve özellikle Yavuz Selim’den sonra Araplaşmış olan Osmanlı uygarlığını yeniden Anadolulu kılmaktır.
Büyük bir asker olduğu kadar, önemli bir kültür adamı olan bu dahinin ele aldığı kültür dönüşümü ve ‘Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdir’ sözü, bizim Rönesansımız, yani yeniden doğuşumuz olarak algılanmalı.

Mustafa Kemal ne Batı taklitçisidir, ne de Doğu mistiği. O, Türkiye Cumhuriyeti’ni kendi toplumsal özü, yani Anadolu kültürü üzerinde yeniden inşa etmeye çalışmış bir devrimcidir.’

Bu anlayış, Türkiye’deki aydınlanma bilincine varmış insanların, sanata, akla, bilime öncelik tanıyan kişilerin kabul ettiği, yerleşik bir anlayıştır.

Oysa başka bir kesime göre, Türkiye’nin Rönesans’ı gerçekleştirilememiştir. Bizzat bunu iddia eden kesimlerin (bkz: Fethullah Gülen) Rönesans terimi ile tezatlıklarındaki ironi ise en hafif deyimiyle gülünçtür. Bir örnek vermemiz gerekirse: Bakın Livaneli, ‘Rönesansımız’ı yukarıdaki gibi tanımlayadursun, ‘100 Soruda Fethullah Gülen ve Hareketi’ kitabının yazarı Doğu Ergil ne diyor:

‘Gülen'in Anadolu Müslümanlığı, Türk Rönesansı ile dünyada ve İslam dünyasında yeni bir dönem başlatacak!’

Yani, gerçekleştirilememiş(!) 'Rönesansımız'ı, ‘Gülen’in Anadolu Müslümanlığı’ gerçekleştirecek…

Ben, Livaneli ve Ergil’in sözlerini yan yana koyup, bunların üzerine düşünmenin, Türkiye’nin içinde bulunduğu durumun özeti ve ülkemizin geleceğini yorumlama noktasında çok önemli olduğunu düşünüyorum.

Rönesans, yani 'yeniden doğuş'…

Bir yanda Mustafa Kemal devrimi, öte yanda Gülen’in Anadolu Müslümanlığı…

Akıl ve bilim öncülüğünde özgür yurttaşlar yetiştirmeyi düşünen bir devrim ile dogmalara ve hiyerarşiye dayanan bir cemaat anlayışı…

Sanırım, Türkiye tam da bu ayrıma doğru ilerliyor…

Ve hatta önümüzdeki referandum süreci de, genel seçimler de bu iki Türkiye’den hangisinde karar kıldığımızı oylayacağımız seçimler olacak.

Livaneli’nin Rönesans tanımıyla, Ergil’in ki çarpışacak…

Ve bizler ya ‘Rönesansımız’a, Mustafa Kemal devrimine sahip çıkacağız ya da Türkiye, cemaat anlayışının süsleyip püslediği dogmalarla ‘yeniden doğacak’…

O Rönesans'ı izleyecek 'Reformasyon' sürecinden, Türkiye'nin nerelere sürükleneceğinden bahsetmiyorum bile…

(www.telgrafhane.com)