Çin Afrika'da

Afrika stratejisinde, Afrika'nın yüzde 33'ünün yaşadığı ve Afrika milli gelirinin yüzde 25'inin temsil edildiği Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu - (Economic Community of West African States-ECOWAS) ECOWAS ülkeleri seçilmiştir. Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu, Benin, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Gambiya, Gana, Gine, Gine Bissau, Liberya, Mali, Nijer, Nijerya, Senegal, Sierra Leone, Togo, Yeşil Burun Adaları (Cape Verde) ülkelerini kapsar.

Türkiye'nin Afrika kıtası genelinde politik ve ticaari ilişkileri ile bilinirliği yanında sağlam iş bağlantılarını artırması öne arz etmektedir.Bu anlamda, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS)'ın rolü büyüktür.İş fırsatlarının değerlendirilmesine fırsat sağlayan ve ülkemiz ile Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu ECOWAS arasınnda imzalanan Ticaret ve Yatırım İşbirliği Anlaşması, iş dünyamız için pazara açılmak için kullanılmalıdır. 

Nijerya, bahsekonu potansiyeli ve iç pazarının büyüklüğünün yanı sıra Batı Afrika’da; ECOWAS bölgesinde ve Sahra altı Afrika’da liderlik rolü oynayabilen bir hüviyet de taşımaktadır.

Son dönemde Nijerya’da yaşanan en önemli gelişmelerden birisi değişen ticaret akımlarıdır. 2003-2009 yılları arasında ABD ve AB ile Nijerya arasındaki ticaret yarı yarıya azalmıştır. Çin ile ticaret ise 2000-2008 döneminde 8 kat artmıştır. Çin 2010 yılında genel olarak
Afrika’nınenbüyükticaretortağıhalinegelmiştir.
Çin’in Afrika genelindeki altyapı yatırımları önemli ölçüde artış göstermiş olup Nijerya’ya olan yatırımlarını da hızla artırmaktadır

2000 yılından 2015 yılına gelindiğinde Çin ekonomisinin kendisini nasıl büyük bir ECOWAS pazarının tedarikçisi konumuna getirmiştir ve  toplam ECOWAS pazarının yaklaşık yüzde 21'isini kapsamaktadır.

Belirtmek gerekir ki, 2000 yılında Çin ürünleri toplam ithal malların sadece yüzde 5'ini temsil ediyordu, İngiltere'nin altında iken 2000 li yıllarda Fransa sırasıyla yüzde 12 ve Hindistan yüzde 3 ile tedarikçi konumundaydılar.Asya'nın olumlu dinamikleri son yirmi yılda Avrupa ekonomilerinin pazar paylarında daralmaya neden olmuştur.

Örneğin, özellikle Fransa'nın tarihi ve kültürel bağları göz önüne alındığında Fransa'nın önemi fransıca konuşulan yani francophone ülkeleri, onu dünyanın en önemli ortaklarından biri yapmıştı.

21. yüzyılın başında Fransa ivme kaybetti. Bu yüzyılda, Fransa dördüncü sırada iken Avrupa Birliği'nde, Belçika, daha güçlü bir pazar varlığı ile bir istisna olarak düşünülebilir görüldüğü üzere payı yüzde 4'ten 6'ya yükselmiştir. Amerika Birleşik Devletleri ise sabit kalmıştır.

ECOWAS ülkelerinin mobilya GTIP 9401-9402-9403-9404 kod ithalatında son 3 yıldır 300 milyon dolar bandında seyir ettiği anlaşılmaktadır.Kırılımı daha sonraki bölümlerde incelenecektir.

Nijerya, 2006 FOCAC (Forum on China Africa Cooperation) Çin-Afrika Zirvesi Forumu 'nda altı pilot ekonomik ticaret ve işbirliği bölgesi imzalamış ve Nijerya  ECOWAS Batı Afrika Ekonomik topluluğu ülkelerinden biri olarak iki serbest ticaret bölgesi kurmuştur.Bunlardan biri Nijerya Lekki, Lagos eyaletinde ve diğeri Nijerya Ogun eyaletindedir.

Ogun eyaleti ve Çin Guangdong arasındaki bir işbirliği iller arası bir işbirliği olarak hükümetler çerçesinde imzalanarak il bazında uygulamasına geçilmiştir. Bu bölgeler, Çin yatırımlarını çekmek ve ev sahibi hükümetlere Çin'in Özel Ekonomik Bölgelerle ilgili deneyimlerinden ödünç alma fırsatı vermek amacıyla tasarlanmıştır. Dünya Bankası'nın  raporu, resmi devlet tarafından başlatılan projelerin bölgeler bazında ayrıca da  Çinli işletmelerin özel sanayi siteleri kurarak  devam ettiğini göstermektedir.Bu da  Çinli firmaların rakiplerinden üstünlük kazanmasına olanak sağlamıştır.

Bölge, 2008 yılında Çin'in sekiz yabancı işbirliği bölgesinden biri olarak kurulmuş ve 2006 yılında Pekin'deki Çin-Afrika Zirvesi Forumu, Çin-Afrika Ekonomik ve Ticari İşbirliğinin Teşviki ve Yoğunlaştırma uygulamasının özel aynası olarak Çin ile Afrika arasındaki ticari iletişimin örneğidir.

OGFTZ, arsa kiralama için 99 yıl vadeli 10.000 hektarlık bir arazinin toplam planlanan alanını kapsamaktadır. Bölge öncelikli olarak hafif imalat, mobilya, inşaat malzemeleri ve seramikler, demir eşya, ana endüstri olarak hammadde işleme ile ahşap işleme, mühendislik, pazarlama ve ticaretin bir arada yürütülmesine odaklanmaktadır. 

Yedi yıllık faaliyetin ardından, serbest ticaret bölgesinde, fayans ve levha üreten iki seramik üreticisi, bir çelik boru fabrikası ve mobilyadan domates sosuna kadar her şeyi yapan fabrikalar dahil olmak üzere 50 kayıtlı şirket bulunmaktdır. Bir matbaa işletmesi, bir plastik geri dönüşüm şirketi ve inşaat malzemeleri konusunda uzmanlaşmış bir başkası var.

Üretim sektöründeki birçok firma hammaddelerini yerel kaynaklardan sağlayarak üretim olanağı elde etmiştir. Bu, mobilya için kereste gibi hammaddelerin hacimli veya pahalı olduğu sektörlerde yaygın bir uygulamadır. 

Çin firması Dynasty Furniture incelendiğinde, kereste, pamuk, sentetik dolgu ve kumaşlar dahil olmak üzere malzemelerinin yüzde 50'sinin yerel kaynaklardansağlamaktadır. 

Bay Huang ile yapılan söyleşiden öğrendiğimiz kadarıyla, yerel olarak kaynak sağlama teşvikinin sadece kendi başına maliyet değil, zaman meselesi olduğunu da anlatmıştır. Aynı malzemeleri Çin'den benzer ve hatta daha düşük bir maliyetle temin etmek mümkün olup bu şeilde de ağır malların nakliyesinden ve gümrük işlemlerinden zaman kazanılmıştır.

Bunun yanında bu serbest bölgede üretim yapan birkaç firma yerel tedarikçilerinin kalitesiyle ilgili sorunlara dikkat çekti. Standartlar iyileşmezse ve ilişkiler büyük ölçüde işlemsel ve sığ kalırsa genellikle tedarikçileri değiştirerek çözüm bulmakta olduklarını beyan ettiler.  Bazı firmalar, yerel tedarikçilere güvenmek yerine, 

kendileri doğrudan tedarik etmek ve kaliteli bir tedarik zinciri sağlamak için kendi dikey bir entegrasyon stratejisi seçmiştir. 

Dynasty Furniture, kaliteyi iyileştirmek için doğrudan tedarikçileri ile çalışıp, tutarlı kalite sorunlarını çözmek için pamuk doldurma tedarikçileriyle nasıl çalıştıklarını açıkladı.  Beyan ettiğine  göre tedarikçiye gerekli standartları hatırlatarak kalite kontrolü konusunda daha sıkı denetimleriyapmak üzere bir başka yerel firma ile anlaşmışlar. Bu şekilde ürünün kalitesi gelişmiş ve Dynasty Furniture Çin firması odun ve kereste tedarikçileriyle doğrudan anlaşma imzalayarak çalışmıştır.Tedarikçiler kereste kapasitelerini genişletecek sermayeye sahip olmadıklarından, Dynasty Furniture Çin firması onlara daha büyük kereste partileri satın almak ve böylece ölçeği artırmak için bir başlangıç ??sermaye yatırımı yapmalarına yardımcı olacak ön ödemeyi yapmıştır. 

Bölgedeki en büyük zorluk üretimin ithalata bağlı olmasıdır. Birçok şirket yerel tedarikçide yan ürün bulunamıyor ve olsa dahi fiyatları ithalattan daha yüksek gelmektedir.Serbest bölge faaliyetlerinde vergi avantajları ve kar transferi imkânı ile de elde edilen kazanç ve gelirler, hiç bir izne tabi olmaksızın yurt dışına çıkarılabilmektedir.Gümrük vergisi prosedüründen arındırılmış ticari faaliyet imkânı sağlamaktadır.

Serbest bölgedeki firmalara satışı yapılan mallar ihracat rejimine, serbest bölgeden ise ülke içine satışı yapılan  mallar ise ithalat rejimi uygulanır. Bu şekilde, serbest bölge firmarı ülke içinden ihraç fiyatına yani KDV’siz mal ve hizmet satın alabilirler.

Başka bir deyişle, Nijerya’ dan serbest bölgeye satılan mallar ihracat rejimine, serbest bölgeden Nijeryaya satılan mallar ise ithalat rejimine tabidir ve  serbest bölge kullanıcıları Nijeryadan ihraç fiyatına (KDV’siz) mal ve hizmet satın alabilirler. Diğer taraftan, serbest bölge ile diğer ülkeler ve diğer serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi hükümleri uygulanmaz. 

Ayrıca, bu serbest bölgeye mal girişinde ve bu malların Batı Afrika Ekonomik Topluluğu ülkelerine gönderilmesi halinde ECOWAS tarafındna belilenmiş ortak gümrük tarifesi uygulanır. Ayrıca bu mallar serbest bölgede süre sınırlaması olmaksızın kalabilir.

• ·        Discovery Furniture (Ogun FTZ)
• ·        Dynasy Furniture
• ·        Winghan Furniture (Ogun FTZ)
• ·        Lifemate Furniture (Ikeja)