Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

03 Ocak '13

 
Kategori
Sektörler
 

Denizcilik terimleri ve tanımlar

Denizcilik terimleri ve tanımlar
 

İdare: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, devlet.

Denizcilik İşletmesi: Geminin sahibini veya gemi sahibinden gemiyi işletmek üzere devir 
almış olan ve yönetmelikte belirlenmiş tüm görev ve sorumlulukları yerine getirmesi 
zorunlu olan diğer ticari işletmeyi veya çıplak gemi kiracısı
 
Gemi: Adı, tonilatosu ve kullanım amacı ne olursa olsun denizde ve iç sularda 
kürekten başka bir aygıtla yola çıkabilen araç.
 
Çalışır Durumdaki Gemi: Denize elverişlilik belgesi geçerli olan gemi.
 
Ticaret Gemisi: Denizde ve iç sularda kazanç sağlamak amacıyla kullanılan gemi.
 
Yolcu gemisi: Denizde Can Emniyeti Uluslararası Sözleşmesi 1974 (SOLAS) ve Değişikliklerinde tanımlanan gemi
 
Yük Gemisi: Yük taşıyan ve taşıyacağı yolcu sayısı onikiyi (dahil) geçmeyen ticaret gemisi
 
Tanker: Dökme olarak, yanıcı özellikte sıvı yükleri taşımak için inşa edilmiş ya da dönüştürülmüş 
ve bu amaçla kullanılan ticaret gemisi. Sıvı yük taşıyan araç, sıvı yük taşıyan gemi.
 
Petrol Tankeri: Dökme olarak ham petrol ve petrol ürünlerini taşımak için inşa edilmiş ya da 
dönüştürülmüş ve bu amaçla kullanılan ticaret gemisi.
 
Kimyasal Madde Tankeri: Uluslararası Dökme Kimyasal Maddeler Kod’unda verilen 
sıvı maddeleri dökme olarak taşımak için inşa edilmiş ya da  dönüştürülmüş ve 
bu amaçla kullanılan ticaret gemisi.
 
Sıvılaştırılmış Gaz Tankeri:  Uluslararası Gaz Taşıyıcı Kod’unda verilen sıvılaştırılmış 
gazları dökme olarak taşımak için inşa edilmiş ya da   dönüştürülmüş ve bu amaçla kullanılan 
ticaret gemisi.
 
Ro-Ro Yük Gemisi: Yükü bir rampa üzerinden tekerlekli araçlarla yüklenip boşaltılacak  
biçimde inşa edilmiş ticaret gemisi.
 
Balıkçı Gemisi: Yalnızca su ürünleri avcılığı veya depolanması veya işlenmesinde kullanılan, 
nitelikleri bu amaca uygun olan ve tonilato belgesinde balıkçı gemisi olduğu  belirtilen ticaret gemisi
 
Hizmet Gemisi: Bilim, sondaj, fabrika, kurtarma, yangın söndürme, kablo döşeme, tarak, maçuna, 
klepe, römorkör, algarna, kontrol motoru, dalgıç aracı, personel taşıma ve benzeri özel 
hizmetlerde kullanılan gemiler.
 
Yolcu Motoru: Tam boyları kırkiki metreden az olan ve liman sefer bölgesi içinde veya merkez 
iskelesinden yirmibeş milden uzaklaşmadan günübirlik yolcu taşıyan  ticaret gemisi
 
Cankurtarma Aracı: Gemiyi terk amacıyla kullanılan ve tehlikedeki kişilerin canlarını  kurtarmaya elverişli deniz aracı
 
Hızlı Cankurtarma Botu: Bir kaza durumunda tehlikedeki kişileri kurtarmak ve  cankurtarma aracına 
toplamak için yapılmış şişme lastik ya da fiberglas veya saç bot   biçimindeki hızlı deniz aracı.
 
Ticari Yat: Yat tipinde inşa edilmiş, kamarası, tuvaleti, lavabosu, mutfağı olan,  ticari olarak 
gezi ve spor amacıyla yararlanılan,  yük, yolcu veya balıkçı gemisi niteliğinde olmayan, taşıdığı 
yolcu sayısı onikiyi (dahil) ya da kabotaj seferinde yüz mille sınırlı, en yakın karadan yirmi 
milden daha fazla uzaklaşmamak şartıyla, taşıdığı yolcu sayısı otuzaltıyı (dahil) geçmeyen ve 
tonilato belgesinde ticari yat  olduğu belirtilen gemi.
 
Özel Yat: Yat tipinde inşa edilmiş, kamarası, tuvaleti, lavabosu, mutfağı olan, taşıdığı yolcu 
sayısı onikiyi geçmeyen, gezi ve spor amacıyla yararlanılan, tonilato belgesinde özel yat olduğu 
belirtilen gemi.
 
Eğitim Gemisi: Asıl amacı gemiadamlarına eğitim vermek olan ve bu amaca uygun olarak inşa edilmiş 
veya uygun hale getirilmiş gemi.
 
Ro-Ro Yolcu Gemisi: Yükü bir rampa üzerinden tekerlekli araçlarla yüklenip boşaltılacak biçimde 
inşa edilmiş, oniki’den fazla yolcu taşıyan  gemi.
 
Ticari Sürat Motoru: Su sporları amacıyla ticari faaliyette kullanılan, şişme lastik, fiberglas 
veya saç bot biçimindeki hızlı ve tonilato belgesinde ticari sürat motoru olduğu belirtilen deniz aracı
 
Gemiadamı: Geminin kaptanını, zabitlerini, yardımcı zabitlerini, stajyerlerini, tayfalarını ve 
yardımcı hizmet personelinin hepsi.
 
Tayfa: Geminin güverte, makine ve kamara bölümlerinde çalışan gemi kaptanı, gemi zabiti, yardımcı 
zabitleri ve stajyerler dışında kalan gemiadamları.
 
Yolcu: Gemiadamları dışında gemide ücretli ya da ücretsiz taşınan bir yaşından büyük kişi.
 
Gros tonilato (GT): Geminin güverte altı ve güverte üstü kapalı yerlerinin hacmini 
(2.83 m3=1 gros tonilato) ve gemi tasdiknamesi ile diğer resmi belgelerde GT olarak belirtilen hacmi,
 
GMDSS (Global Maritime Distress and Safety System): Küresel deniz tehlike ve güvenlik sistemi.
 
Liman Seferi: Sınırları belirli limanlar içinde yapılan seferler.
 
Kabotaj Seferi: Liman sefer bölgesi sınırları aşılarak Türkiye limanları arasında yapılan seferler.
 
ISPS kodu: Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu
 
IMO (International Maritime Organization) : Uluslar arası denizcilik örgütü.
 
 
Donatan: Gemi sicilinde geminin adlarına kayıtlı olduğu şahıs veya şahısları; gemi, sicilde 
kayıtlı değilse geminin mülkiyetine sahip bulunan şahıs veya şahısları; gemi, bir devletin 
mülkiyetinde olup da bu devlette donatan veya gemi işletme müteahhidi olarak müseccel bulunan 
bir şirket tarafından işletilmekte ise bu şirketi.
 
 
Liman Başkanlığı: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının taşra teşkilatında yer alan 
Liman Başkanlıkları.
 
 
Muteber sigorta kuruluşu: P&I sigortası temin eden ve bu Yönergede belirlenen şartları eksiksiz 
sağlayarak İdarece uygun kabul edilen P&I kulüp ve sigorta şirketlerini ve bunların nam ve 
hesabına tam yetkili olarak tayin edilmiş işletmeci şirket.
 
P&I sigortası: Bir geminin donatanı, kiracısı veya işleteni olarak üçüncü kişilere karşı olan 
sorumluluklar ve yapılmak zorunda kalınan masraflara ilişkin muafiyetli veya muafiyetsiz koruma 
ve tazmin sigortasını veya diğer geçerli sigorta biçimleri ve benzer koruma şartları sunan mali 
güvence.
 
 
Sorumluluk: Uyulmaması halinde hesabının verilmesi gereken kural ve davranışlar.
 
İkmal : kullanım maddesinin alımı. 
 
Yakıt ikmali : Yakıt ikmali; geminin makinelerinde kullanılan yakıtın alınması.
 
Sintine : Geminin iç tarafında dip kısım. Makine sintinesi, Ambar sintinesi,
 
Ambar : Ticari malın geçici süre tutulduğu yer. 
 
Gemi ambarı: geminin taşıdığı ticari yükü koyduğu yer.
 
Safra :ağırlık, balast, ing. “Ballast”. Gemi safrası; gemiye ağırlık yapması amacıyla alınan su.
 
SOPEP (Ship Oil Pollution Emergency Plan) : Gemiden denizlerin kirlenmesini önleme acil planı.
 
Yakıt-yağ : Makinelerde kullanılan sıvı yakıt ve yağlama yağı.
 
MARPOL 73/78 :(International convention for the prevention of marine pollution from ships) 1973
yılında imzalanan Uluslar arası denizlerin gemiler tarafından kirletilmesini önlenmesi sözleşmesi.
 
Sahil tesisleri :
 
PSC (Port State Control) : Liman devlet kontrolu. Gemilerin yaptıkları çalışmalar sırasında cana,
mala ve çevreye zarar vermemsi için oluşturulan kurallara uygunluğunu kontrol eden limanın bağlı
olduğu devletin resmi görevlisi.
 
Fuel Oil: Petrolden üretilen bir yakıt.
 
Dizel: Bir motor cinsi
 
COLREG: Denizde çatışmayı önleme kuralları
 
Frengi: Güvertelerdeki suyun denize akmasını sağlayan geniş delikler.
 
Barier: Sıvının akış veya yayılmasını engelleyici taşınır engel
 
Üstüpü: Kumaş üretim fabrikalarında ortaya çıkan ve temizlik amaçlı kullanılan iplik yığınları.
 
Jurnal: Gemideki olayların kayıt edildiği resmi kayıt defteri
 
Palamar motoru: Gemi halatlarını sahile taşıyan küçük deniz araçları.
 
El İncesi: Ucundaki ağırlık sayesinde uzak noktalara atılarak ulaştırılan ve gemi halatlarının
gönderilmesinde kullanılan ince halat.
 
Baba: Gemilerde veya gemi bağlama yerlerinde bulunan halat bağlamak amacı ile yapılmış yere dik
kazık veya benzeri yapı.
 
Anale: Gemilerde veya gemi bağlama yerlerinde bulunan, halat bağlamak amacı ile yapılmış ve
yere bir mapa ile bağlı olan, hareket edebilir çelik halka.
 
Halat kasası: Halatın bir halka meydana getirecek şekilde kendi bedenin bağlanmış ucu.
 
Volta: Halatın baba veya koç boynuzuna sarılması
 
Vira: Bir halat veya zincirin makine yardımı ile çekilmesi.
 
Loça: Halat veya zincirin içinden geçerek gemiden ayrıldığı korunaklı kalın bilezik.
 
Yol vermek: Makinelerinin çalıştırılarak gemiyi hareket ettirmek.
 
Mola: Halatın volta edildiği yerden çözülmesi.
 
Kask: Koruyucu sert şapka.
 
Burgata: Halat kalınlık ölçüsü. Halatın çevresinin inch (2.54 cm)cinsinden ifadesidir.
 
Kreyn: Bir vinç çeşidi.
 
Sac: Demir levha
 
Vardevela: Gemilerdeki merdiven tırabzanları ve benzeri yapılar.
 
Traka: Üzerinde durarak yüksek yerlerde çalışmak için kullanılan halatlar ile askıya alınmış
kalaslar.
 
Çarmıh: Basamakları tahtadan yapılmış gemilerde kullanılan halat merdiven.
 
Direkler, Kreynler, kasaralar : Ana güverte üzerindeki yapılar. Baş kasara. Kıç kasara
 
Koferdam: Makine dairesi ile ambarlar, ambarlar ile baş pik tank arasındaki yangın geçirmez ara
bölme.
 
Duck keel: Makine dairesinden baş kasaraya kadar ambar altından gidişi sağlayan geçit.
 
Posta: Omurgaya dik bağlanan ve üzerinde borda saclarını taşıyan yapı elemanı.
 
Braket: Postala arasındaki yatay yapı elemanı.
 
Kaporta: Su ve gaz geçirmez kapı.
 
Glop: Tavan aydınlatma ampul muhafazası
 
Baş pik tank: Geminin baş kasarasının altında bulunan balast tankı.
 
Role cetveli : Bir acil veya gemiyi terk durumda, hangi gemi personeli ve yolcusunun, ne yapacağını
belirten, iş planlama ve görevlendirmelerinin yazıldığı tablolara Role Cetveli denir. Bu
cetveller, gemi denize çıkmadan önce hazırlanır, gerekli personel ve görev değişimleri işlenir
ve gemide köprüüstü, makine dairesi, zabitan, mürettebat ve yolcu salonları gibi göze çarpan
yerlere asılır.
 
Role kartı : Gemi personelinin, role cetvelinde belirtilmiş olan, bir acil veya gemiyi terk durumda,
yapacağı işleri gösteren kartlara Role Kartı denir. Bu kartlar, kişilerin yatak başlarında veya
kamara girişlerinde, devamlı gözlerinin çarpabileceği ve alınabileceği yer ve şekilde bulunur.
 
 
Aborda : Bir teknenin diğerine veya bir iskeleye yanaşması.
 
Abramak : Kontrol altına almak, komutası altında tutmak, üstünden gelmek.
 
Avara : Gemi, bot veya tekninin yanaşık olduğu yerden ayrılması [Avara etmek]
 
Bakla : Zincirin bir halkası.
 
Balon-Usturmaça : Halattan, hasırdan veya sentetik malzemeden yapılmış, içi doldurulmuş 
veya şişirilmiş bir usturmaça çeşidi.
 
Bandra : Milliyeti gösteren sancak.
 
Borda : Su kesiminden yukarıda kalan kısım.
 
Borda İskelesi : Bir tekneye girip çıkmak için inip kalkabilen ve içeriye alabura olabilen bir merdiven tipi.
 
Boşunu Almak : Gevşek bir halatı germek için fazlasını çekmek.
 
Cankurtaran Simidi : Denize düşenleri kurtarmak için çok hafif ve yüzer maddeden yapılmış, yuvarlak simit biçiminde.
 
Çamçak : Teknede biriken suyu toplamak için tahtadan yapılmış bir cins kepçe.
 
Çarmık : Direklerin her iki bordasına bağlanabilmesi için gerilmiş tel halatlar.
 
Çıma : Halat, elincesi veya yomaların uç kısmı.
 
Dabılbatım : Gemilerin karinası yırtıldığında teknenin su almaması için postaların iç tarafına ikinci bir kaplama.
 
Deniz Demiri : Denizde ve rüzgarda hareketsiz kalan teknenin dalgalara borda vermemesi için baştan veya kıçtan denize attıkları demir.
 
Deniz Mili : Denizdeki uzunluk ölçüsü. (6080 feet = 1852 mt).
 
El İncesi : Bir tekneden diğerine veya sahile atılan ucunda kurşun bir ağırlığın olan tel halat
 
Flama : Üç köşeli sancak.
 
Fora Etmek : Bir yere bağlanmış olan halatın oradan çıkartılması [Sivil denizcilikte: MOLA].
 
Fundo : Demirlemek için verilen komut. Funda.
 
Filika : Can kurtarma botu.
 
Halat : Bitkisel sentetik veya çelikten yapılmış ve bükümlenerek çeşitli kollarda biribirlerine sarılmış, bükülmeye ve çekmeye uygun ip
 
Irgat : Demir almada, halatları dolayıp gemiyi yanaştırmada veya karaya çekmede kullanılan, hidrolik, elektirikli, istimli veya insan kuvvetli vinç.
 
Yeke : Dümen başına takılıp dümenin istenilen tarafa basılması için kullanılan demir.
 
İskandil : Derinliği ölçmek.
 
Karina : Bir teknenin su altında kalan ıslak kısmı (dış kısmı).
 
Kastanyola : Demir zinciri akarken durdurabilmek için ırgat etrafına konan demir.
 
Kerteriz : Herhangi bir maddenin bir tekneden olan yönünü mıknatisi veya cayro puslaile tayin etmek.
 
Kinistin Valfi : Gerektiğinde bir tekneye denizden su almak için su kesiminden aşağıya konmuş ve gerektiğinde uzaktan açılıp kapatılabilecek valf.
 
Koç Boynuzu : Baş ve kıç omuzluklar ile mataforaların üzerinde bulunan ve halat volta etmek için kullanılan boynuz 
 
Kurt Ağazı : İçinde halat geçmesi için güverte üzerinde baş ve kıç omuzluklarına monte edilen demir yastıklar 
 
Küpeşte : Güverte üstündeki borda kaplaması.
 
Kıç : Teknenin geri tarafı.
 
Laçka : Boşver, boşalt, boşalmış gevşemiş anlamında.
 
Loça : Demir zincirinin akması için açılmış deliklere geçirilmiş madeni oluk.
 
Lokma : Zincirin baklalarının ortasına takviye için konmuş parça.
 
Lumbuz : Gemilerin iç kısımlarını aydınlatmak için bordalara ve güvertelere açılmış olan yuvarlak delikler.
 
Manika : Bir teknenin alt kısımlarına güverteden aşağıya doğru havalandırma için konulan geniş boru.
 
Mapa : Sabit halka.
 
Matafora : Teknelerde veya sahilde filika veya botların asılabilmesi için uçlarında palanga bulunan aygıt.
 
Mayna Etmek : Aşağı indirmek (ağır ağır).
 
Neta : Muntazam, düzgün, tertipli veya emniyetli anlamına gelir.
 
Omurga : Bir teknenin postalarının üzerine oturtulup bağlandığı ve baştan kıça kadar devam ettiği ağaç/madeni parçalardır.
 
Palamar : Gemilerin rıhtıma veya iskeleye bağlanmasında halattan daha kalın yomalara verilen isim.
 
Pruva : Bir teknenin ön tarından ileri istikameti.
 
Pruva Direği : Birden çok direkli teknede baş taraftaki ilk direk. 
 
Puntel : Güvertenin kuvvetlendirilmesi için alttan dikine konan destek veya güverte üzerindeki vardevelaları tutmak için güverteye dik olarak konulan demir çubuklar.
 
Pusula : Geminin üzerinde seyrettiği istikameti gösteren alet.
 
Roda : Kullanılmamış, açılmamış nebati halat sargısı.
 
Rota : Seyir halince bulunan gemilerin izlediği hat.
 
Rüzgar Altı : Rüzgarın estiği yönün aksi.
 
Rüzgarüstü : Rüzgarın estiği yön. 
 
Sancak : Bayrak veya teknenin sağ yarısı, sağ tarafı.
 
Su Hattı : Teknenin gövdesinde ıslak yüzeyle kuru yüzeyi arasında meydana gelen çizgi.
 
Şeytan Çarmığı : İki halat arasına ağaç basamaklarla yapılan bordadan sarkıtılan merdiven
 
Tarak Gemisi : Limanları ve geçitleri derinleştirmek için kepçeli olarak yapılmış özel gemi
 
Tava : Borda iskelelerinin altında ve üstünde durulacak yer [İskele tavası]
 
Tayfa : Ticaret gemilerindeki gemiciler.
 
Tente : Güverteyi yağmur ve güneşten korumak için güverte üzeriene açılan branda veya başka bir malzememden yapılmış örtü
 
Tersane : Gemi yapılan fabrika, tezgah veya sanayi merkezi.
 
Toka Etmek : Bir şeyi yerine kadar kaldırmak [Sancak toka etmek, işaret toka]
 
Usturmaça : Bir birinin üzerine veya rıhtıma yanaşan teknelerin bordalarının göçmemesi veya boyalarının bozulmaması için araya koydukları ağaç, lastik, plastik veya halatlardan yapılmış olan, balon, silindir biçimindeki yastık.
 
Vardavela : Teknelerin küpeştelerinde ve borda iskelelerinde personelin korunması için dikilmiş bulunan sabit veya yatar kalkar puntellerin üzerine yatay olarak geçirilmiş demir veya ağaç tiriz.
 
Varil : Mancana büyüklüğündeki madeni fıçı.
 
Vinç : Gemiye yük alıp vermede kullanılan, ambar ağızlarına yakın olarak konmuş hidrolik - elektirk veya istimle açılan makineler.
 
Vira : Vidayı, cıvatayı, ırgat veya vinci çevirmek sarma yönünde verilen komut. 
 
Volta : Bir halatın babaya veya biteye bir kez dolaştırmak
 
Zincir : Baklaların birbirine eklenmesi suretiyle meydana gelen ve çeşitli maksatlar için kullanılan çekme gücü kuvvetli madeni halkalar dizisi.
 
Zoka : Uç tarafında sarımsak dilimi biçiminde kurşun bulunanan bir çeşit balık iğinesi.
 
 
 
 
Toplam blog
: 648
: 2341
Kayıt tarihi
: 13.09.11
 
 

1995 ODTU Fizik Lisans, 1998 ODTU Fizik Yüksek Lisans (Biyofizik)  mezunuyum. Özel sektörde kalit..