Dünyaya biçim veren 100 yapıt

“BU hikayeyi bilmeyen çok az kişi vardır, ancak aslı hiç yoktur:”‘ - Savaş sonrası kaybolup eve dönemeyen bir adam. Onu beklerken, talipleri çıkan bir kadın. Öykünün hala yaşadığının kanıtı, değişik sürümlerinin anlatılması olsa gerek…’ Şair Tess Taylor, Homeros’un Odysseia’sından böyle sözetmekte. 35 ülkeden 108 yazar akademisyen, gazeteci, eleştirmen ve çevirmen! Sümerce’nin de yeraldığı 33 farklı dilde “roman, şiir ve halk hikayeleri”ni seçtiler. Liste başı Homeros’un Odysseia’sı. Sonra Tom Amca’nın Kulübesi. Bu iki seçim bile, ankete katılanların yorumlarının nasıl farklı olduğunun örneği. İlki nesillerce anlatılan antik bir epik. Diğeri Harriet Beecher Stowe’un (1852) ABD’de çılgınca satılan ve okunan ilk politik romanı. İlk beş sıradaki diğer 3 kitabın (Frankenstein, 1984 ve Parçalanma) ikisi kadınların. (100 yapıtın da 23’ü) Sivrilenler ise, listede “Üçer yapıt” ile yer alan Shakespeare, Virginia Woolf ve Franz Kafka. Seçilenler, bazı hikayelerin zamana karşı nasıl dayandığını göstermekte. Yüzyıllar geçmiş, yeni bir binyıla adım atılmış; yine de yankılanıyorlar.

MÜTHİŞ KOLEKSİYON!

1. Odysseia(Homeros, MÖ 8. yy)
2. Tom Amca’nın Kulübesi(Harriet Beecher Stowe, 1852)
3. Frankenstein (Mary Shelley, 1818)
4. 1984(George Orwell, 1949)
5. Parçalanma(Chinua Achebe, 1958)
6. Binbir Gece Masalları(Çeşitli yazarlar, 8-18. yy)
7. Don Kişot (Miguel de Cervantes, 1605-1615)
8. Hamlet (William Shakespeare, 1603)
9. Yüzyıllık Yalnızlık(Gabriel García Márquez, 1967)
10. İlyada (Homeros, MÖ 8. yüzyıl)
11. Sevilen(Toni Morrison, 1987)
12. İlahi Komedya (Dante Alighieri, 1308-1320)
13. Romeo ve Juliet(William Shakespeare, 1597)
14. Gılgamış Destanı (Yazar bilinmiyor, MÖ 22-10. yy)
15. Harry Potter(JK Rowling, 1997-2007)
16. Damızlık Kızın Öyküsü(Margaret Atwood, 1985)
17. Ulysses(James Joyce, 1922)
18. Hayvan Çiftliği(George Orwell, 1945)
19. Jane Eyre(Charlotte Brontë, 1847)
20. Madam Bovary(Gustave Flaubert, 1856)
21. Üç Krallığın Hikayesi(Luo Guanzhong, 1321-1323)
22. Batı’ya Yolculuk(Wu Cheng’en, 1592)
23. Suç ve Ceza(Fyodor Dostoyevksy, 1866)
24. Gurur ve Önyargı(Jane Austen, 1813)
25. Su Kenarı(Shi Nai’an, 1589)
26. Savaş ve Barış(Leo Tolstoy, 1865-1867)
27. Bülbülü Öldürmek(Harper Lee, 1960)
28. Geniş, Geniş Bir Deniz(Jean Rhys, 1966)
29. Ezop Masalları(Ezop, MÖ 620-560)
30. Candide(Voltaire, 1759)
31. Medea(Euripides, MÖ 431)
32. Mahabharata(Vyasa, MÖ 4. yy)
33. Kral Lear(William Shakespeare, 1608)
34. Genji’nin Hikayesi(Murasaki Shikibu, 1021 öncesi)
35. Genç Werther’in Acıları (Johann Wolfgang von Goethe, 1774)
36. Dava(Franz Kafka, 1925)
37. Kayıp Zamanın İzinde(Marcel Proust, 1913-1927)
38. Uğultulu Tepeler (Emily Brontë, 1847)
39. Görülmeyen Adam (Ralph Ellison, 1952)
40. Moby-Dick(Herman Melville, 1851)
41. Tanrıya Bakıyorlardı (Zora Neale Hurston, 1937)
42. Deniz Feneri(Virginia Woolf, 1927)
43. The True Story of Ah Q (Lu Sin, 1921-1922)
44. Alis Harikalar Diyarında (Lewis Carroll, 1865)
45. Anna Karenina (Leo Tolstoy, 1873-1877)
46. Karanlığın Yüreği(Joseph Conrad, 1899)
47. Monkey Grip (Helen Garner, 1977)
48. Mrs Dalloway(Virginia Woolf, 1925)
49. Kral Oedipus(Sofokles, MÖ 429)
50. Dönüşüm(Franz Kafka, 1915)
51. Oresteia (Eshilos, MÖ 458)
52. Sindirella(Yazar ve tarih bilinmiyor)
53. Uluma(Allen Ginsberg, 1956)
54. Sefiller(Victor Hugo, 1862)
55. Middlemarch-Taşra Yaşamından Manzaralar (George Eliot, 1871-1872)
56. Pedro Páramo(Juan Rulfo, 1955)
57. Kelebek Aşıkları(Masal)
58. Canterbury Hikâyeleri(Geoffrey Chaucer, 1387)
59. Pança - Tantra(Vishnu Sharma’ya gönderi. MÖ 300 yakını)
60. Mezarımdan Yazıyorum(Machado de Assis, 1881)
61. Genç Kızlar(Muriel Spark, 1961)
62. The Ragged - Trousered Philanthropists (Robert Tressell, 1914)
63. Song of Lawino (Okot p’Bitek, 1966)
64. Altın Defter(Doris Lessing, 1962)
65. Geceyarısı Çocukları(Salman Rushdie, 1981)
66. Nervous Conditions (Tsitsi Dangarembga, 1988)
67. Küçük Prens (Antoine de Saint-Exupéry, 1943)
68. Usta ile Margarita(Mihail Bulgakov, 1967)
69. Ramayana(Valmiki’ye atfedilir, MÖ 11. yüzyıl)
70. Antigone(Sofokles, MÖ 441)
71. Drakula(Bram Stoker, 1897)
72. Karanlığın Sol Eli(Ursula K Le Guin, 1969)
73. Bir Noel Şarkısı(Charles Dickens, 1843)
74. América(Raúl Otero Reiche, 1980)
75. Kanun Önünde (Franz Kafka, 1915)
76. Cebelavi Sokağı’nın Çocukları(Necip Mahfuz, 1967)
77. Canzoniere(Petrarca, 1374)
78. Kebra Nagast(Çeşitli yazarlar, 1322)
79. Little Women (Louisa May Alcott, 1868-1869)
80. Dönüşümler(Ovidius, MS 8)
81. Omeros (Derek Walcott, 1990)
82. İvan Denisoviç’in Yaşamında Bir Gün(A. Soljenitsin, 1962)
83. Orlando: Bir Yaşam Öyküsü(Virginia Woolf, 1928)
84. Rainbow Serpent (Aborjinlerin öyküsü, tarih yok)
85. Bağımsızlık Yolu (Richard Yates, 1961)
86. Robinson Crusoe(Daniel Defoe, 1719)
87. Kendi Şarkım(Walt Whitman, 1855)
88. Huckleberry Finn’in Maceraları(Mark Twain, 1884)
89. Tom Sawyer’ın Maceraları (Mark Twain, 1876)
90. Alef(Jorge Luis Borges, 1945)
91. Çiftçinin Ağıtları(Antik Mısır Halk Hikayesi, MÖ 2000 yakını)
92. Kral Çıplak(Hans Christian Andersen, 1837)
93. Chicago Mezbahaları(Upton Sinclair, 1906)
94. The Khamriyyat (Abu Nuwas, 8. yy. sonu / 9. yy. başı)
95. Radetzky Marşı(Joseph Roth, 1932)
96. Kuzgun(Edgar Allan Poe, 1845)
97. Şeytan Ayetleri(Salman Rushdie, 1988)
98. Gizli Tarih(Donna Tartt, 1992)
99. Karlı Bir Gün(Ezra Jack Keats, 1962)
100. Toba Tek Singh (Saadat Hasan Manto, 1955)  (LİSTE: BBC)

DOYUMSUZ tadlarda, profesyonel, baş döndürücü, insan emeğinin birikimi… Başını; tek düzelikten, boş kovalamaktan, kıtaları tekrar keşfetmekten kaldırıp, gerçek yaşama merdiven dayamış edebi hazinelere ulaşabilecek bizler için… Nedir? “Okursan üstünlük sana geçer!...” Saçmalık dayatan bir yığın başağrısı da peşini bırakıp görüş alanının dışına çıkarlar…

“Dayan kitap ile Dayan iş ile tırnak ile diş ile Umut ile sevda ile düş ile Dayan, rüsva etme beni.” AHMED ARİF/ “Hasretinden Prangalar Eskittim” adlı şiirin ve aynı adlı kitabın ustası…