Elektrik enerjisini akıllı kullanma ekonomisi

Japonya’da temiz olduğu düşünülen nükleer santrale dayalı elektrik enerji politikası uygulamaları, 11 Mart 2011 tarihindeki deprem ve takip eden tsunami yüzünden Fukushima Daiichi nükleer santrali felaketiyle sonuçlanınca; mevcut nükleer santrallerin elektrik enerjisi üretim faaliyetleri yeni güvenlik tedbirleri kararlaştırılıp, 48 nükleer santrale uygulanana dek durdurulmuştur. Oluşan %30 düzeyindeki elektrik enerjisi açığı yeterince giderilemese de, Japon halkının, fabrika ve tesis sahiplerinin tutumlu davranışı, tasarrufa önem vermesi;  Japonya’da sıkıntının hayati boyutlara ulaşmadan çözüm yoluna girmesinde faydalı olmuştur.

Ayrıca, ABD’de yapılan çalışmalar elektrik şebekesi verimliliğinin artırılarak, kayıpların önlenmesi maliyetinin yaklaşık  3 cent /kWh (5.5kuruş/kWh) düzeyinde olduğunu göstermekte ve en az maliyetli enerji kaynağı; enerji üretim, taşıma ve dağıtım kayıplarını azaltarak sağlanan enerji olabilmektedir.

Elektrik enerjisi verimliliği ve şebeke entegrasyonu konularında Avrupa Birliği standartlarını hedefleyen Türkiye’nin verimlilik konularına eğilmesi, kayıp ve kaçakları azaltması ele alınacak önemli bir konudur.

Eğitimsizlik, bilgisizlik, ihmal hataları yüzünden oluşan 1979 yılındaki ABD Three Mile Island  ve 1986 yılındaki Rusya Çernobil felaketini önemseyen Almanya’nın nükleer enerji  kapasitesini azaltma politikasını benimsemesini  ve rüzgar, güneş, jeotermal, biyoyakıt alanlarını önemsemesini dikkate almamız  faydalıdır.  Almanya 3 trilyon dolarlık ekonomisi, petrolü, gazı olmaması ve enerji yönünden dışa bağımlı olması sebebiyle hedeflenen büyük Türkiye için örnek alınabilir. Bu ekonomik güç, şimdi güneşi az olmasına rağmen güneş enerjisinden istifadeyi ve rüzgar enerjisini etkin kullanarak kendi elektrik şebekesine entegrasyonu teşvik etmektedir.                                                    

Ayrıca, Avrupa Birliği topraklarında tek, kesintisiz, entegre elektrik enerji şebekesi ve pazarı oluşturmak  Birliğin geleceğe yönelik 2020 yılı hedefleri arasındadır.

Türkiye Cumhuriyeti’nin yüzüncü yıl (2023) hedefleri arasında yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek ve ihtiyacın belirli bir yüzdesini (örneğin %10-20) güneş, rüzgar, jeotermal gibi kaynaklardan yeni teknolojileri özümseyerek  Türkiye’den sağlamak ve müteşebbislere güvence vermek ekonomimize ve yeni iş alanları açılmasına faydalı olabilecektir. Ayrıca, oluşacak özel sektörün ihracat gücü ilerde ekonomiye artı değer olarak geri dönebilecektir. Bu alanda doküman, yasa, yönetmelik eksikliğinden ziyade bürokrasi yavaşlığı, uygulama, teşvik eksikliğinden bahsedilmektedir.

Elektrik enerjisinin bilinçli kullanılması konusunun  İlkokul’dan, Üniversite’ye  kadar tüm devlet kurumlarında anlatılmasına ve ailede çocuk, genç ve yetişkinlerin bilgilendirilmesine önem verilmelidir. İhtiyacı karşılamak için enerji gerektirmeyen olanakları kullanmak; örneğin perdeleri açarak gün ışığıyla yetinmek, sadece çalışma alanını yeterince aydınlatmak, karanlıkta ışığa ihtiyaç varsa hem ısı hem ışık yayan akkor flamanlı lamba yerine ışık veren ve ısı kaybı az olan fluoresan veya led lambaları kullanmak, floresan lambalar için elektronik balast kullanmak bir başka deyişle verimliliğe önem vermek gereklidir.  

Ailede enerji harcamalarının devamlı gözden geçirilmesi, az tüketen ama yeterince  aydınlatan lamba tercihi, çamaşır, bulaşık, kurutma makineleri, buzdolapları ve dondurucuların, klimaların, vantilatörlerin, ocak ve fırınların verimli olması aylık elektrik faturasını azaltabilmektedir. Açıkçası Ankara’da evlerde yapılacak her 1kWh enerji tasarrufu, 0.32TL’nin tüketici cebinde kalmasına sebep olabilmekte ve bilinçli kullanım evlerin, apartmanların karbon izinin küçülmesine de fayda sağlamaktadır.

Avrupa Birliği’nde yapılan çalışmalarda on yıldan yaşlı ev makine ve aletlerinin yenilenmesinin yılda 20 milyar kWh, ABD’de ise 18 milyar kWh elektrik enerjisi tasarrufuna yol açabileceği hesaplanmıştır.

Evlere izolasyonu iyi pencerelerin takılması ve güneşe yönelik olması, çatı  ve zeminden olan ısı kaybının izolasyonla azaltılması, duvarların ısı izolasyonlu ve uygun açık renkte olması, giriş kapılarının ısı sızdırmasının az olması  kısa sürede kendisini ödeyen bir yatırım olarak düşünülmelidir.

Şirket bazında, ofis donanımlarının az enerji tüketen tipte olması, müşterek hizmet sistemi (server ve intranet donanımı) dışındaki bilgisayarların 24 saat açık tutulmaması, üretim süreçlerinin otomatik çalışması, elektrik motorlarının yük gereksinimlerine adapte olabilmesi ve hız kontrol özellikli olması, fabrikalarda ışık seviyesinin yapılan işe uygun olması, kompanzasyon sistemi analizi ve gerekliyse yapılması, koridor ve tuvaletlerin kişi hareket veya sıcaklığına duyarlı olması, ısıtma soğutma için toprak enerjisinden yararlanan ısı pompalarının kullanılması ve enerji tasarrufu sağlamak amacıyla kurulan şirketlerin tecrübesinden istifade ederek  gereksiz yere enerji sarfının önlenmesi alınacak tedbirler kapsamında sayılabilir. 

Belediyelerin civalı sokak lambalarına sabit güç tüketimi sağlayan (soft start) devreleri kullanması, aydınlatma sürelerinin kontrolu  ve lamba ömürlerini uzatmaları ekonomik bir davranıştır.

 Sözün kısası;  Elektik enerjisi üretim, taşıma ve dağıtımının verimli yapılması, kaçakların önlenmesi, enerji tüketen makinelerin verimli olması, aile ve bireylerin elektrik enerjisini bilinçli ve yeterince tüketmesi; üretime daha az ihtiyaç duyulmasına çevrenin daha temiz kalmasına  ve fiyatların ekonomik olmasına, bütçe açığının azalmasına katkı sağlayabilecektir.