- Kategori
- Ev / Bahçe
ERİK ÇEKİRDEĞİ
Vanlılar acı çekirdekli kaysıya erik, tatlı kıyasıya kaysı, mürdüm eriğe alo, yeşil can eriğe alça derler.
Van erigi-kayısısı orta boy ama lezzetli olur. Malatya, Iğdır eriği iri ama yerli Van'ın eriği gibi lezzetli olmaz. Edremit kayısısı kendi çapında zaten rakipsiz markadır.
Van şehir merkezi, bugünkü merkez İpekyolu ilçesinde geleneksel Van evlerinin bahçelerinde çeşit çeşit yerli meyve ağaçları olurdu. Bahçelerdeki kayısılar tek tek açılıp damlarda, ev önlerinde kurtularak kaldırıldı.
Bahçeler sosyal yaşam ve ailelerin meyve üretim alanlarıydı. Bahçelerden elde edilen meyveler yaş ve kışın kurutulmuşu tüketilirdi.
Bugün çarşıda ara sokaklarını gezip gözlemlerken bazı dükkanların önünde torbalarda erik çekirdeklerini gördüm. Heyacanlanarak çocukluk yıllarına gittim. Erik cekirdeğinin hala alınıp satılmasından da mutluluk duydum doğrusu. Bunu betona direnen bahçelerin varlığına yordum.
Bahçelerimiz yaşam kaynağıydı. Bahçemizden elde edilen erik, kayısı ve tatlı çekirdekler ailemizin, acı çekirdekler biz çocukların olurdu. Ancak bir şartla. Kaysıların toplanması, açılması, kurutulması ve dizilmesine yardım edersek çekirdekleri alma ve satma hakkına sahip olabilirdik.
Açılan kaysılar güneşte kurumaya yüz tutarken biz heyecanla torbaya doldurduğumuz acı çekirdekleri Tekel yanı, Eski Buğday Pazarı civarındaki kuru gıda, sabun, yağ dükkanlarına satar emeğimizin karşılığında aldığımız parayı cam bilye, fırfıra (topaç) alır afiyetle harcardık.
Van kent ve toplum hafızasında, kültüründe kendisi küçük yeri büyük olan kayısı çekirdeklerini çarşıda görünce bahçemizi, Van'a can veren bahçeli evleri ve imece ile toplanan meyveleri, paylaşımları ve emekleri bir kez daha anımsadım.
Bir iki dükkandan kaysı çekirdeğini bu yıl kaça satın aldıklarını sordum. Çekirdeklerin kilosu acı tatlı farketmeden kalitesine göre 10-13 liradan alınıyor. Alınan çekirdekler Gaziantep, Malatya'dan gelen toplayıcılara satılıyor. Dalından toplanmış eriğin yani yerli Van kayısının kilosu 15 lira. Yiyenlere afiyet olsun.
NE YAPILIYOR?
Kayısı çekirdeği kayısının içinden çıkan çekirdeğin sert kabuğunun kırılmasıyla ortaya çıkan, badem benzeri madde, doğrudan tüketilebiliyor ya da kayısı çekirdeğinin yağı hazırlanarak bu yağ kullanılabiliyor. Ayrıca sabun yapımında değerlendiriliyor.
İçindeki B17 sayesinde kanserli hücrelerin oluşumunu, oluşmuş olanlarınsa genişlemesini engellediği söyleniyor. Bolca vitamin barındırması sayesinde kayısı çekirdeği bağışıklık sistemini güçlendirici bir etki de yaratabiliyor. Bu özellikleri dışında yüksek kan basıncını dengelemede yardımcı oluyor.
- Toplam blog
- : 41
- : 2320
- Kayıt tarihi
- : 22.06.07
Van'da doğdu. Anadol Üniveristesi Sosyal Bilimler, İşletme Fakültesi mezunu. Gazeteci,araştırmacı..