Folklorumuzda Hıdırellez

Anadolu’muzda yaşanılan birçok gelenekler ve adetler vardır. Bu yaşanılan gelenekler arasında özellikle Mayıs’ın ilk haftasında genelde 6 Mayıs’ta bu Hıdrellez geleneği eğlenceleri köylerimizde ve kentlerimizde yapılır.Hıdrellez gelenekleri genelde Anadolu’muzun hemenhemen her ve il ve ilçelerinde köy ve kasabalarında bu kutlamalar yapılır. Bazı farklılıklar gösterse de kutlamalar aynı amaç ve doğrultuda eğlenceli bir şekilde sergilenir. 

Bunlar arasında birlik ve beraberlikler ve tutulan iyi niyetler yaşatılır. Mayıs ayından bir hafta önce hazırlıklar yapılır. Evler baştanbaşa badana yapılır, köşe, bucak temizlenir. Çocuklara ve genç kızlara, gelinlere çarşıdan, pazardan renk renk çeşit çeşit giysiler alınır. Kurabiyeler, börekler, pastalar hazırlanır. Köy veya kasabaya yakın bir derenin veya bir bahçenin çevresinde toplanılır. Herkes kendine göre bir niyet tutar. 

Ev isteyen, araba isteyen, niyet çetilir, çocuğu olmayanlar da genel olarak salıncak veya beşik çerden, çöpten yapılır niyetler tutulur. Dualar edilir. Birlikte yaptıkları pasta, börek ve kurabiye gibi yiyecekleri, börekleri yerler. Davullar, zurnalar çalınır, kimi zaman ateşler yakılır. Hep birlikte halaylar çekilir, türküler ve şarkılar birlikte söylenir. Gençler birlikte halay çekerken çocuklar ağaçlarda salıncaklar kurar ve kimi çocuklarda tepelere çıkıp uçurtma uçururlar. Bu arada bazı yaşlı kadınlarda karşılıklı olarak doğaçlama olarak manilerle söyleyerek bu eğlencelere ayrı bir anlam kazandırırlar. 

Yöre de tespit ettiğim manilerden bazıları şunlardır. 

Gül gibi pürlenir mi? 

Dibi gümbürlenir mi? 

Yâri yakın olanın 

Mendili kirlenir mi? 

*** 

Gül idim, hare düştüm 

Bülbülüm zade düştüm 

Kınamayın a dostlar 

Vefasız yâre düştüm 

*** 

Gidene bak gidene 

Gül sarılmış dikene 

Allah sabırlar versin 

Gizli sevda çekene 

*** 

Gülü kestim dalından 

Geçtim yârin yanından 

Gülümsedi görünce 

Bir dişi var altından 

*** 

Gül dererler dererler 

Gülü kalbura dizerler 

Güzeli candan severler 

Çirkini baştan savarlar 

*** 

Kaşların karasına 

Gül koydum arasına 

Gel bir mene söyleyim 

Yüreğin yarasına 

*** 

Git yârim sağlık ilen 

Gül yağla yağlık ilen 

Yağlık eskir, gül eskir 

Kavuşsak sağlık ilen 

*** 

Gül üstünde üzümsün 

Yârim iki gözümsün 

Seni unuttum sanma 

Yüreğimde sızımsın 

*** 

Kale kaleye karşı 

Kalenin içi çarşı 

Bir şeftali ver bana 

Dosta düşmana karşı 

*** 

Kaleden indim ancak 

Elinde yeşil sancak 

Ne kız oldum ne gelin 

Ateşe yandım ancak 

*** 

Kalenin ardı tandır 

Yandır Allah’ım yandır 

Beni bir şahin eyle 

Yârin koynuna kondur 

*** 

Karşıdan kavun yerler 

Ben de gitsem ne derler 

Otursam bile yesem 

Şu şunu sevmiş derler 

*** 

Sandık sandık üstüne 

Bir daha sandık üstüne 

Deryadaki gemiler 

Yürüsün bahtım üstüne 

*** 

Dağlar dağladı beni 

Gören ağladı beni 

Demir zincir kâr etmez 

Gönül bağladı beni 

*** 

Kalenin ardındayım 

Gecenin dördündeyim 

Herkes derin uykuda 

Ben yârimin derdindeyim,  

Abdülkadir Güler 

Kaynak: Kezban Özer 

1928 doğumlu, okur, yazar 

Kızıltepe / Esenli köyü.