Gerçek fotoğrafa, giden gerçek yollar.

1928 tarihli bu açık mektup Novyi lef dergisinde devam eden tartışmada Rodchenko’nun ana karşıtlarından eleştirmen ve teorisyen Boris Kushner’e yazılmıştı. Bu mektupta Rodchenko fotoğrafın resmi taklitle bağını kesme ve bakışımızı dönüştürme yeteneği konusundaki ihtiyacı konusunda Kushner’in deneysel fotoğrafın değeri ve fotoğrafın devrimci potansiyeli hakkındaki kuşkuculuğuna cevap vermektedir.

Sevgili Kushner,

“Aşağıdan yukarı yukarıdan aşağı” ile ilgili ilgi çekici sorulara temas etmişsin ve ben de bu fotografik bakış açıları (Svetskoe foto dergisinin “edebi” dilini kullanacak olursam) benim üzerime “yıkıldığı” için kendimi cevap vermekle zorunlu hissettim.

Gerçekten diğer bakış açılarının dışında bu bakış açılarının kullanılmasını destekliyorum.

İşte nedeni:Sanat tarihine ya da bütün ülkelerin resim tarihine baktığında belli istisnaların dışında bütün resimlerin bel seviyesi ya da göz seviyesinden yapıldığını göreceksin.

İkonlarda ve ilkel resimlerde açıkça kuşbakışıyla oluşturulan izlenimleri alma. Ufuk basit bir şekilde yükselir bundan dolayı içine birçok figür konabilir, fakat bu figürlerin her biri göz seviyesinde gösterilir.

Bir araya getirilen bütün şey tam olarak ne gerçeklikle ne de kuşbakışıyla uyuşur. Bununla birlikte figürler yukarıya doğru bakıyormuş gibi görünür, her biri tam olarak önden ve profilden çizilmiştir. Bunun dışında - gerçekçi resimlerde olduğu gibi biri diğerinin üstünde ve biri diğerinin arkasında olmayan şekilde yerleştirilmiştir.

Çinli sanatçılarda da aynı şekildedir. Doğru, onların bir avantajı var -bir nesnenin bütün meyilleri kendi hareket anlarında kaydedilmiştir rakursi (kısaltım)- fakat gözlem seviyesi daima orta seviyedir.

Eski fotoğraflı dergilere bir göz at. Aynı şeyi göreceksin. Sadece son yıllarda bazen değişik bakış açılarıyla karşılaşabileceksin. Bu yeni bakış açılarının az ve aralarında mesafe olmasından dolayı bazen sözcüğünün altını çiziyorum.

Birçok yabancı dergi satın alıyor ve fotoğrafları biriktiriyorum, fakat sadece bu türde bir düzine fotoğrafı bir araya getirebiliyorum.

Bu tehlikeli stereotipin arkasında,önyargılı, insanın görsel algısını eğiten geleneksel rutin, görsel nedenselliği bozulmaya uğratan tek yanlı yaklaşım uzanıyor.

Resimsel icadın tarihi nasıl evrimleşti? İlk başta Vereshchagins’in resimleri ya da Denner’in portreleri gibi, -kendi kadrajlarından emekleyerek çıkan ve çok gözenekli boyanmış derilerindeki gibi- “yaşamdakine benzer” şeyler yapma arzusu vardı. Fakat, bu ressamlara şükran duymak yerine, “fotoğrafçı” olmalarından dolayı kınanmalıydılar.

Resimsel icadın ikinci yolu dünyanın kavranmasının psikolojik ve bireysel yoldan takip edilmesiydi. Varyasyonlar tam olarak aynı tipte Leonardo da Vinci, Rubens, vb’nin resimlerinde gösterilir. Leonardo da Vinci Mona Lisa’yı, Rubens eşini kullanılır.

Üçüncü yol stilizasyondur, resim resim içindir: Van Gogh, Cezânne, Matisse, Picasso, Braque.

Ve son yol soyutlama, nesnel-olmayandı: Neredeyse yalnızca ilgilenilen nesne bilimseldi. Kompozisyon, doku, boşluk, ağırlık vb.

Fakat, yeni bakış açıları, perspektifler keşfetmenin yolları ve kalan kısaltım yöntemlerinin izini sürme oldukça geri kalmıştı.

Resim bitmiş görünüyor Fakat, AkhRR’nin (Devrimci Rusya Sanatçılar Birliği) düşüncesine göre henüz bitmiş değil, hâlâ herhangi biri bakış noktası sorununa ilgi göstermiş değil.

Fotoğraf - dünyanın yeni, hızlı, yoğun yansıtıcısı - kesinlikle dünyayı değişik bakış açılarından gösterme sorumluluğunu üstlenmeli ve insanların bütün yönlerden görme kapasitesini geliştirmeli. Fotoğrafın bunu yapma kapasitesi var. Fakat, bu hassas dönemde “resimsel bel seviyesinden bakış” psikolojisi, çağlar boyu süren otoritesiyle modern fotoğrafçıyı cezalandırmakta; ona fotografik dergilerdeki sayısız makalelerden bilgi saylayarak, Sovetskoe foto’daki “Foto-Kültürün Yolları”ndaki gibi yağlıboya Meryem Ana ve kontesler sağlamaktadır.

Eğer, baş melek, İsa ve lordların kompozisyonlarıyla dünya sanat otoritelerince oluşturulmuş örneklerle görsel yargıları tıkanmışsa o zaman ne türde bir Sovyet fotoğrafçısı ya da muhabirine sahip olacağız.

Fotoğrafa başladığımda resimi reddettim., daha sonra yapmadım ve resimin ağır elini fotoğrafın üzerine serdiğini fark ettim.

Şimdi, aşağıdan yukarı, yukarıdan aşağıya, diğerlerinin bel seviyesinden farklı bakış açıların, neden modern fotoğraf için çok ilgi çekici olduğunu anladın mı? Bu yolla fotoğrafçı resimden bir parça daha uzakta hareket etmiş olacak.

Yazmakta zorlanıyorum çünkü düşünme yöntemim görsel sadece bana gelen düşünce fragmanlarını parçalara ayırıyorum. Hâlâ bu konu hakkından kimse yazmış değil; fotoğraf üzerine, fotoğrafın görevleri ve başarıları üzerine makaleler yok. Moholy Nagy gibi solcu yazarlar bile “Nasıl Çalışıyorum,” “Benim Patikam,” vb. Makaleler yazıyor. Fotografik günlüklerin editörleri fotoğrafdaki gelişmeler hakkında yazmak için ressamları davet ediyor, amatör fotoğrafçılarla ve basın fotoğrafçılarıyla iş yaptıkları zaman tembelliklerini sürdürüyor, bürokratik tutum alıyorlar.

Sonuç olarak basın fotoğrafçıları fotografik gazetelere fotoğraf göndermeyi bırakıyor ve fotografik gazeteler bir tür Mir isskusstva’ya dönüşüyor.

Sovetskoe foto’a benim hakkımdaki mektup sadece komik bir iftira değil, o aynı zamanda yeni fotoğrafın içine atılmış bir bomba. Amaç sadece beni karalamak değil aynı zamanda, yeni bakış açılarını kullanan fotoğrafçıları da korkutmak.

Mikulin’in şahsında Sovetskoe foto genç fotoğrafçıları, “Rodchenko”ya benzedikleri ve bundan dolayı fotoğraflarının kabul edilemeyeceği konusunda bilgilendirmektedir.

Fakat, gazeteler nasıl kültürlü olduklarını göstermek için modern, yabancı fotoğrafçılardan fotoğraf yayınlamaktadır - tabii bunu yaparken sanatçının imzasını ve kaynağını belirtmiyorlar-.

Şimdi izin verin ana konuya dönelim.

Modern şehir; çok mağazalı binaları, özel tasarlanmış fabrikaları ve enerji santralleriyle, ikili ve üçlü mağaza vitrinleriyle, tramvay, otomobilleri, aydınlatılmış tabela ve ilan panolarıyla, okyanus gemileri ve uçaklarıyla -bütün bu şeyleri sen olağanüstü şekilde(One Hundred and Three Days in the West (Batıda Yüz Üç Gün) ‘de betimledim- normal görsel algı psikolojisi yönünü (sadece bir parça, bu doğrudur) değiştirir.

Görünen o ki sadece kamera çağdaş yaşamı yansıtma kapasitesine sahiptir.

Fakat… 

Tufandan önceki devre ait görsel rasyonelliğin yasaları fotoğrafı sadece bir tür ikinci sınıf resim, hakkaklık ya da gravür gibi kavrayarak onlarla aynı tepkisel perspektifi sahiplenmesine yol açtı. Bu geleneğin gücünden dolayı Amerika’da altmış dört katlı mağaza binası bel seviyesinden fotoğraflandı. Fakat, bu bel seviyesi otuz dördüncü kattı, Böylece yakın bir binanın otuz dördüncü katına çıkıldı ve altmış dört katlı dev bina fotoğraflandı.

Ve eğer yakın bir bina yoksa halen doğrudan, bölgesel şekilde fotoğraf elde edilmekte.

Cadde boyunca yürüdüğünüzde binaları aşağıdan yukarı doğru görürsünüz.

Tramvay ya da otomobilden, tiyatro oditoryumunda üstten aşağıya doğru baktığınızda bir an için gözünüze ilişen şey - hepsinin dönüşerek ve doğrularak -klasik “ bel seviyesi” bakışına gelmesidir.

Vanya Dayı’yı galeriden seyretmek gibi, örneğin üstten aşağı izleyici gördüğünü dönüştürür. Onun ruhsal ortalama bakışında Vanya Dayı gerçek yaşamdaki gibi çalışır.

Pariste iken ilk defa uzaktan Eiffel Kulesi’ni gördüğümü bütünüyle sevmediğimi hatırlıyorum. Fakat bir keresinde otobüsteyken çok yakınından geçtim ve pencereden demir çizgilerin yukarı, sağa-sola doğru uzaklaştığını gördüm; bu bakış açısı onun kütleselliği ve yapısallığı hakkında bana ilham verdi. Bel seviyesi bakışı size sadece iğrenç kartpostallarda çoğaltılan türde bir tatlı damlacık verir.

Bir fabrikayı; içinden, yukarıdan aşağı, aşağıdan yukarı bütün detaylarıyla incelemek yerine sadece uzaktan ve orta seviye bakış açısından incelemek neden sıkıcı gelir?

Kamera öylesine donanımlıdır ki gerçeklik perspektifi bozsa bile perspektifi bozmaz.

Eğer sokak dar ve size adım atmak için yer vermiyorA “KURALLARA” rağmen lensi ile birlikte kameranın önünü kaldırır ve arkaya doğru eğildiğiniz tahmin edilir vb.

Bütün hepsi “doğru” izdüşümsel perspektifi garantiye almaktır.

Sadece son dönemlerde ve sözüm ona amatör kameralarda kısa odaklı lensler kullanıldı.

Milyonlarca stereotip fotoğraf etrafta dolaşıyor. Aralarındaki tek fark birinin diğerlerinden daha başarılı olması ya da bazılarının olmamaları, diğerlerinin bir Japon gravürünü ve diğerlerinin hâlâ “Rembrandt”ı taklit ediyor olması.

Manzaralar, başları çıplak kadınlar sanat fotoğrafı olarak adlandırılırken, güncel olaylar basın fotoğrafı olarak adlandırılıyor.

Basın fotoğrafı daha alt bir tür olarak düşünülüyor.

Fakat, bu uygulamalı fotoğraf, bu alt tür, fotoğrafa - dergi ve gazeteler arasındaki yarışmalarla, kendi hayati ve çok ihtiyaç duyduğu denemelerle, bütün maliyetlerine rağmen, her türde ışık ve her noktadan bakış açısı uygulamarıyla-kendisiyle birlikte bir devrim getirdi.

Şimdi saf fotoğraf ve uygulamalı fotoğraf, sanat  fotoğrafı ve basın  fotoğrafı arasında bir savaş var.

Hepsi gerçek foto-haber değil. Burada da, bu fazlasıyla gerçek aktivite de streotip ve yanlış gerçekçilik işçileri böldü. Bir piknikte bir defasında habercileri bir tepedecikte pitoresk bir grup insanı düzenlerken ve dansları sahnelerken gördüm.

“Hadi gidelim ve fotoğraflarımız çekilsin!”

Bu konusunu çekmek için kamerasını getiren fotoğrafçı değildi, fakat kameraya gelmişti ve fotoğrafçı resmin kanunlarına göre doğru pozu vermişti.

Burada Die Koralle dergisinden bazı fotoğrafçılar vardı: Bir parça etnografya, bir belge ile kronik oluşturdular. Fakat herkes poz veriyordu. Fotoğrafçı yanlarına gelmeden önce bu insanlar, kendi yerlerinde kendi işlerini yapıyorlardı.

Fotoğrafçının onların fotoğrafını beklenmedik şekilde, farkında olmadıkları biçimde çektiyi sahneyi hayal edin.

Fakat, poz verdirme sistemini kullanmak kolay ve hızlı iken, farkında olmadan fotoğraf çekmenin zorluğunu gördün. Ve müşterilerinizle birlikte yanlış anlaşılacak bir şey yok.

Dergilerde küçük hayvan ve böceklerin yakın çekim, gerçek ölçülerinden büyük fotoğraflarını görebilirsiniz. Fakat, kamerayı onlara yakınlaştıran fotoğrafçı değildir, kameraya getirilen onlardır.

Yeni fotografik konular araştırılıyor, fakat eski geleneklere göre fotoğraflanıyorlar. Böcekler ve bel seviyesinden ve Repin’in Zaporozhtsy’sindeki resimler kanonlara göre fotoğraflanacak.

Fakat, bir nesneyi gördüğümüz yerden değil baktığımız yerin bakış noktasından göstermek olanaklı.

Oldukça değişik bir şekilde gösterebilecek gündelik yaşam nesnelerinden bahsetmiyorum.

Flach’ın köprüsü hakkında yazdın. Evet, kocaman. Öyle çünkü bel seviyesinden değil yer seviyesinden çekilmiş.

Kaufman ve Fridland’ın Shukhov radyo kulesi hakkında yazdıkların kötü, gerçekten belirgin bir yapıdan çok ekmek sepetine benziyor. Tamamen mutabığım, fakat… herhangi bir bakış açısı, eğer nesne yeni ve tamamen açığa çıkmamışsa nesnenin gerçek görünüşünü bozabilir.

Burada hatasından dolayı sadece Fridliand suçlu, Kaufman değil. Kaufman’ın fotoğrafı kulenin bakış noktalarından sadece birkaç kadraj. Ve sinemada bu bakışlar hareketli: Kamera dönüyor ve bulutlar kulenin üstünde uçuyor.

Sovetskoe foto sanki özel bir haber ve sonsuz bir şey gibi “foto-resim”den konuşuyor.

Tam tersine bir anahtar deliğinden bakar gibi değil, konuyu kuşatıyormuş gibi birkaç değişik noktadan ve farklı fotoğraflarda değişen pozisyonlarda çekim yapılabilir. Foto-resimler yapma belegesel değerlerin (sanatsal değil) foto-anlarını yap.

Özetlemek gerekirse: İnsanları yeni bakış açılarından görmeye alıştırmak için günlük yaşamdan, tanıdık konulardan ve tamamen beklenmeyen bakış noktalarından fotoğraflar çekmek gerekli. Yeni konular aynı zamanda değişik noktalardan fotoğraflanmalı, böylece konunun bütünlüklü etkisi gösterilmeli.

Sonuç olarak bildirime dahil etmek için bir kaç fotoğraf göstereceğim. Kasten aynı binanın fotoğraflarını seçtim.

Birincisi Amerika’dan gelen America albümü. Bu fotoğraflar en sterotip durumda çekilenler. Çekilmeleri zor, çünkü binalar yoldan içeri giriyor ve bundan dolayı değişiyorlar.

İşte yolu bu. Amerikalılar ve Avrupalılar birlikte Amerika’yı bu yolla görmek için doğru perspektifin yasalarını ortaya atıyorlar.

Bunun gerçekte görülmesi imkânsız.

İkinci takım fotoğraflar solcu Alman mimar Mendelson tarafından çekilenler. O onları caddedeki bir adamın göreceği şekilde, dürüst bir şekilde fotoğrafladı.

İşte bir itfaiyeci. Çok gerçek bir bakış noktası. Muhtemelen bütünüyle şeylere sıklıkla böyle bakarız, ama onları görmeyiz.

Baktığımız şeyi görmeyiz.

Alışılmamış perspektifleri, rakursileri ve nesnelerin pozisyonlarını görmeyiz. Alışılageleni, kabul edileni görmeye alıştırılmış olan bizler, dünyanın görünüşünü açığa çıkarmalıyız. Görsel muhakememizi devrimcileştirmeliyiz: “Bel hizasından çekilen fotoğrafın dışında bütün bakış açılarından çekilen fotoğraf kabul edilebilir hale gelene kadar.”

“Ve günümüzde en ilgi çekici bakış açıları yukarıdan aşağı, aşağıdan yukarı ve onların köşegenleridir.”

18 Ağustos 1928

Alexander RODCHENKO