Hatasız düşünme sanatı

İnanın şimdiye kadar okuduğum en ilginç kitap diyebilirim. “Sosyal ispat, teşvik hassasiyeti, üstel büyüme, hedonik  uyum…vs”. Kitapdaki  konu başlıkları bile sıra dışı.

“Hatasız düşünme sanatı” adından dolayı kişisel gelişim kitabı gibi çağrışım yapsada bence alakası yok. Çünkü kişisel gelişim kitapları, bireyseldir ve okuyanı sürekli  motive eden cümlelerle doludur.

Oysaki bu kitap bizim günlük gazetelerde sıkça rastladığımız  araştırma ve anket sonuçlarından farklı araştırma sonuçlarıyla dolu. ROLF DOBELLİ bu araştırma sonuçlarından yola çıkarak sosyal ve psikolojik kaynaklı yaptığımız düşünce hatalarına bir farkındalık yaratmak istiyor.

“HAZIRDA BULUNMA ETKİSİ” kitapdaki konu başlıklarından biri. Nedir hazırda bulunma etkisi?

ROLF DOBELLİ’ YE göre  hazırda bulunma etkisi şunu tanımlar: Aklımıza gelen örneklerin kolaylığından yola çıkarak kendimize bir dünya görüşü belirleriz. Bu elbette aptalcadır, çünkü gerçek hayatta hiçbir şey, sırf   biz  onu daha iyi hayal edebildiğimiz için daha sık yaşanmaz.

Hazırda bulunma etkisi sağ olsun, kafamızda yanlış bir risk haritasıyla gezinir dururuz. Böylelikle, uçak   kazasında  ya da cinayette kurban giderek ölme riskini sistematik olarak gözümüzde büyütürüz.

Diyabet yada mide kanseri gibi daha az  sansasyonel ölüm şekilleriyle can verme riskini hafife alırız. Bombalı saldırılar düşündüğümüzden çok daha enderdir, depresyonlar ise çok daha sık. Heyecan uyandırıcı, göze  batan ,  ses  getiren şeyler beynimiz için diğerlerinden daha hazırda bulunur. Beynimiz dramatik düşünür, niceliksel değil..

Hazırda bulunma etkisinin sık kurbanları özellikle doktorlardır. Gözde tedavileri vardır, bunları her türlü vakada uygularlar. Daha uygun tedaviler olsa da bunlar doktorlar için düşüncede hazırda bekleyen tedaviler değildir. Böylece doktorlar bildiklerini uygularlar. Şirket danışmanlarda farklı değildir. Tamamen yeni bir durumla karşılaştıklarında ellerini başlarına götürüp iç çekerek “Size ne önerebileceğimi gerçekten bilmiyorum” demezler. Hayır, bildikleri danışma süreçlerinden birini başlatırlar- duruma uysada   uymasada.

Şimdi ROLF DOBELLİ’NİN  “Hazırda bulunma etkisi”ni  günlük  hayatımıza , kendimize yada yakın çevremize uyarlayalım.Bence ev hanımlığından tutundan tüm mesleklere kadar bu etkiyi yaşıyoruz.

Ev hanımlarını, hatta sadece ev hanımlarını değil çalışan kadınları düşünün. Ev  halkının  beslenmesinden, evde yemek pişirmekten sorumlu kadınları düşünün. Kadınlarında yemek pişirirken yada   yemeğe misafir davet ettiğinde  tıpkı doktorlar gibi gözde yemekleri  vardır.  Her evin mutfağında sık pişen yemekler vardır.Örnekleri çoğaltabiliriz.

ROLF DOBELLİ’nin  HAZIRDA BULUNMA ETKİSİé ne karşı tavsiyesi şöyle: “ Sizden farklı düşünen, sizden tamamen farklı deneyimleri  olan insanlarla bir araya gelin. Zira tek başınıza hazırda bulunma etkisini yenmek gibi bir şansınız hiç yoktur.

Bu kitabı okuduğunuzda beynimizin nasıl bir bağlantı makinası olduğunu çok net göreceksiniz.

Markette  yaptığınız alışveriş sıradan mı, okuduğunuz el  ilanların sizde bıraktığı ilk izlenimi, profosyenel  bir pazarlamacının sizi ikna etmeye çalışırken kullandığı psikolojik taktikleri  kavrayış biçiminiz değişecek.

Bu arada son olarak  ROF DOBELLİ diyorki  bilgimizi ve öngörü yeteneklerimiz i sistamatik  olarak gözümüzde haddinden fazla büyütüyormuşuz.Yapılan araştırmalar aşırı güven etkisinin erkeklerde, kadınlara kıyasla daha gelişmiş olduğunu gösteriyor  kadınlar kendilerini gözlerinde daha az büyütür..