Hayat bir optimizasyondan ibarettir!

Başlıktaki bu söz aslında bana ait değil. Ama kime ait olduğunu ve nereden duyduğumu maalesef hatırlamıyorum. Yine de çok doğru olduğunu düşündüğüm ve sevdiğim bir söz.

Ne demek optimizasyon? Optimizasyon aslında yabancı kökenli bir kelime fakat son yıllarda Türkçe’de de sıkça kullanılmakta. Genelde endüstri mühendisliği ve işletme disiplinlerinde kullanılan bir kelime olarak bilinmekte; hatta endüstri mühendisliğinin tamamen bu kavram üzerine kurulduğunu söyleyenler bile vardır. Türkçe’ye “en iyileme” olarak çevrilebilen bu kelime, “belirli kısıtlar altında, mevcut kriterlere göre en iyi olanı arama” olarak açıklanabilir.

Peki hayat neden bir optimizasyondan ibarettir? Çünkü, yaşarken sürekli çeşitli kararlar vermek zorunda kalırız. Bu kararlar, sabah kaçta uyanacağımızı belirlemek gibi gündelik işlerle ilgili basit kararlar olabildiği gibi, hangi arabayı satın alacağımızı belirlemek gibi orta önemde kararlar veya hayatımızı birlikte geçireceğimiz eşimizin seçimi gibi çok önemli kararlar olabilir. Bütün bu kararları verirken de “belirli kısıtlar”a uymak zorundayızdır ve çeşitli “kriterler”i göz önünde bulundururuz. Örneğin; sabah kaçta kalkacağımıza karar verirken, bize yetecek kadar uzun bir uykuyu garanti etmek zorunda olduğumuz gibi işe geç kalma tehlikesini de engellemek zorundayızdır. Ya da araba satın alırken, elimizdeki parayı aşmadan, çeşitli teknik özelliklere sahip değişik marka ve modeldeki araç arasından seçim yapmak zorundayızdır. Yani, verdiğimiz her kararda aslında bir optimizasyon yapmaktayız.

Yani? Yani, eğer vereceğimiz her kararda, yeterli veriyi kullanarak mantıklı ve bilimsel düşünmeyi alışkanlık haline getirirsek, kısıtlarımızı bilir ve kriterlerimizi göz önünde bulundurursak, “optimum” (en iyi) hayata kavuşmuş oluruz. Hepimizin amacı zaten bu değil mi?