Helal gıdaya doğru!

Et ve Balık Kurumu’na canlı hayvan ve et ithalatı yetkisinin verilmesinin ardından henüz et veya canlı hayvan ithalatı yapılmadan belki de gıda sektöründe bir bölünmeyi beraberinde getirecek “helal gıda” tartışılmaya başlandı. İthal etin ülkemizdeki kırmızı et fiyatlarını ne kadar düşürür bilinmez ama şimdiden tüketicilerin bir bölümünün endişe ve korkularını artırdığı ortadadır. Esas üzerinde önemle durulması gereken konulardan biri ise helal et ile başlayıp diğer gıdaları da içine alacak olan helal-haram gıda ayırımının üretici ve tüketici bazında toplumu kutuplaştırması ve bölünmesine yol açabileceğidir.

Arapça bir kelime olan helal, dinin kurallarına aykırı olmayan meşru veya geçerli demektir. Helal et ise İslami kurallara göre kesilmiş hayvanlardan elde edilmiş et olarak tanımlanır. ABD ve Avrupa ülkelerinde yaşayan Müslümanların bir kısmının dini inançlarından dolayı mevcut gıdaları tüketmemeleri helal gıda üretim ve pazarını yaratmıştır. Bu ülkelerde yaşayan Müslümanlar başta et ve et ürünleri olmak üzere birçok gıda ihtiyacını “helal kasap veya helal market adı verilen yerlerden temin etmektedirler. Gıda tüketiminde dini olarak seçicilik Yahudilikte de mevcuttur. Bilindiği üzere Yahudiler de Müslümanlarda olduğu gibi domuz eti tüketmezler ve kendi ülkeleri dışındaki ülkelerde yaşayan Yahudilerin büyük çoğunluğu sadece “Kosher” damgalı gıdaları tüketirler. Birey ve inanç özgürlüğü olarak ele alındığında, insanların kendi din, inanç ve kültürlerine göre istedikleri gıdaları seçmeleri ve tüketmeleri doğaldır ve seçebilmelidir. Ancak, suiistimale açık olan böyle bir konunun ticarete alet edilmesinin pek de olumlu sonuçlar doğurmayacağı aşikârdır.

Yapılacak olan et ithalatının nüfusunun büyük çoğunluğunun Müslüman kabul edildiği ülkemizde, gıda sektöründe bir bölünme yaratabileceği endişesi şimdiden görülmeye başlandı. İthal edilecek olan etlerin helal olup olmadığı tartışmasının yakında diğer gıdaları da içine alarak genişleyeceği olası görünmektedir. Gıda pazarında “helal market” , “helal şarküteri” veya “helal kasap” gibi bir takım ayrışmaların meydana gelerek, haksız kazançlar sağlayacağı kuşkusu et ithalatının bir başka boyutunun olabileceğini ortaya koymaktadır. Oluşacak böyle bir pazarlama yöntemi sanki helal olmayan gıda üretimi varmış gibi bir tartışma başlatacaktır. Bu da tüketicilerde gıdaların helal olup olmamasıyla ilgili kaygıların oluşmasına neden olacaktır. Olası helal gıda uygulaması gıda üretici firmalar arasında haksız rekabetlerin ortaya çıkmasına da vesile olacaktır. Bazı gıda üretici firmaların ürünlerine “helal” açıklaması veya onu benzerlerinden ayrıştırtacak bir bilgiyi koyması, bunu yapmayan rakip üretici firmaların ürünlerini zan altında bırakacaktır. Bu belge güvenilir, “Helal Gıda, ” olmanın yanında üreticinin pazarlama metodu olarak da kullanılabilecektir.

Yine rakip firmalar arasında helal-haramlık gıda propagandası yeni bir pazarlama stratejisi olarak uygulamaya geçecektir. Bu belki bir adım daha ileri götürülerek “helal gıda sattığından kesin olarak emin olmadığınız markaları almayınız” telkinine dönüştürülecek ve zamanla gıdaların helal olma düzeyine göre fiyatlandırmaya bile gidilebilecektir. Market ve kasapların tezgâhlarında “en helal et bizde” tabelalarını görüp, pazarda ise “helal ete gel abla” naralarını duyacağız. Biz de alış veriş yaparken kendimizi test edeceğiz helali haramdan ayırma kabiliyeti bakımından! Gıdalar besin madde içeriklerine göre değil helal-haram olmalarına göre listelendirilecek ve bu listenin dışındaki gıdalar tüketildikçe günahlarımızda artış meydana gelecektir! Ticaretin dini olmaz diyenler yayımlayacakları listelerde “hangi ürünlerin hangi firmalardan alınması gerektiğini” beyan edeceklerdir. Sadece market ve şarküteriler değil aynı zamanda lokanta ve fast-food merkezleri de bölünecek. En helalinden pizza siparişleri verilirken orta düzeyde helal spagettiler servis yapılacak.

Sonuçta, olan yine kendisine sunulan gıdayı tüketmek zorunda kalan tüketiciye olacaktır. Çünkü tüketici en helal gıdayı seçeyim derken belki de gıda sağlığı ve güvenliğini ikinci plana iterek kendi sağlığını tehlikeye atmış olacaktır. Avrupa ülkelerinin birçoğunda helal gıdaların satıldığı marketlerde gıda hijyeni kurallarına uyulmadığı göz önüne alındığında bu yöndeki kuşkuları güçlendirmektedir.