- Kategori
- Sivil Toplum
İtalya'da Sosyal Kooperatifler

Son yıllarda dünya'da artan ekonomik ve sosyal sorunlar devlet hizmetleri ve özel sektör girişimleri ile çözülememesi kooperatifçilik hareketinin bir kolu olan sosyal kooperatifleri ön plana çıkarmıştır. Bu kooperatiflerin yaşlı, çocuk bakımı, engelli, ergen ve aile sorunları ile dezavantajlı gruplara yönelik gönüllüleri içine alan başarılı ve güvenilir hizmetler sunması dikkatleri çekmiştir. Sosyal kooperatiflerin sosyal hizmetlerde devletin politikalarını destekleyen yönü hızla gelişmesine neden olmuştur.
Dünya'da diğer kooperatifçilik alanlarında sosyal hizmetler istihdam edilen profesyonel kadrolarca ortaklara yönelik verilirken, İtalya'da 1960'lı yıllarda başlayan hareket profesyonellerin içinde yer aldığı bir tür emek kooperatifi olarak ortaya çıkmıştır. Devletin sunduğu hizmetlerdeki eksikliklerin bu model ile kapatılması sisteme güveni artırmıştır. Sosyal kooperatiflerin sunduğu özel eğitim, bakım, sağlık, rehabilitasyon ve servis hizmetleri yanında yarattığı iş imkanları sosyal hizmetler konusunda çalışanl ortakları kadar gönüllüler ve hizmet bekleyenler için fırsatlar yaratmıştır.
Diğer kooperatiflerin sosyal kooperatiflere fon desteği vererek sosyal sorumluluklarını yerine getirmesi bir işbirliği ortamının yaratılmasını sağlamıştır. Halkın gönüllü katkısı ile birlikte kamu ve özel kurum ve kuruluşlar modele destek olmaya başlamıştır. Başlangıçta yasal bir çerçevesi olmayan sosyal kooperatifler gönüllü ortaklarıda içine alan bir modelin ortaya çıkmasını sağlamışlardır. 1991 yılında yasal statüye sahip olmuşlardır. İtalya'da çıkarılan 381 sayılı yasa çerçevesinde kooperatifler ikiye ayrılmışlardır. A Tipi kooperatifler sosyal hizmetler, sağlık hizmetleri ile birlikte eğitici hizmetler verenler, B Tipi kooperatifler ise dezavantajlı gruplar için profesyonel istihdam imkanı yaratan kooperatifler olarak kabul edilmektedir. Yasaya göre bu kooperatiflere devlet yasal ve ekonomik destek vermektedir.
A Tipi kooperatifler yaşlılara, bedensel ve zihinsel engellilere, çocuklara, gençlere, uyuşturucu kullananlara hastalarahizmet sunmakta, evde bakım, huzur evleri, kreşler, tedavi hizmetleri ile ilgili tesisler kurmakta ve işletmektedirler. B Tipi kooperatifler ise kurdukları tesis ve işletmelerde kendileri yanında% 30 oranında engelli vesorunlu bireyleri çalıştıran kooperatiflerdir. Bu bireyler kapasitelerine göre tarım, çevre geliştirme, bakım ve koruma işlerinde, çağrı merkezlerinde, kafelerde, çamaşırhanelerde beceri kazandıkları alanlara göre istihdam edilmektedir. Ayrıca iş öğretimi ile ilgili eğitimler verilmektedir.
Bugün İtalya'daki sosyal kooperatiflerin sayısı 9 bin civarındadır. Bu kooperatiflerin %65'i A Tipi, % 35'i B Tipidir. Kooperatifler ülkede 5 milyon insana hizmet götürmektedir. Kooperatiflerde ve tesislerinde çalışan ortak sayısı 330 bindir. Çalışan sorunlu birey sayısı 35 bindir. Kooperatiflere destek veren gönüllü sayısı 50 bin civarındadır. Sosyal kooperatiflerin yıllık cirosu ise 9 milyar Euro'dur.
Görüldüğü gibi sosyal kooperatifler İtalya'da sosyal hizmet alanında büyük bir boşluğu doldurmuşlardır. Ülkemizde de buna benzer hizmetleri üstlenecek sosyal kooperatiflere büyük ihtiyaç vardır. Dezavantajlı ve sorunlu insanlar hizmet beklemekte, bu alanda çalışanlar iş aramaktadır. Sosyal Kooperatif kurmak isteyenler içinde yasal altyapı hazırdır. İtalya'daki sosyal kooperatif deneyimleri dikkate alınmalı, benzer kooperatifler ülkemizdede kurulmalıdır. Özellikle sosyal hizmet alanında eğitim alanların ve iş arayanlar sosyal kooperatifleri incelemeli ve önderlik etmelidirler.