Kara komik Vavien

Hiç vavien aradınız mı? Aradığınızın vavien olduğunu biliyor muydunuz? Ben afişi ilk gördüğümde, Fransızca okunuşunu yazmışlar, "gitgel" diye çevrilir; ilginç, dedim içimden. Aynı ampulü kontrol eden iki anahtarmış meğerse. Özellikle merdiven aydınlatmasında, büyük salonlarda çok kullanılır. Fizik ya da fen bilgisi derslerinde elektrik devreleri çizerdik. Ama vavien çizer miydik, derste sözü edilir miydi, anımsamıyorum. Taylan Biraderler, Okul (2003) ve Küçük Kıyamet (2006) sonrası üçüncü uzun metrajlı filmleri ile kazandıkları ödüllere en son 29. İstanbul Film Festivali'nin en iyi film ve en iyi senaryo ödüllerini eklediler. Yani "Altın Lale" Vavien'e gitti! Gözümün gönlümün ışığı Üçleme'nin Bal'ından sonra izlediğim yerli film Vavien, gecikme için bağışla beni!

İzlerken Coen Kardeşler'in 1991 yapımı kült filmi Barton Fink'ine koşut duygular içindeydim. Düş olduğunu bilerek uyanınca, yaşadığınız gerilime, aklınızdan kolay gitmeyen korkunç görüntülere tepki vermenin saçmalığı ölçüsünde gerçeklik duygunuzu da yitirmeyi deneyin, kara komediyi yakalamış olursunuz. Esin perisini arayan Barton da bu filmde gelgitler yaşamaktadır. Vavien'in Celal'i gibi... Örneksel bir Anadolu kadınını simgeleyen Sevilay'ın, kendisine bağlı olmadığını bildiği o elektrikçi kocası gibi... Ergen çocuk Mesut'un, kendisini sıkça azarlayan babası gibi...

Jenerikte gerilimi önceden haber verirken eğlencenin de sözünü veren müzik, filmi merak etmenizi sağlıyor. Senaryosunu yazdığı filmde Tokatlı olarak yine bir Tokatlıyı oynayan Engin Günaydın, eş ve çocukla ilişkisini steril tutup Samsun'daki ihale yalanı altında bir pavyon şarkıcısına bağlanmıştır. Hem borç içinde yüzen, hem işini bilen esnaf maskesiyle bu aşkın peşinde koşan Celal yorulacaktır. Almanya'daki babası bile Sevilay'a, kocasının yalancı olduğunu söylerken Celal, (nedense) karısının evde gizlediği kasasını rahatça boşaltacağı günü tasarlamaktadır. Erbaa - Düden güzelliklerini izleyiciden esirgemeyen yönetmen, yaptığı özgün planı Celal'e uygulatır. Gidişe de, duyumsatılan olası gelişe de psikolojik çözümlemeler isteyecekken sıradan, durağan, olağan bir karşılama karşısında, Sevilay vekiline güzel dolmalar yapar, kocasına dolaysız güzel sorular sorar.

Çalışkan milletvekili Serra Yılmaz'ın da aydınlattığı filmde, Binnur Kaya'nın başarılı oyunculuğuyla canlandırdığı "sadık eş" karakterinin toplumbilimsel incelemesinin yapılması gerekli. Ekonomik yönden bir sıkıntısı yokken de "vasıfsız işçi" (pardon) "vasıfsız koca" bağlılığı ve onu yitirme korkusu "yuva koruma sendromu" ile mi açıklanır, "mahalle baskısı" mı "memleket baskısı" mıdır, nedir? Yoksa Olgun Şimşek'in radyodan gece yayınında söyledikleri Sevilay iç sesi midir...

"... Gözlerimde hep yaş / Kapılarımız kapalı / Kalbim yaralı / Ayrı kaldık sen ve ben / İki yabancı / Gel artık sevdiceğim / Bekletme beni..."

Vavien devresine gerek duyulmaması, asfalyasının atmaması öngörülen bir toplumda kadın, ancak vekil ise saygındır. "Vasıfsız Sevilay" ise kocadan gizledikleri yüzünden cezalandırılıp sabrı ile de ödüllendirilmiştir; vekiline bedava sarma, sigara ve ter kokan kocaya kurabiye yapan bir ev kadınıdır.