Mutluluk eğitimi 2: Okul ortamı

Mutluluk nedir ki, eğitimi ne olsun?
Okuyucularımdan biri “Ne yani bu kadar konu varken, bir de çocuklara mutluluk üzerine nutuk mu çekeceğiz?” mealinde düşünceler ileri sürüyordu… Olur mu! Mutluluk hiç nutukla öğretilebilir mi?

Mutluluk, mutsuzluğun tersidir. Bir ayakkabı ayağımızı vuruyorsa, orada bir yara açılmışsa ve o durumda sokakta dolaşmak zorunda kalırsanız, herhalde mutlu değilsinizdir; üstelik hayat size zehir olur... Mutluluk her şeyden önce dertten, acıdan, ıstıraptan uzak olmaktır … Rahat olmaktır…

Atatürk’ün sofrasında “Elektrik nedir?” sorusu sorulur, herkes kendine göre bir yanıt verir. Atatürk, oradan Mehmetçik’i çağırır , “Elektrik nedir, Mehmet?” Asker bir an düşünür.. “Ne olduğu bilinmez, ne ettuğundan bellidir, gomutanım..”der…

Mutluluk da böyle soyut bir kavram… Hemen öyle çat diye tanımlanamaz. Ancak var olduğunda kendimizi şen , neşeli, rahat, erinçli …hissederiz. Mutlu olmadığımız zaman ancak mutluluğun ne olduğunu anlayabiliriz. Hasta olduğunuzu, ıstıraplar içinde olduğunuzu düşünün … Mutluluk nerede …Siz neredesiniz..?

Mutluluk güzel günler içinde vardır… Aşıksınız , öyleyse mutlusunuz… Sınıfınızı geçtiniz, okul bitti… Mutlusunuz… Çok paranız oldu , (Bazıları inanmasa bile..) harcarsınız mutlu olursunuz…

Eğitimde mutluluk nedir? Eğitimde mutsuzluk nedir önce ona bakalım…

Zalim bir öğretmeniniz vardır.. İkide bir de çat pat dayak atar; bir de annenize babanıza söylemeyi yasak eder.. Her şey sınıf içinde kalır..” der. Hayat öyle bir sınıfta ıstıraptır.

Çocukları düşünün, karda kışta 5 km yol yürürler, dağdan taştan okula gelirler… Mutlu mudurlar ? Belki… Ama kolay değil…

Kalabalık sınıfları düşünün. Sınıfta 50-60 kişi vardır . Kimsenin varlığı, kişiliği anlaşılmaz… Bir gürültüye gidersiniz..Kötü bir öğretmene düşmüşsünüzdür… Bir şey anlamazsınız… Sizin için hayat ıstıraptır…

Bunlar eğitimde kötü durumlardan sadece bir bölümü… Aslında uzatırsanız… Biraz daha derin düşünecek olursanız mutluluk ve mutsuzluk durumlarını kendiniz de çıkarabilirsiniz…

Eğitimde mutsuzluğu doğuran koşullar nelerdir ? Şöyle özetle görmeye çalışalım…

1. Çevresel koşullar : Okulun ve sınıfın koşulları .. Isı, ışık..renk…
2. İnsani koşullar: Öğretmenlerin davranış biçimleri; arkadaşlık havası; imece var mı?
3.Programdan ileri gelen koşullar: Dersler zor mu, kolay mı? Anlaşılıyor mu?
4. Psikolojik travmalar : Öğrencinin ve (Öğretmenin) karşılaştığı güç durumlar var mı?
5. Umudun kesilmesi: Öğrenci için gelecekte bir şeyler olma umudu var mı? Yoksa…
6. Yalnızlık : Öğrenci kendini çok mu yalnız hissediyor? Ya öğretmen?
7. Yorgunluk : Dersler çocukları çok mu yoruyor; uzun mu; yoksa ders sayısı çok mu?
8. Geride kalmak : Öğrenci derslerinden bir şey anlamıyor mu? Neden? Programın gerisinde mi?
9. Anlaşılmamak: Öğrenci öğretmeni ve dersleri anlamakta zorluk mu çekiyor?Neden?
10. Öğretmeyen gereçler: Kitaplar kötü mü? Diğer araç gereçler nasıl?

Bütün bu gibi kişinin mutsuzluğunu doğuran nedenler (kuşkusuz düşünemediğimiz başka nedenler de bulunabilir…) ortadan kaldırıldığı zaman kişi kendisini daha rahatlamış ve öğrenmeye hazır hissedecektir… Bu etmenlerin her birinin ayrı ayrı incelenmesi ve birey üzerinde ne gibi etkilerinin olabileceğinin bilinmesi gerekir. 

Peki iyi bir okul sizce nasıl olmalı sorusuna bazı öğrenciler şu cevapları veriyorlar?

1.Çevremde yüzü gülen , yardım etmeye hazır öğretmenler olmalı.
2. Çevremde (Gülme..Konuşma..Ayağa kalkma..!) gibi gereksiz bir sürü yasaklar olmamalı.
3.Sınıfım kışın iyi ısıtılmış (yazın serin…) , temiz kokan, içinde çiçekler bulunan, bir sınıf olmalı..
4. Sınıftaki öğrenci sayısı 20 kişiyi aşmamalı.. Sınıf çok kalabalık olmamalı..
5. Sınıfımızda çok çeşitli öğretim araç ve gereçleri bulunmalı…
6. Okulumuzda iyi (fizik, kimya, biyoloji..) deneylikleri bulunmalı…
7. Okulumuzda iyi bir spor salonu bulunmalı…
8. Okulumuzda iyi bir yüzme havuzu keşke olsa…
9. Okulumuzun bahçesi yeşil olmalı, çeşitli bitkiler çiçekler bulunmalı; ağaçlar olmalı..
10.Okulumuzda küçük bir Hayvanat Bahçesi olsa ne güzel olur..
11. Sınıfımıza ve okulumuza, sık sık değişik misafirler gelmeli ve bize hayat tecrübelerinden sözetmeliler…
12. Okulumuzda iyi bir sanat çalışmaları salonu(Resim, müzik, heykel vs.) bulunmalı…
13. Okulum evime çok uzak olmamalı.
14. Okulumda sağlığım için yararlı yiyecekler yiyebilmeliyim.
15. Okulun bütün personeli güler yüzlü ve terbiyeli olmalı, bana iyi davranmalılar…
16. Okulun mobilyası temiz, düzenli ve badanası iç açıcı renklerde olmalı.
17. Sınıflarımızın ışıklandırılması iyi yapılmalı.
18. Öğretmenler çok çeşitli araç-gereçleri etkili bir şekilde kullanabilmeliler.
19. Okulumdaki arkadaşlar küfür etmemeli, kötü sözler söylememeli..
20. Sevdiğim dersler programda daha çok yer almalı…

İyi bir okul tanımına bu yukardaki isteklerden bir çoğunu sokabiliriz. Daha çok düşünülürse daha başka koşul ve ortamlar da bulunabilir.. Diyebiliriz ki okulu öğrencilerimize mutlu edecek bir ortam haline getirmeliyiz. Bunun için çalışmalıyız.

Dedik ki, Okul her şeyden önce iyi bir şeyler öğrenebileceğimiz seçilmiş, güzel bir “Ortam”dır. O ortam çok özel olmalı ve bize , çocuklarımıza hayatın bir doğal uygulanış yeri olarak tehlikesiz fakat gerçekçi bir atmosfer getirmelidir. Çocukların çok değişik kişiliklerde olmaları doğaldır. Kimi oldukça içe dönüktür. Yalnızlığı severler; kimisi ise gürültücü patırtıcı, dışa dönük ve diğer insanlarla kaynaşmayı seven kişiliklerdir. Bunların hiçbirisinin anormal yönü yoktur. Her öğrenci kendi çizgisinde, kendi kişilik çizgisinde eğitilmelidir.

Evet, okul bir bakıma hayatın bir “simülasyon” yeridir. Orası biraz kötülüklerden arındırılmıştır; biraz yapay bir hayat ortamıdır ama orası da hayatın kaçınılmaz bir parçasıdır.

Ömrümüzün büyükçe bir bölümünü geçirdiğimiz yerin veya yerlerin (20-25 yıl) bu uzun süre içinde bulunduğumuz ortamın sıkıcı, ürkütücü, korkutucu bir yer olmasını ister miyiz? Çocuklarımız için böyle bir ortamı arzu eder miyiz? HAYIR.. Diye bağırdığınızı duyuyorum.. Öyleyse bir şeyler yapalım… Bir şeyler yap MET… Çevreni ortamını, okulunu değiştir… Okulunu olumlu yönde değiştir ki , sen de, çocuğun da mutlu olsun… Yoksa, mutluluğu başka yerlerde aramak boşuna… Hele dershanelerde ???