Namus nasıl temizlenir?

Birkaç gün önce gazetelerde çıkan bir haber:

Ataşehir'de, inşaat işçisi Salih Erdem 38 yllık eşi Saliha Erdem'i kendisini aldattığı gerekçesiyle öldürdükten sonra "Namusumu temizledim" dedi.

İnternette arama motorlarına girip "Namus temizlemek veya "Namusumu temizledim" şeklinde bir cümle yazdığınızda onbinlerce kayda rastlayabilirsiniz. Ülkemizde çok rastlanan namus cinayetlerini analiz ettiğimizde şu sorularla karşılaşırız.

Namus nedir? Nasıl temizlenir?

Namus:

Kadındır. Açılımı ise karı, anne ve kızkardeş olabilir.

Namus temizleyicileri:

Koca, ağabey, erkek kardeş, baba, oğul amcadır.

Namus temizleme aletleri ise:

Tabanca, bıçak, ip ilk akla gelenlerdir.

Namus temizleme nedenleri:

Aldatma, kadının baba evine dönmesi, kadının eşine boşanma davası açması veya boşanmak istemesi, kadının evi terk etmesi, boşanan kadının başka biriyle evlenmesi veya başka biriyle birlikte olması, ailenin rızası dışında kadının başka biriyle kaçması veya evlenmesi, dedikodu, iftira...

Medyada kendisini aldatan kocasını öldürdükten sonra "Namusumu temizledim" diyen bir kadına pek sık rastlayamazsınız. Çünkü namus kadınlara mahsusdur. Belki namussuz denilen adamlar da vardır ama, o tipler daha ziyade dolandırıcı, sözünde durmayan, etrafına zarar veren tipler olarak algılanır.

Eğitim seviyeleri düşük olan namus temizleyicileri için kadının hiçbir değeri yoktur. Kadının görevi kocasının emirlerine boyun eğmesi ve çocuk doğurmasıdır. Erkek isterse karısının üzerine kuma getirebilir ama kadın, kocasının isteği dışında boşanamaz.

Suudi Arabistan, İran gibi ülkelerde kadınlara yasalarla baskı uygulanmaktadır. Giyim kuşam dışında, aldatma gibi bir durum yaşayan kadın İslamiyette olmayan recm cezasına bile çarptırılmaktadır.

Peki, namus cinayetlerinin altında ne yatmaktadır?

Namusun Türkçedeki anlamı, İslam ile bağlantısı olan cinsellik kurallarına da değinirse de bu görüşün yanlış olduğunu düşünüyorum. Şöyle ki:

İslamiyetten önce cahiliye döneminde Mekke'de yeni doğmuş kız çocukları diri diri kumlara gömülürken, kadına bir eşya gibi muamele yapılmıştır. Ancak İslamiyetin gelmesiyle birlikte kadınlar bazı haklara kavuşmuşlardır. O durumdaki bir toplumda kadınlara birden sınırsız haklar verilmesi de o toplumda infial yaratacağından, Kuran-ı Kerim 'deki ayetlerle bu denge kadınlar lehine sağlanmıştır. Örneğin;

Bakara(*) Sûresinin 223 . Ayetinde
Kadınlarınız sizin ekinliğinizdir. Ekinliğinize dilediğiniz biçimde varın. Kendiniz için (geleceğe hazırlık olarak) güzel davranışlar takdim edin.

Nisâ(*) Sûresinin 34 . Ayetinde
Erkekler, kadınların koruyup kollayıcılarıdırlar. Çünkü Allah insanların kimini kiminden üstün kılmıştır. gibi ayetler vardır.

Ancak ne yazık ki toplumumuza İslamiyetle birlikte Arap kültürü de bulaşmış ve Arapların cahiliye döneminden kalma adetleri de cahil kesim tarafından İslamiyet olarak algılanmış ve sonuç olarak namus cinayetleri ortaya çıkmıştır. Gerek batıda, gerekse eğitim seviyesi yüksek olan toplumlar arasında boşanmalar, mahkemelerde yapılmakta, eşler anlaşarak ayrılabilmektedir. Aldatma ise bir boşanma nedeni olabilir ama hiçbir zaman cinayet nedeni olamaz. Günümüzde hızla ilerleyen şehirleşme, şehirlerde yaşayan insanlara daha çok anonim olma, ailenin kontrolünden uzak kalma ve eski sert kuralları gevşetme imkânı vermiştir. Ama kırsal bölgelerin kasabalarında ve köylerde eski kurallar hala çok canlı ve etkilidir.

Namus cinayetleri ülkemizde kanayan bir yara olarak her zaman karşımıza çıkmaktadır. Bunların önlenmesi ise ancak eğitim ile sağlanabilir.