Newton’ın kafasına gerçekten elma düştü mü? Peki o elma düşüren ağaca ne oldu?

Google.com bugün yine sade fakat şimdiye kadarki en yaratıcı ve güzel logosunu doğum günü nedeniyle Isaac Newton’a ithaf etmiş. Isaac Newton genelde kafasına elma düşüp yerçekimini bulmuş, “numarası” bundan ibaret hafif şanslı bir bilim adamı olarak tanınır, çocuklara da öyle öğretilir.. Oysa ne Newton’ın çekim kanunu elmadan çıkacak kadar basit bir kanundur, ne de o çekim kanununun bütün bir yapısında klasik fiziğin temellerini atan, çalışmalarını sürdürebilmek için "olmayanı" icat ederek, matematiğe diferansiyel sistemi sokan, optik alanına çığır açıcı yenilikler getiren Newton, “yer çekimini keşfetti” gibi garip cümlelere sıkıştırılabilecek bir bilim insanıdır. Bu durum yine de, elma meselesinin çok önemsiz olduğu anlamına gelmez. Gerçek olmadığı anlamına da. Gerçekten, Newton’ın evrensel çekim hipotezine düşen bir elmanın ilham verdiği hikayesi gerçeğe dayanır ve bu büyük bilim insanının hayatının son yıllarında böyle bir olaydan bahsettiğini doğrulayan çeşitli güvenilir kaynaklar vardır. Bu kaynaklardan biri William Stukeley’dir. Stukeley Newton’la 15 Nisan 1726’da Kensington’da yedikleri bir yemek sonrasını şöyle anlatır:

Hava sıcaktı. Bahçeye gittik ve onunla ben, elma ağaçlarının gölgesi altında çay içtik. O bana yer çekimi kanısının aklını işgal ediş sebebinin bir elmanın düşüşü olduğunu söyledi. Kendine sormuş: “Bu elma neden yukarı veya sağa sola hareket etmek varken doğruca yerin merkezine yönelir?”.

John Conduit’in de buna benzer bir hikayesi vardır:

“1666’da Cambridge’ten bir kez daha emekli olduğu sıralar… bir ağacın altında derin derin düşünürken çekim kuvvetinin dünyaya belli bir mesafeyle sınırlı kalmadığını onun çok daha etkili bir kuvvet olduğunu keşfetmiş.”

18. yüzyılda bu hikayenin Voltaire tarafından yayınlanmış iki versiyonu da vardır. Fransa’daki İç Savaş Üzerine Denemeler” inde Voltaire, Newton’ın çekim sistemi fikrini ağaçtan kafasına düşen bir elmayla olgunlaştırdığını iddia eder.

“İngiliz Ulusuyla İlgili Mektuplar” ında ağaç hikayesini Newton’ın yeğeni Conduit’in karısı; Catherine Barton’dan öğrendiğini söyler.

(Hatırlatmak gerekir ki Voltaire Newton’ın yaşamının son senesinde Londra’da bulunuyordu. O süre içinde ve sonraki iki yılda Newton’ın pek çok tanıdığıyla bir araya geldi).

Ağaç hikayesi kuvvetle muhtemel doğru. Bunu bu şekilde pek çok kaynak açıklıyor. İnsanın aklına buradan sonra tabii şu soru da geliyor: O ağaca, bilim dünyasının, hatta dünya tarihinin en “anlam yüklü” ağaçlarından birine ne oldu? Ağaç 18. yüzyılda Woolsthorpe Manor’da meraklı ziyaretçilere bir süre gösterildiyse de ömrü uzun olmadı. Tesellisi bugün, o civarda ve dünyanın pek çok farklı bölgesinde temsili ağaçlardan onlarcasının bulunması, görenlere hala o günün ve o buluşun anısını bir nebze olsun yaşatmalarıdır.