Romario'dan Semih'e Cool'lar

<ı>Cool; İngilizce sözlük anlamıyla serin, soğuk, davranış olarak da uzak ve kafasına göre takılan anlamı taşıdığı halde bozulan Türkçe’mize “bay bay (bye bye)” dedirten yeni akım “kıl oldum”la beraber “u” harfini uzatarak “kuuuul (<ı>cool)” olmaktadır.

Katalogdaki mankene de, sevmediği insana da <ı>“cool” olmak, günümüzün yükselen “eğilimi” ve “değeri” “trend” olduğundan beri, “çok moda” olan da “trendy” olmaktadır. Matematiğin +’sı da konuşma Türkçe’mizde “örneğin”in yerini en baş köşede alarak “ı” harfi uzatılarak söylenilen başka bir artıııı “trendi”dir.

“<ı>Cool, içinde yaşadığınız toplumun ana akımındaki gelenek, görenek ve temel ahlâk kurallarının sizin mantığınıza uymadığını ve bu kuralların sizin üzerinizde geçerli olmadığını ifade eden isyankâr bir tutumdur” (Pountain, Dick., Robins, David., Cool Bir Tavrın Anatomisi, çev: Aslı Ağca, Ayrıntı Yayınları, sayfa:27, İstanbul, 2002).

1950’li yıllarda, kumaş pantolonların iş kıyafetlerinde daha dayanıksız olmasından dolayı onlardan biraz daha rahat ve dayanıklı olan blucin’lerin işçiler tarafından tercih edilmesi neyse, bir süre sonra topluma isyan eden gençliğin de bu blucinleri işçilerin üzerinden alıp “isyan” sembolü olarak kullanmaya başlaması aynı rahatlık tercihindendir. Bu gençlerdeki rahatlık, işçilerin rahatlık kavramından farklıdır. Nereye oturursan otur, ayağa kalktığında hiçbir lekeyi göstermeyen, ütü istemeyen, hele de bireyi toplumdan apayrı gösteren bir simgedir rahatlık.

İşçilerdeki kullanım rahatlığı, gençlerdeki isyan rahatlığıdır. Aslında bu isyanın başlangıcı, yani <ı>cool olmak, blucinlerden çok önce Afrika’da başlamıştır. Köleler, hiçbir itiraz hakkı olmayan sahiplerine karşı, kayıtsız kalarak ilk <ı>cool davranışları sergilemişlerdir. Sesli tepki vermek, şiddetle cezalandırılmak anlamı taşıdığından, itaatsizlik hiçbir zaman dışa vurulmaz, sessiz kalarak <ı>cool tavır geliştirilirdi.

<ı>Cool, sadece Amerikan emperyalizminin sunduğu ve geliştirdiği bir davranış olarak algılanırsa çok yanlış olur. Her toplumun ve o toplum içindeki bireylerinin o toplumun genel kabul gördüğü davranışı benimsememesi ve buna karşı aykırı tavır geliştirmesi Amerikan emperyalizminin bir dayatması olamaz. Ancak, bazı değerlerin, uluslararası alandan dayatılıp, değiştirilmeye zorlanması da başkadır. Bahsedilen dayatma, bu değildir. Dayatma, “bir etik olarak <ı>cool, üretim dünyasına değil daha ziyade tüketim hayatına uyar; çünkü <ı>cool’un sergilediği yüzeysel kayıtsızlığın altında saklandığını bildiğimiz rekabetçi ruh; yeni, maceracı ve daha seçici tüketim tarzları yaratabilir” (Pountain, Dick., Robins, David., adı geçen eser, sayfa: 172-173). <ı>Cool olan bir eylem, bir zaman sonra <ı>cool olmaz. O’nun devri kapanmış, yeni <ı>cool’lar üretilmeye başlanmıştır. 1950’lerdeki blucin <ı>cool’u, bugün değişmiştir. En varoş insandan en sosyetik insana kadar blucin giyilmekte, bu da hiçbir zaman <ı>cool olarak yapılmamaktadır.

Sporda da <ı>cool davranışlar vardır. <ı>Cool, her zaman aykırı davranış olmayabilir. Bir <ı>cool davranışı olarak topluma mesaj veren ve O’nun devamlı öyle anılmasını ve bilinmesini isteyen <ı>cool’lar vardır.

Örneğin, (pardon, artıııı) gol attıktan sonra iki kolunu dirsekten doksan derece büküp iki yana sallamak, yeni doğan çocuğuna mesajdır. Bu davranışta bir isyan, topluma başkaldırı filan yoktur. Bir simgedir. <ı>Cool, bir tavırdır. Bu tavır daha sonra diğer futbolcular tarafından da kullanılmış ve halen de kullanılmaktadır. Bu tavrı ilk olarak ünlü Brezilya’lı futbolcu Romario geliştirmiştir. Romário de Souza Faria, yani çok iyi bilinen adıyla Romario, 42 yaşında 2007 yılındayken bile halâ futbol oynayan, ünlü Brezilya’lı futbolcu Pele’nin 1000 gollük resmi barajını aşan biridir.

İster ulusal ister uluslararası düzeyde olsun, her ülkenin değişik futbolcuları, attıkları her golden sonra yeni <ı>cool’lar geliştirmektedirler. Kimileri tutmakta ve kabul görmekte, kimileri bir sonraki maçta bile tekrarlanmamaktadır. Halay çekilmesinden, timsah yürüyüşüne, ayakkabısının tozunu aldırandan, omuz omuza verip sandalyede oturan pozisyonda durur gibi bir bacağını diğerinin üzerine atıp resim çektirenine, asker selamı verenine ve hatta yayıncı kameraya koşup imza atanından öpücük konduranına kadar değişik <ı>cool’lar futbol sahalarında görülmektedir.

Turkcell Süper Ligi’nin 27. hafta maçlarından olan Fenerbahçe Spor Kulübü Futbol Takımı ile Kasımpaşa Spor Kulübü Futbol Takımı 21 Mart 2008 günü Şükrü Saracoğlu Stadında maç yaptılar. Fenerbahçe Spor Kulübü Futbol Takımı maçı 3-0 kazandı. Semih Şentürk oyuna maçın 58. dakikasında girdi. 85. dakikada attığı golden sonra yedek kulübesine gitti ve oturdu. <ı>Cool bir davranıştı. Çok ince düşünülmüş bir <ı>cool’du. Bu <ı>cool davranışa hocası bile güldü. Ben de çok güldüm ve takdir ettim. Zekâ kokan bir <ı>cool’du. Gol krallığı’nda zirvedeydi ama takımının maçlarına çoğunlukla yedek çıkıyor, sonradan oyuna giriyordu. Ve her zaman da gol atarak veya takımına önemli katkılar sağlayarak maçı tamamlıyordu. Ama ilk 11’de sahaya çıkmak O’nun için zordu. İlk 11’de forma giydiği 15 maçın 10’unda gol atmıştı, ama yine yedekti. Sonradan oyuna girdiği 5 maçın 2’sinde attığı 3 gol bile O’nu yedeklikten kurtaramamıştı. Semih Şentürk de <ı>cool davranışını sergilemeyi hak etmişti. Bu bir tepki değildi, ama güzel düşünülmüş bir <ı>cool’du.

Romario, futbol sahalarından 2007 yılında ayrıldı. Kendi bebeklerine golden sonra selâm gönderen <ı>cool’ünü öğretti. Semih Şentürk de, her yedek oyuncunun oyuna girdikten sonra eğer attığı gol olursa ve başarısını hocasına ve topluma göstermek isterse yapacağı <ı>cool’ü öğretti. Ben tuttum, bakalım futbolcular tutacak mı?