Serçeler Ölmesin

“Mini mini bir kuş donmuştu, pencereme konmuştu / Aldım onu içeriye, cik cik diye ötsün diye / Pır pır ederken canlandı, ellerim bak boş kaldı” Okul şarkısını sanırım bilmeyen yoktur.

Şarkıda geçen “mini mini “ kuş, serçedir.

“Buğday ve ekmek” konularını araştırırken, karşıma “wheat bird – buğday kuşu” olarak çıktı.

“ Yav bu bizim ambarcı kuşu ..!“ Şaşırmadım desem yalan. Köyde tahıl koyduğumuz ambarın en küçük deliğinden girip buğdayımıza ortak olan kuş. Penceremin önüne kumrular  için koyduğum buğday tanelerinden kalanları, silip süpüren kuş. İyice meraklandım. Kuşlar alemine daldım.

Buldum; Passeridae familyasından ( Sparrow - Serçegiller)

Hani derler ya“ Cahillik parayla değil ” okudukça, cahilliğime şaştım. “Ambarcı kuşu” deyip geçtiğim, “mini mini bir kuş”  beni utandırdı.

Derlediğim bilgileri paylaşmak isterim:

- Serçeler,  -belki de- tüm kuşların içinde tahılın ehilleştirilmesi ile insanlarla birlikte yaşayan bir kuş.

- Serçeler, dünyanın her ikliminde ( Çöl Serçesi, Kar Serçesi,  Dağ Serçesi vs.)  yaşayabilme yeteneğine sahip.

- Avrupa, Asya ve bilhassa Afrika'da büyük sürüler halinde dolaşırlar.

- Ağaçlara, kovuklara, çatı altlarına derme çatma yuvalar yaparlar. Boş kırlangıç yuvalarına da yerleşirler.
- 11-12 cm boyunda, 50 kadar türü vardır. Tane, meyve ve böceklerle beslenirler.

-  Serçeler, süper kıvrak kuşlardır.  Saatte 38.5 km - 50 km bir hıza ulaşabilme yetenekleri vardır. Ama göçmen değildirler.

- Serçeler, güvercinlere göre daha zeki ve algılaması yüksek kuşlardır. Niyet etsin, koca güvercin sürüsüne bir lokma yedirmezler.

- Erkeklerinin göğüs ve gerdanlarında siyahlık vardır, dişileri soluk kahverengidir.

- İki tane sapasağlam ayağı olmasına rağmen tek ayağı varmış gibi zıplayarak yürürler.

- Serçeler, insancıl ve çeviktirler. Biraz güven hissettiklerinde masanızın üstüne zıplar, ayağınızın altına gelir, elinizden kırıntıyı alır, kaçarlar.

- Serçeler, minik ve sevimli görünüşlerinin tam aksine inanılmaz derecede yabanidir. Durduk yerde kimseye saldırmazlar. Yakaladığınızda kendini korumak için elinizi deli gibi gagalar, kanatır, kopartırlar.

- Güçlü bir afrodizyak olduğuna inanılan yumurtalarından yılda üç defa, 4-5 tane yaparlar. Kuluçka dönemi 11- 12 gündür.

- Serçeler, tek eşlilerdir. Ömürleri beş yıldır. Yuvayı, erkek kuş yapar.

- Çin’de Mao, Nisan 1958’de üç milyon insanı harekete geçirerek “Büyük Serçe Kampanyası” başlatır. Bir milyardan fazla serçe öldürülür. Amaç, kuş başına 4.5 kg. tahmin edilen ürün zararını azaltmaktır. Serçeler öldürüldüğünde, bitkisel üretim, en azından başlangıçta, artar. Fakat zamanla, başka bir şey olur. Pirinç ve diğer temel gıda zararlıları önce hiç görmediği yoğunlukta patlak verir. 1959 ile 1961 yılları arasında ortaya çıkan kıtlığın daha da şiddetli geçmesine sağlayarak 30 milyon insanın ölümüne neden olur.

- Serçeler bir dönem gıda olarak tüketilmiş. 1993 yılında Roterdam gümrüğünde Çin’den ithal edilen 2milyon dondurulmuş serçe ele geçirilmiş.

-  http://www.kustr.org a göre Türkiye’de 15 milyon çift serçe yaşıyor.

- Anadolu’nun değişik yörelerinde serçeye; buğdaycık, bülüç,cevcer,cıldırık,cıvcık,cıvıldırak, cinçik,çınçın,çırpık,daraca,darı kuşu,gürleyik, köy kuşu denilmekte.

- Akdeniz’de Söğüt Serçesi türü yaygınlıkta görülmekte.

- IUCN Kırmızı Listesinde, son on yılda yüzde 30 popülasyonunda azalma görülen serçelerin korunma düzeyi “asgari endişe” olarak değerlendiriliyor.

- Serçeler ölmesin, korkan da darı ekmesin!

* Meraklılarına:

https://www.youtube.com/watch?v=9PYZeVT_M5E

http://ibc.lynxeds.com/family/old-world-sparrows-passeridae

http://www.worldsparrowday.org