Sufi Kozmolojisi ve Psikokosmoloji

Sufilere göre tüm yaradılış, ilahidir. Sufi psikolojisi ise bir psikokozmolojidir. Sufi psikolojisiyle kozmoloji arasında yakın bağ vardır ve bu insana varoluşun kozmik bilinç boyutlarını anlama fırsatı verir.

Cennet ve diğer alemlere yükselebilmek için gerekli olan şey ise: "Ölmeden evvel ölmek" öğüdüdür ve bu ise insanının manevi dünyada yeniden dirilmesidir.

Tasavvuf, insanın ruh ve iç hakikatini yücelterek, Allah’ı bulma yoludur. Sufilere göre, insan bir "alem-i sagir"dir, yani mikrokozmos (zübde-i alem) dir. Bu yol gerçek benliğe ulaşma veya "İnsanı-kamil" olma yolculuğundan ibarettir. İnsan bu yola çıktığında karşılaşacağı engelleri aştığında, kainatın aynası olacaktır.

Psikokosmoloji çerçevesi içinde tasavvuf ise, yeniden doğuş veya kişinin doğallığını yeniden kazanmasıdır. Yani, mutlak gerçeğin (Hakikat Makamı) kişinin kendi içinde açığa çıkarılması ve gerçek özüne dönmesidir.

İnsan, en güzel bir biçimde yaratılmıştır (Ahsen-i takvim). Ancak daha sonra bu ilahi aslından ayrılmış ve uzaklaşmıştır. İnsan bu bakımdan içinde hem bir mükemmellik ilkesi barındırır, hem de kopuşla birlikte başlayabilecek bir bozulma. Sufiler, tüm tarihsel değişim ve dönüşümlere karşın insan tabiatının bu iki nokta arasında bir sarkaç misali salındığını düşünürler.

Tasavvuf’da insan ebedi olanı ve ölümsüzlüğü arar. Mükemmele doğru değişmek ve takrar var olmak ister. Yani, insan bu dünyada yaşadığı ancak yinede onu aşmak istediği için bir arayışa koyulur.

Bu yola çıkanın iki hedefi vardır: 1 -Şimdiki durumun erimesi, yokedilmesi (Fena) 2-Yeniden bütünleşme (Beka). Benlik fena-fillah süreci ile aşılır ve beka ile kozmik benlikte yeniden doğar. Bu yola çıkan bir Sufi, Allah ile birleşmek ve O’na kavuşmak için yoğunlaşır. Burada, iç sorgulama (muhasebe ve murakabe) kişiyi nefs-i emmare'nin tuzaklarından koruyucu bir işlev üstlenir. Sürekli bir iç savaş sözkonusudur, bu savaş bizi doğrudan etki eder ve değiştirir, zihni bilgeliğe yönlendirir ve varoluşun çeşitli katmanlarında yeniden doğdurur ve yüceltir. Böylece Sufiler bilincin perdelerini bir bir kaldırırlar ve nihai hedefe ulaşırlar. Bilinç ötesindeki bilgilerin açığa çıkarılmasıyla ise, Sufi sonsuz bilgiye (Levh-i Mahfuz’da var olan sonsuz bilgi) doğrudan ulaşmış olur. Bu mevkiye ulaşan bir Sufi’nin zihni aydınlatır (ruh beyni ile düşünme gücü), görüş mesafesi artar ve evrensel güvenle birlikte kuşkular tamamen yok olur.