Tataristanda ramazan

"Tataristan'ın Dünü-Bugünü"
kitabımdan alıntı ile burada yayınlıyorum.
Muammer MURAT

a. Bugünkü bayramlar:

Tataristan 1990 yılına kadar Kurban ve Ramazan bayramlarını sadece isim olarak tanımış. Ağır şartlar altında yaşayan Müslümanlar ne kurban kesme imkânı bulabilirler ne de hacca gidebilirlerdi.

1990-91 yıllarında ise ilk bayram namazları kılınmaya pek çok insanın katıldığı meydanlarda vaaz verilmeye başlandı.

Ramazan ayı boyunca özellikle Türkler’i yemeğe çağırmalar yemekten sonra kısa sohbetler adet haline geldi. Öyleki haftada en az 5-6 yemek daveti oluyordu. Bitmeyen soruları, dinin esaslarına ait şüpheleri oruç tutulmasına rağmen Darvinle ilgili ilkokullardan beri okutulan şüpheleri hep aydınlatmak, cevaplamak gerekiyor.

Bu hususta tatmin edici cevaplar verilirken, Türkiye’de ve İslam âleminde yaşanan ramazanlardan da misaller verilerek bu ayın cevher ve kazanç ayı olduğu anlatılır.

Nitekim her geçen yıl artan oruçlu sayısı, cuma namazlarına gelen gençlerin sayısı, insanı sevince ve ümide gark ediyor. Özellikle camilerde, medreselerde, evlerde gençlere yönelik dersler arkasından ramazan ayında Türkiye Diyanet İşleri’nin gönderdiği 15-20 kişilik “irşad ekibi” köyde şehirde susayan insanlara zemzem suyu gibi can verir ruh verir.

Halkın özellikle ramazan ayında İslam’ı tam hatırladığı oruç tutanların, diğer Tatarlar’a tavsiyede bulunmasını veya en azından müslümanlıklarını diğer Tatarlar’a hatırlatması açısından çok önemli olduğunu görüp yaşadık.

Bizi iftar yemeğine çağıran Kasım Nur Muhammet abimiz komşuları ve yakın arkadaşları da yemeğe çağırınca ilk tepkileri “biz oruç tutamıyoruz gelmemiz doğru olmaz” şeklinde oldu. Onları, sadece yemekten sora oturup sohbet edip çay içeceğimiz vakte razı edebildik.

İnsanlar derinlemesine hissettikleri İslami yaşantıdan uzun yıllar kopmalarına rağmen yeniden canlanan iman nuruna uzak kalmıyorlar.

Bayramlar kış ayına rastladığı için bayram namazı ramazanda 07.30’da Kurban’da 06.00’da kılınıyor.

Ramazan bayram namazında her cami bahçeleriyle beraber cemaatle dolar.

Bahçedeki cemaatin bir yanlışı 4 yıldır düzeltilmedi. Cami içindekiler imamla beraber tekbir alıp, rükû secdeyle namaz kılarlarken, bahçedekiler sadece tekbir alıp el bağlayarak ayakta beklerler. Bu durum için Türkiye’de de kartonlar, sergiler konup bahçedekilerinde namaz kıldıklarını söylediysek te hâlâ bu şekilde yapılmıyor. Sadece her yıl tarihi Süyümbike minaresi (Kremlin’in yanı başında) yanında müftünün kıldırdığı Kurban Bayram namazı için bu yıl 3-4 saf namaz sergileri kondu. Geriye kalan 20-25 saf cemaat vaazdinleyip, duasını yapıp namazda da sadece tekbir alarak el bağladılar. Hafiften yağmur da yağdığı için olsa gerek önceki yıla nazaran cemaat azdı. Yine de 3 bin civarında müslüman katıldı.

Bayram namazlarını her yıl Tataristan televizyonu naklen, Rusya 1. Kanalıda saat 10.00’da Moskova, Taşkent ve Kazan camilerinden bir saatlik görüntüler halinde yayınlıyor. Bu yıl (1995) ilk defa Cumhurbaşkanı Yeltsin tebrik mesajı yayınladı. Dışişleri Bakanı Andrey Kozirov (Yahudi)’da Moskova’daki camiye giderek “Moskova Müftüsü”nün bayramını tebrik etti.

Moskova’daki bayram namazına Türkiye, İran, Suudi Arabistan, Suriye ve diğer bazı İslam ülkelerinden temsilciler katıldı.

Bayram namazından sonra pek yaygın olmayan akraba ve komşu ziyaretleri ramazan bayramında biraz durgun, Kurban’da ise kurban kesenler onun telaşı ve dağıtılmasıyla biraz canlılık katıyorlar.

Bu yıl kurban bulabilmek için otobüsle 3 köy dolaşmak zorunda kaldık. Arkadaşlar adına 6 koyunu 650 bin rubleye (125 dolar) aldık. Bozuk ve tozlu yollarda saatlerce dolaştık. Bazıları çoban otlağa götürdü. Olsa satardım, bazıları da henüz yeni yavruladı kurbanı için satamam dediler. Tabii diğer köylülerin çoğunda hiç hayvan olmadığı için söze hiç katılmadılar.

Arkadaşların ikisi “Mirni” köyünde 2 koyun bulup Tatar komşularıyla kestiler. Biz de “Sarı” köyden kurbanlıklarımızı aldık.