Topluluktan Topluma

TOPLULUKTAN TOPLUMA NEVROTİK BİR YOL:

 (DENEME)

Freud’un nevrotik bir ruh yapısına sahip olması; önce bilinçdışınıkeşfetmesini hemen ardından da psikanaliz bilimini kurmasını; Yahudi olması da, hapishanede mahkûmların rüyalarını yorumlarken mahareti kralın kulağına çalınınca özgürlüğüne kavuşan atası Yusuf’a binaen rüyalara çok önem veren bir kültürün mensubu olarak rüyaların sembolik dilini çözmesini mümkün kılmıştır.

“Psikotik” olanın tam tersi anlayışa sahip olan “nevrotik,” dışlama, dışa atma eğiliminde değildir. Kimseyi dışta bırakmak istemez, çünkü dışta kalmak, dışa atılmak istemez.

Bu arada Yapısalcı felsefi akımın kurucularından antropolog Claude-Levi Strausse “Bir toplumu yapısal olarak ele aldığımızda orada ne kadar ince yapıda şeyler görsek de son çözümlemede toplumun psikoz özelliklerini meşru kılmaktayız” demiştir. Ona göre daha ilk başta baba; evin içinde cinsel mahremiyeti sağlamak adına çocuğu dışlar. Böylece hem evde sükûneti sağlamış, hem de çocuğun dışa açılmasını mümkün kılmış olur. Üstelik bir taşla birden fazla kuş vurduğunun farkında bile değildir. Şöyle ki: yaptığı seçim topluluğun dışa açılmasını sağlayacak; başka toplumlardan kız alıp vermek suretiyle evlilikler gerçekleştirerek içine çökmeye mahkûm olan topluluğunun yerel bir topluluktan evrensele yönelmiş bir topluma geçiş yapmasını mümkün kılmış olur. Zaten ensest yasağı da ahlaki nedenlerden değil sosyoekonomik kaygılardan kaynaklanmaktadır.

Hegel, Ansiklopedisinde Mevlana’yı Muhteşem Mevlana diye anar. Mevlana'nın

1 ) İçin içi

2 ) İçin dışı

3 ) Dışın içi

4 ) Dışın dışı

olarak felsefesinde kullandığı, Hegel’in üçlü diyalektik karşılık dörtlü olan diyalektiğinin kavramlarından “için içine” kapanmaya ve yok olmaya meyyal iken, “dışın dışına” açılmakta karar kılan; Sophenhauer’a bakacak olursak içgüdüsel kör bir iradeyle kurulmuş bir toplum ve kültürün devamı konumundayız. Ulus devletlerden oluşmaktan malul ama yine de evrensele açık bir toplumun fertleriyiz ve varlığımızı patolojik olmayan nevrotiklere borçluyuz.

A. Güreşçioğlu