Türk kapısı Nahçıvan 2018’de İslam Kültür Başkenti olmaya hazırlanıyor

Rauf  Aliyev  (Kengerli)

Milliyet Blog yazarı

Azerbaycan’a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyyeti’nin başkenti Nahçıvan şehri bir yıl sonra İslam Kültür Başkenti statüsünü devralacak. İslam kültürünün tarihinde özel bir yere sahip, çağdaş gelişimi ile dünyanın ilgisini çeken, her geçen gün daha da güzelleşen Nahçıvan eski Türk uygarlığının beşiğidir. Bu yüzden Türk yurdu Nahçıvan’ın İslam Kültür Başkenti olması çok önemli bir tarihi sürecin başlandığını müjdeliyor. Nahçıvan şehrinin İslam Kültür Başkenti olması Özerk Cumhuriyet'in ve Azerbaycan’ın, genelde ise İslam ve Türk Dünyası’nın kültürel hayatında unutulmaz bir olay olacak.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev’in 2 Haziran 2016'da imzaladığı Serencama göre, Nahçıvan şehrinin 2018 yılı için İslam Kültür Başkenti ilan edilmesi ile ilgili oluşturulan Organizasyon Komitesi geçen yıl 15 Kasım’da ilk toplantısını yaptı. Toplantıda hazırlık çalışmaları ile ilgili konular görüşüldü. Bu yıl 23 Ocak'ta Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclis Başkanı Sayın Vasif Talibov “İslam Kültürünün Başkenti Nahçıvan-2018” logosunun hazırlanması hakkında” Serencam imzaladı. Serencama göre, Nahçıvan şehrinin 2018 yılı için İslam Kültür Başkenti ilan edilmesi ile ilgili amblemin hazırlanması amacıyla yarışma ilan edildi. Bundan sonraki süreçte resmi internet sitesi oluşturulacak, Nahçıvan’ın İslam Kültür Başkenti olmasını yansıtan videogörüntüler, hediyelik eşyalar, zarflar ve posta pulları hazırlanacak. Aynı zamanda, Özerk Cumhuriyet’te bulunan Türk ve İslam kültür örneklerinin, dini yapıların tanıtılması ile ilgili onlardan bazılarının ISESCO-nun listesine alınması yönünde çalışmalar yapılacak. Cami ve ziyaretgahları hakkında kitapların yayını, milli ve manevi değerlerimize ilişkin belgesellerin ve televizyon filmlerinin hazırlanması öngörülüyor. Organizasyon Komitesi bilimsel toplantıların da yapılmasını sağlayacak. Nahçıvan’da “İslam filmleri haftası”nın, İslam ülkelerinin folklor ve dans gruplarının katılımıyla festivallerin, çeşitli spor yarışmalarının düzenlenmesi de öngörülüyor.

İslam Konferansı Teşkilatı’nın üyesi olan 52 ülkenin her birinin temsilcisi resmi olarak Nahçıvan’a ziyarete gelecek. Etkinliklerin yapılması sırasında ise dünya medyasının dikkati Nahçıvan’a yönelecek. Bu, Özerk Cumhuriyet’te oluşan büyük kültürün, onun zengin turizm potansiyelinin sadece İslam ülkelerinde değil, hem de dünyada tanıdılması açısından eşsiz fırsatlar sunacaktır. Ayrıca, bu ülkelerde Nahçıvan Türk kültürünü yansıtan etkinliklerin yapılması da öngörülüyor. Bu da görülecek işlere esaslı katkıda bulunacak.

Dünyanın çok büyük coğrafi arazisini kapsayan İslam Dünyası’nda bugün yüzlerce şehir mevcuttur. Bu şehirler arasında nüfusunun sayısına, altyapısına göre dikkate değer şehirler az değildir. Fakat bu şehirlerin çoğunluğu İslam Kültür Başkenti gibi şerefli bir ada halen layık görülmek için hala sırasını bekliyor. Nahçıvan şehriyse  tarihselliği, zengin kültürü ve tüm yönlerde gerçekleştirilen yapılanma çalışmaları sonucunda İslam Kültür Başkenti olacak. Hem de bağımsızlığının çok kısa bir tarihi döneminde ...

İslam Kültür Başkenti adına aday olan şehirler İslam Dünyası çapında zengin tarihe sahip olmalı, bilimin, sanatın, edebiyatın gelişmesine, tarihi süreçte hem İslam kültürüne, hem de bir bütün olarak dünya kültürüne özel katkı sağlaması şarttır. Ayrıca, bu şehrin kitlesel kültürel etkinlikler düzenleyen özel binaları, bilimsel merkezleri, kütüphaneleri, arkeolojik kurumları ve diğer ilgili kuruluşlar olması lazım. Bugün Nahçıvan şehri tüm bu kriterlere tam cevap veriyor. Azerbaycan’ın 5 bin yıllık tarihe sahip antik kenti olan Nahçıvan’da son 21 yılda onlarca nüfuzlu uluslararası etkinlik yapılmış. Burada bilimin, kültürün gelişmesi bugün örnek olarak kabul ediliyor. Özerk Cumhuriyet'in arazisi Türk-İslam kültür örnekleri, dini anıtlarla zengindir ve insanlık uygarlığına çok değerli katkılarda bulunmuş. Dini ziyaretgahlar, imamzadeler, Eshabı- Kehf ziyaretgahı bugün İslam dini açısından kutsal olan şehirlerdeki ziyaretgahlarla karşılaştırılabilir. Bugün Özerk Cumhuriyet’te 210 cami, 26 dini ziyaretgah var. Son 21 yılda başkent Nahçıvan’da, bu Türk yurdunun ilçe merkezlerinde ve köy yerleşim bölgelerinde yeni camiler inşa edilmiş, mevcut camiler tamir edilmiştir. Nahçıvan’da bölgenin en büyük ibadet ocağı olacak, 2500 kişinin aynı anda namaz kılabileceği caminin inşası da devam ediyor. Nahçıvan şehrinin 2018 yılında İslam kültürünün başkenti ilan edilmesinin nedeni diğer etkenlerle birlikte, hem de Özerk Cumhuriyet’te ziyaretgahların, dini-kültürel yapıların restorasyonuna önemle dikkat edilmesidir.

Özerk Cümhuriyyet’e misafir gelen üst düzey konukların, nüfuzlu alimlerin, kültür adamlarının, önemli uzmanların da belirttiği gibi, Nahçıvan’da şehir yapılanmasında Şark mimari gelenekleri korunmuş, bununla birlikte Batı inşaat teknolojileri kullanılmakla yeni ve çok güzel binalar yapılabilmiştir.  Özerk Cumhuriyet’in Başkanı’nın gerçekleştirdiği projeler sayesinde Nahçıvan kenti sanki baştan başa en güzel şekilde yeniden yapılmış.  XIX yüzyıla ait Came mescidi, Nuh Peygamber’in türbesi, Zaviye-medrese binası, ayrıca Mümine Hatun, Yusuf Küseyiroğlu türbeleri, Nahçıvankale, Han Sarayı, İsmayılhan hamamı, hem de büyük İslam kültürünü özünde yaşatan medeniyyetin esaslı örnekleridir. Türk Dünyası’nın büyük şairi, yazarı Hüseyin Cavid için Nahçıvan şehrinde yapılan anıt abidesi de bu geleneklerden faydalanılarak yapılmıştır.

Eminlikle diyebiliriz ki görülecek işler sayesinde Özerk Cumhuriyetimiz 26 yıllık ablukaya rağmen, tüm dünyada hem yüksek hızla gelişen, uluslararası etkinliklerin gerçekleştirilmesinde büyük tecrübeye sahip bir mekan olarak, hem de olağanüstü yeteneklerini doğduğu ve geliştiği, Azerbaycan halkının büyük kültürünün en eski dönemlerden beri yaşatıldığı ve zaman geçtikçe daha da zenginleştirilerek dünya kültür hazinesine eşsiz katkıda bulunan güzel bir Türk yurdu olarak tanınacak. Bu anlamda eminiz ki gelen il Özerk Cumhuriyetimizin başkentinde düzenlenecek kültürel etkinlikler İslam kültürü tarihinde önemli yer tutacak. Biz bir daha ispat edeceğiz ki Nahçıvan İslami değerlere bağlı kalmış, burada bu değerler nesillerden nesillere aktarılmış ve mevcut Türk-İslam yüksek kültürü esaslı şekilde zenginleşmiştir.

Bu, bir gerçektir ki, beşer uygarlıkları arasında İslam uygarlığının daima özel bir yeri olmuş. Genel olarak, İslam’ın geniş yayılmasını sadece dini inanç açısından izah etmek doğru olmazdı. İslam’ın yayılması hem de kültürel gelenek ve ilimle bağlıdır. İslam’da kaleme ve yazıya and içilir. Bütün bunlar gösteriyor ki, bizim dinimiz ilme çok büyük önem veriyor.

Bu da bir gerçektir ki, İslam’ın kültürel göstergelerinden biri kitap medeniyetidir. Hiçbir din hakkında bu kadar kitap yazılmamış. İnanıyoruz;  2018 yılından itibaren İslam dünyasında yazılacak kitaplarda Nahçıvan’ın adı daha çok anılacak. Çünkü tarihsel regionun büyük şehirlerinden biri olarak Nahçıvan tüm büyük geçmişi boyunca Türk ve İslam kültürünü başarıyla korumuş, yaşatmıştır. Bu geleneği İslam Kültür Başkenti olarak daha büyük azimle sürdürecektir.