Türkiye'de Engelli ve Yaşlı olmak

Merdivenin hemen başında duran birinci kattaki komşumuz… Yaşlı teyze… Seksen yaşlarında, kamburu çıkmış… Gözlerinde bezginlik ifadesi, fiziğinde yorgunluğun bütün bir hali… Yalnız yaşar. Yaz aylarında ise, İstanbul’da yaşayan kızı ve torunu yanına gelir.

Çok zamanlar karşılaşırız merdiven başında. Kamburu çıkmış, iki büklüm haliyle, ana kapıya ulaşmaya çalışır. Beni gördüğünde, “Yardım ette evladım, şu merdivenleri çıkayım” der. O, bir eliyle korkuluklardan tutar, ben diğer kolundan tutarım, yavaş yavaş ve zorlanarak merdivenleri çıkar.

İkinci katta, tam karşı çaprazındaki dairede de yaşlı bir teyze… Kızı, torunu ve kızının torunu ile birlikte dört kuşak bir arada yaşarlar. O yaşlı teyzeyle de çok zamanlar karşılaşırız merdiven başında. Elinde bazen poşetler olur. Hemen alırım ve bir kolundan tutarak ana kapıya ulaşmasını sağlarım yaşlı teyzenin.

Güzel bir sitemiz var. Sitenin bahçesi ise bir harikadır. Abartısız, güzel bir peyzajı vardır. Duvarların üzeri begonvil ve hanımeli ile kaplıdır. Bahçenin kimi yerlerinde turunç, portakal ve limon ağaçları vardır. Bahar ve yaz aylarında narenciye kokularıyla, hanımeli çiçeğinin kokusu birleşti mi, ortaya o denli güzel bir koku çıkar ki, içinize çekmeye doyamazsınız.  

Ama… Evet! Burada bir ama demek icab ediyor.

Her şey çok güzel olmasına karşın, sitenin öyle bir mimarisi var ki, anlatamam. Siteye dışarıdan baktığınızda albenilidir. Konutlar kullanışlı, bahçe güzel, araçların park sahası bol miktardadır.

Mimarisini kim yapmışsa, tam Türk usulü cinsten bir mimari olmuş.

Sanki bu sitede hiç engelliler oturmayacak… Sanki bu sitede yaşlılar hiç oturmayacak… Sanki bu sitede konut sahibi olan insanlar hiç yaşlanmayacak…

Ana kapı girişleri kot üstü yapılmıştır. İlle de on adet merdiveni çıkmak zorundasınız. Asansör katların arasında durur ve asansörden indiğinizde, konutunuzun kapısına ulaşmak için sekiz adet merdiveni çıkmak zorundasınız.

Anlayacağınız bizim site, yaşlılar için bir eziyeti temsil eder. Engelliler bizim sitede oturamaz. Oturmak gibi bir zorunlulukla karşı karşıya kalırlarsa, eve kapanmaktan başka çareleri yoktur. Bizim sitede evinize engelli bir dostunuzu davet edemezsiniz. Davet ederseniz, evinizin içerisine kadar gelmeleri imkânsızdır.

Yani demem o ki, tam Türk usulü yapılmış bir site.

Tabi bu durum bizim sitenin özelinde böyle de, başka sitelerde farklı mı? Tabii ki farklı değil. Mimarlar, mühendisler, müteahhitler nedense, insanların hiç yaşlanmayacağı, insanların engelli olabileceği gerçekliğini hiç düşünmeden konut inşaa ediyorlar. Belediyeler ha keza… Sanki memlekette hiç yaşlı insan yokmuşçasına, memlekette hiç engelli yokmuşçasına sokak ve caddelerin alt yapısını inşaa ediyorlar. Oysa ülkemiz nüfusunun % 12’si engelli. Yani ülkemizde milyonlarca engelli yurttaş var.

İşte tam da bu noktada…

Şimdilerde bir mavi kapak toplama furyasıdır gidiyor. Engelli yurttaşlara yardım amaçlı bir organizasyon. Bütün bir hümanist haliyle yurdumun insanları torba torba mavi kapak topluyor. Okullarda öğrenciler mavi kapak toplamaya teşvik ediliyor.

Mavi kapak toplama hadisesine dair Milliyet Blog Yazarlarından Kuyucak, yani Hasan Bey, bir yazı yazdı. http://blog.milliyet.com.tr/mavi-kapak-toplama-kampanyasinin-sakatlara-verdigi-zararlar-/Blog/?BlogNo=330278 Hasan Bey yazısında mavi kapak toplama eylemini eleştirdi ve bu durumun onur kırıcı olduğuna vurgu yaptı.

Bence de…

Mavi kapak toplamak gibi garip bir yardımseverlik anlayışı bizim gibi toplumlara özgü bir davranış.

Oysa “Engelli hakları nedir?” diye bir soru sorulduğunda, yurttaşlarımızın doğru dürüst bir fikri olmadığına çok zaman şahit olmuşumdur.

Kendisi de bir engelli olan Hasan Bey, engelli haklarının neler olduğunu yazmış olduğu blogda gayet güzel anlatmıştı, ki kendisi de bu hususta hayli çaba gösteren bir insandır.

Evet, çaba göstermek gerekiyor. Toplumun bu konuda yapacağı çok şey var. Mavi kapak toplamak, engellilere ve yaşlılara yardımın ifadesi değil. Engellilere ve yaşlılara yardımın ifadesi, engelli ve yaşlıların sosyal ve ekonomik hayata dahil edilmesidir. Ev hapsinden nasıl kurtulacaklarına dair kafa yormaktır.

Bu gün birçok eğlence merkezine engelli ve yaşlılar girememekte… Birçok AVM’ye engelli ve yaşlılar giremiyor. Birçok resturant ve cafelere engelli ve yaşlılar giremiyor. Kentin cadde ve sokaklarında rahat ve özgürce dolaşabilme şanslarına sahip değiller. Kentlerin cadde ve sokaklarındaki birçok kaldırım, halen eğri büğrü kaldırım taşlarıyla döşeli… Değil engelli ve yaşlı olmak, engelli olmayan, genç insanlar dahi bu kaldırımları kullanmakta zorluk çekiyor.

O halde…

Evet, yapacağımız çok şey var engelliler ve yaşlılar için. Engelliler ve yaşlıları gözetmeyen her yapıyı protesto etmek ve bu tip yapıların engelli ve yaşlılarında kullanabileceği bir hale dönüştürülmesi yönünde belediyeler üzerinde baskı oluşturmak bu yapılacakların ilk etaptaki başlangıç kısmı olabilir.